Γιατί να μην πάρει ο ΠΑΟΚ το Τσάμπιονς Λιγκ;

Γιατί να μην πάρει ο ΠΑΟΚ το Τσάμπιονς Λιγκ;

3' 33" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στο τελευταίο μου άρθρο στην «Καθημερινή» («Ιδιωτικές γάτες, δημόσιες γάτες ποντίκια πιάνουν;») υποστήριξα τη θέση πως η κατάργηση του άρθρου 16 είναι ορθή πρωτίστως για λόγους αρχών. Το Σύνταγμα μιας σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας δεν μπορεί να επιβάλει το κρατικό μονοπώλιο στην εκπαίδευση εμποδίζοντας την ελεύθερη επιλογή. Επεσήμανα, ωστόσο, πως, πρακτικά η συζήτηση αυτή σήμερα είναι δευτερεύουσας σημασίας. Η χώρα μας δεν πάσχει από προσφορά ανώτατης εκπαίδευσης αλλά από γραφειοκρατικό πλαίσιο που εμποδίζει τα ΑΕΙ να σταθούν αξιοπρεπώς στον διεθνή ανταγωνισμό.

Επιμένω, λοιπόν, πως οποιαδήποτε συζήτηση για το μέλλον της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα πρέπει να έχει ως άξονα αναφοράς το δημόσιο πανεπιστήμιο και όχι αν μπορεί να υπάρξει στη χώρα μας ένα Χάρβαρντ. Οποιος υποστηρίζει το αντίθετο ίσως να γνωρίζει πώς λειτουργεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, αλλά σίγουρα δεν έχει εμπεδώσει τι είναι το πανεπιστήμιο.

Ας δούμε το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. To ΠΑΜΑΚ είναι μικρό πανεπιστήμιο. Διαθέτει μόλις οκτώ τμήματα, κανένα εκ των οποίων με απαιτήσεις «βαριάς» εργαστηριακής υποδομής (ιατρικές, πολυτεχνεία), και 23 εν λειτουργία μεταπτυχιακά προγράμματα (τα περισσότερα με δίδακτρα, δύο εκ των οποίων αγγλόφωνα που προσελκύουν ξένους φοιτητές). Ο συνολικός αριθμός των φοιτητών του είναι επίσης μικρός, περίπου 12.000, μόλις το 3% των υπαρχόντων στην Ελλάδα φοιτητών. Οι βάσεις εισαγωγής είναι σχετικά υψηλές. Εντούτοις, το ΠΑΜΑΚ στις διάφορες λίστες κατάταξης των πανεπιστημίων του κόσμου (ranking) τοποθετείται κάτω από τη χιλιοστή θέση. 

Ενας αισιόδοξος θιασώτης των ιδιωτικών πανεπιστημίων ίσως νομίσει πως, εφόσον θεσπιστούν τέτοια, στην Ελλάδα θα ξεπεράσουν εύκολα και γρήγορα το ΠΑΜΑΚ στο ranking. Αν κάποιος «έξυπνος» σας προτρέψει, λοιπόν, να βάλετε στοίχημα για κάτι τέτοιο, καλύτερα κρατήστε τα λεφτά σας. Δεν θέλω να σας ανησυχήσω υπερβολικά, αλλά οι πιθανότητες να το κερδίσετε είναι μάλλον μικρότερες από αυτές της ρουλέτας του καζίνο.

Ας γίνω σαφέστερος: το μικρό ΠΑΜΑΚ διαθέτει περίπου 300 άτομα ακαδημαϊκό προσωπικό (201 μέλη ΔΕΠ). Σημαντικός αριθμός εξ αυτών κατέχει διδακτορικά και έχει εργαστεί σε υψηλού κύρους πανεπιστήμια (top 100), ενώ δεν λείπουν όσοι προέρχονται από πανεπιστήμια ελίτ (top 20). Στο τμήμα μου, για παράδειγμα, βρίσκει καθηγητές με σπουδές στο Χάρβαρντ, το Κέμπριτζ, το LSE, κ.λπ. Δυστυχώς, η αναλογία ακαδημαϊκού προσωπικού προς φοιτητές δεν είναι σπουδαία (1/50). Για να γίνουμε ποιοτικότεροι είτε πρέπει να έχουμε λιγότερους φοιτητές (δεν θα το σύστηνα) είτε να εντάξουμε «νέο αίμα» διδασκόντων και να εισαγάγουμε στην εκπαιδευτική διαδικασία αμειβόμενους υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδάκτορες (όπως στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ).

Το ΠΑΜΑΚ διαθέτει περίπου 300 άτομα διοικητικό προσωπικό. Σε γενικές γραμμές η ποιότητα των παρεχόμενων διοικητικών υπηρεσιών είναι ικανοποιητική. Οι βασικές δυσλειτουργίες εντοπίζονται στον υπερβολικό όγκο της γραφειοκρατίας που οι υπηρεσίες πρέπει να διεκπεραιώσουν και στην έλλειψη πόρων και ευελιξίας. Για παράδειγμα, ένας διαγωνισμός για την καθαριότητα, το κυλικείο ή την αναμόρφωση μιας αίθουσας μπορεί να εξελιχθεί σε κόλαση, ενώ η Επιτροπή Ερευνών έχει να παλέψει καθημερινώς με μια γραφειοκρατική παράνοια (βλ. άρθρο Γ. Παγουλάτου στην «Καθημερινή»).

Από το 1990, οι εγκαταστάσεις του ΠΑΜΑΚ βρίσκονται σε ιδιόκτητο οικόπεδο συνολικής έκτασης 12 στρεμμάτων στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Το καταλαμβανόμενο εμβαδόν από το σύνολο των κτιριακών εγκαταστάσεων του πανεπιστημίου είναι 35.000 τετραγωνικά μέτρα (δεν το λες και ασήμαντο). Κι όμως η κατάσταση είναι αποπνικτική. Μαθήματα γίνονται από τις 8 π.μ. έως τις 11 μ.μ. (ναι, καλά διαβάσατε, 11 το βράδυ), και πρώην τουαλέτες μετατράπηκαν σε γραφεία καθηγητών.

Δεν έχω χώρο για να συνεχίσω την απαρίθμηση κι άλλων όψεων του ΠΑΜΑΚ (π.χ. το έργο της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης της οποίας είμαι υπεύθυνος). Το συμπέρασμα είναι σαφές: ένα νέο μικρό πανεπιστήμιο με εγκαταστάσεις 35.000 τ.μ., 300 διδάσκοντες -πολλοί με καλά βιογραφικά- και άλλους τόσους διοικητικούς υπαλλήλους, με λίγους σχετικά φοιτητές που εισάγονται με καλούς βαθμούς και αναγνωρίσιμο πανελληνίως brand name βρίσκεται κάτω από τη χιλιοστή θέση στην παγκόσμια κατάταξη. Παρά τον σχετικά μικρό αριθμό φοιτητών, δεν επαρκούν οι εγκαταστάσεις μας ούτε οι διδάσκοντές μας. Επειτα από όλα αυτά, όποιος νομίζει πως αρκεί να πει τη λέξη «ιδιωτικό» για να ακολουθήσει το «καλό πανεπιστήμιο» απλώς αυταπατάται. Πολύ, δε, περισσότερο σήμερα, που διεθνώς πανεπιστήμια κλείνουν ή συγχωνεύονται και τμήματα απολύουν καθηγητές και περιορίζουν τις δαπάνες τους.

Θα μου πείτε, γιατί να είμαστε απαισιόδοξοι και να προεξοφλούμε την αποτυχία; Τέτοιες ενέσεις αισιοδοξίας κάνω κι εγώ στον εαυτό μου και λέω: γιατί να μην πάρει μια μέρα ο ΠΑΟΚ το Τσάμπιονς Λιγκ;

 

* Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα και στο Πανεπιστήμιο της Κεράλα (Ινδία).

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή