Το κάλεσμα ήταν κάπως ασυνήθιστο. Οι βρετανικές ένοπλες δυνάμεις ανακοίνωσαν πριν από λίγους μήνες την πρόθεσή τους να δημιουργήσουν μια 15μελή επίλεκτη ομάδα για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε εμπόλεμες ζώνες. Ως επικεφαλής ορίστηκε αντισυνταγματάρχης που είχε υπηρετήσει στον πόλεμο του Κόλπου. Αποστολή του πλέον είναι να εντοπίσει και να στρατολογήσει ειδικούς όπως αραβόφωνους αλλά και καταδυόμενους αρχαιολόγους.
Το εγχείρημα θυμίζει σε μεγάλο βαθμό την ομάδα της ταινίας του 2014 «Μνημείων άνδρες» («The Monuments Men»), η οποία παρουσιάζει τον αγώνα των συμμαχικών δυνάμεων για τη διάσωση σπάνιων έργων τέχνης προτού καταστραφούν από τους ναζί κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η σαρωτική προέλαση του Ισλαμικού Κράτους τα τελευταία χρόνια στη Συρία και στο Ιράκ, είναι ένας από τους βασικούς λόγους της δημιουργίας αυτής της βρετανικής μονάδας. Πέρα από καταστροφές αρχαιοτήτων οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους είχαν στήσει ένα οργανωμένο και άκρως γραφειοκρατικό σύστημα καπηλείας αρχαιολογικών θησαυρών. Μεταξύ άλλων, το άτυπο υπουργείο Φυσικών Πόρων που είχαν ιδρύσει λάμβανε φόρο 20% από τις αγοραπωλησίες μεταξύ των αρχαιοκαπήλων και επέβλεπε λαθρανασκαφές.
Το ενδιαφέρον άλλων κρατών για τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν εξαντλείται στο βρετανικό παράδειγμα. Ο ελληνικής καταγωγής Μάθιου Μπογδάνος, ως αντισυνταγματάρχης τότε των αμερικανικών δυνάμεων, ηγήθηκε της προσπάθειας εντοπισμού κλεμμένων αρχαιοτήτων από το Ιράκ. Με συστηματική, πενταετή έρευνα κατάφερε να επαναπατρίσει 8.000 αντικείμενα. Σήμερα, ως βοηθός εισαγγελέα του Μανχάταν, ειδικεύεται σε ζητήματα αρχαιοκαπηλίας. Και στη γειτονική μας Ιταλία δείχνουν ευαισθησία για παρόμοια ζητήματα. Το ειδικό σώμα των καραμπινιέρων όταν ιδρύθηκε το 1969 αριθμούσε μόλις 16 άτομα προσωπικό. Σήμερα έχει 300 στελέχη.
Για τις ελληνικές αρχές, όμως, η υποστήριξη του έργου της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας της Αστυνομίας δεν είναι προτεραιότητα. Το υποστελεχωμένο τμήμα αναγκάζεται να διαθέτει προσωπικό για λόγους άσχετους με το αντικείμενό του (πορείες, φύλαξη προσώπων). Η δουλειά τους θέλει προσήλωση, χρόνο, καλλιέργεια δικτύου πληροφοριοδοτών σε ολόκληρη τη χώρα. Παρά τις ελλείψεις φέρνουν επιτυχίες. Δεν αρκεί, όμως, μόνο το φιλότιμο.