Μπορεί η γλώσσα του σώματος να παραγάγει πολιτική; Ναι, μπορεί. Το είδαμε με τις γκριμάτσες και τις αντιδράσεις της προέδρου της αμερικανικής Βουλής, Νάνσι Πελόσι, καθ’ όλη τη διάρκεια της ομιλίας του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για την κατάσταση του έθνους. Την ώρα που ο Τραμπ διακήρυσσε την υποτιθέμενη ευαισθησία του για την εθνική ομοψυχία και τη διακομματική συναίνεση, η Πελόσι, η οποία έως σήμερα έχει αποδειχθεί η μοναδική ιδεολογική αντίπαλος του προέδρου των ΗΠΑ που μπορεί να αναχαιτίσει αποτελεσματικά τον λαϊκισμό του, κατόρθωνε με ένα ειρωνικό χειροκρότημα να ξεμπροστιάσει τις προθέσεις του. Τα διεθνή ΜΜΕ την ανακήρυξαν «βασίλισσα του συγκαταβατικού χειροκροτήματος» και το σούφρωμα των χειλιών της απέναντι στο καμαρωτό στήσιμο του αντιπάλου της ήταν πιο εύγλωττο από οποιοδήποτε σχόλιο. Είχαν άλλωστε προηγηθεί η μακρύτερη σε διάρκεια αναστολή της λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, η πόλωση, ο διεθνής απομονωτισμός του, οι αντιδραστικές θέσεις Τραμπ στο ζήτημα του τείχους και η τάση του να παρουσιάζει τους απελπισμένους μετανάστες που φτάνουν στα σύνορα με το Μεξικό ως απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ.
Μπορεί, από την άλλη, η γλώσσα των πολιτικών να είναι πιο απολίτικη από οποιαδήποτε χειρονομία; Μπορεί. Μπορεί να αναλώνεται σε αντιπαραθέσεις, νουθεσίες, μαντινάδες και σαχλοτσαμπουκάδες για το τσιγάρο, τη δημοσιογραφία και το ψαροντούφεκο, σε αναρτήσεις στο Φέισμπουκ και να αποσπά επαίνους για το ζεϊμπέκικο και την κρητική λεβεντιά. Μπορεί να κυριαρχεί στα σόσιαλ μίντια και στα ΜΜΕ, χωρίς να λέει όμως κάτι πολιτικό. Μπορεί, παράλληλα, να εκτίθεται με φράσεις όπως «θα σας πάω αίμα μέχρι τέλους» ή «τον ήπιε», χωρίς την απαραίτητη αίσθηση ή συναισθηματική νοημοσύνη στα ελληνικά. Κάπως σαν τα παιδάκια, που μαθαίνουν να βρίζουν χυδαία σε ξένες γλώσσες, γιατί δεν μπορούν να το κάνουν στη δική τους. Είναι δύσκολη η τέχνη να κάνεις πολιτική σιωπηλά, χαμηλόφωνα, σοβαρά, χωρίς να γίνεσαι βαρετός. Να μπορείς με ένα νεύμα, μια χειρονομία, με την κατάλληλη στάση του σώματος να υποκαταστήσεις πολύωρες φλυαρίες. Και είναι εύκολο να αναλύεις την επικαιρότητα με κακές λέξεις, που σου έχει απαγορεύσει η δασκάλα σου από τα πέντε, αλλά επιμένεις να χρησιμοποιείς στα 80, καθηλωμένος αενάως στο –κατά Φρόιντ– πρωκτικό στάδιο. Μόνο που όταν αυτή η φροϋδική εμμονή συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής, καταντά ανιαρό και διόλου πολιτικό.