Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, δηλαδή η πρόοδος της τεχνολογίας, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, blockchain κ.ά., θεωρείται ευπρόσδεκτος, ενδεχομένως σωτήριος, αλλά συνιστά απειλή για την ελληνική οικονομία.
Δυσάρεστα νέα μαθαίνουμε από πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Πώς είναι η ζωή στην ψηφιακή εποχή». Η αυτοματοποίηση πολλών εργασιών που θα αναλαμβάνουν ρομπότ ή γίνονται μηχανικά με καθοδήγηση αλγορίθμων, καταργεί θέσεις εργασίας. Η πιθανότητα να αντικατασταθούν από μηχανές είναι πάνω από 70%, πολύ σημαντική, για το 30% των θέσεων εργασίας στην Ελλάδα, σχεδόν το ένα τρίτο των απασχολουμένων. Αυτό προκύπτει από τη φύση των εργασιών στην ελληνική οικονομία που σε μεγάλο βαθμό προσφέρονται για αντικατάσταση.
Η πρόοδος της τεχνολογίας απειλεί πολλά επαγγέλματα, αλλά αυτό δεν είναι το μόνο δυσάρεστο. Η ελληνική οικονομία εμφανίζεται στη δύσκολη περιοχή των «χαμηλών ευκαιριών» που φέρνει η ψηφιακή εποχή. Μπορεί να μη γίνει η απόλυτη καταστροφή, δηλαδή κατάργηση μεγαλύτερου ποσοστού των θέσεων εργασίας όπως κινδυνεύουν άλλες χώρες, αλλά δεν έχει τις ευκαιρίες για εισοδήματα από «ψηφιακές εργασίες», όπως άλλοι. Η Ελλάδα θεωρείται από τις χώρες που βλέπουν τη νέα εποχή ως χαμηλού σχετικά ρίσκου αλλά και χαμηλών ευκαιριών. Παραμένουν σε ψηφιακή στασιμότητα…
Κατά τα άλλα, η χώρα εμφανίζει χαμηλό επίπεδο χρήσης Διαδικτύου και των αντίστοιχων εφαρμογών. Οι ψηφιακές δεξιότητες των ενηλίκων είναι από τις χαμηλότερες των χωρών του ΟΟΣΑ, μαζί με την Τουρκία και τη Χιλή. Λιγότερο από ένα τέταρτο του πληθυσμού έχει δεξιότητες να χειριστεί οικιακά προγράμματα υπολογιστών και να λύσει προβλήματα της καθημερινότητας. Μεγάλη είναι η ανισότητα ανάμεσα στις νεότερες και τις παλιότερες γενιές, που είναι ψηφιακά αναλφάβητοι και κινδυνεύουν να μείνουν εκτός αγοράς εργασίας. Οπως επίσης διευρύνεται το άνοιγμα ανάμεσα στη ζήτηση επαγγελματιών με ψηφιακές δεξιότητες και την υπερβάλλουσα προσφορά των πολλών που δεν τις διαθέτουν.
Μπορεί οι Ελληνες να μη χρησιμοποιούν ιδιαίτερα το Διαδίκτυο, λιγοστοί έκαναν αγορές το τελευταίο τρίμηνο, δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες του Δημοσίου όπως άλλες χώρες, δεν αναζητούν εργασία από το Ιντερνετ ούτε θέλουν να εργάζονται διαδικτυακά από το σπίτι, χρησιμοποιούν όμως την τεχνολογία για να «ενημερώνονται» και δηλώνουν θύματα παραπληροφόρησης. Σαν να έχουν εθιστεί στο ψέμα!
Η ελληνική «πρωτιά» στον τομέα αυτό είναι ότι οι Ελληνες δηλώνουν σε υψηλό ποσοστό (43%) ότι έπεσαν θύματα παραπληροφόρησης και ταυτόχρονα είναι πρωταθλητές ΟΟΣΑ επειδή έχουν τη μικρότερη (λίγο πάνω από 10%) εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση. Η έκθεση του ΟΟΣΑ επισημαίνει με ενδιαφέρον ότι η υψηλότερη παραπληροφόρηση συμπίπτει συνήθως με τη μικρότερη εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις. Και η περίπτωση της Ελλάδας είναι η πλέον χαρακτηριστική αυτής της αρνητικής σχέσης. Περίπου το ίδιο επίπεδο παραπληροφόρησης με την Ελλάδα, δηλώνουν ότι έχουν υποστεί πολίτες της Ουγγαρίας και του Μεξικού, αλλά εμπιστεύονται περισσότερο τις κυβερνήσεις τους από τους Ελληνες. Αντίθετα το χαμηλότερο ποσοστό παραπληροφόρησης εμφανίζεται σε χώρες όπως η Δανία, η Γερμανία και η Ολλανδία, όπου οι πολίτες αισθάνονται και την υψηλότερη εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις τους.