«Μου καίγεται η καρδιά για τη μεγάλη ζημιά –ακόμα και τη διανοητική ζημιά– που παθαίνει ο τόπος με την επιμονή και το γινάτι μιας μελαγχολικής οπισθοφυλακής που φιλοδόξησε κάποτε να διεκδικήσει τη θέση μιας μεσσιανικής πρωτοπορίας που θα έφτιαχνε, ούτε λίγο ούτε πολύ, με ένα μαγικό ραβδί έναν άλλο (καλύτερο) κόσμο μέσα στον κόσμο» – Ζ. Λορεντζάτος, Collectanea, σ. 210. Ο Λορεντζάτος, όταν αναφέρεται στη «μελαγχολική οπισθοφυλακή», στην «επιμονή» και στο «γινάτι» της, περιγράφει τους αριστερούς του καιρού του, όσους επέμεναν να κρατούν ζωντανό το πνεύμα του Εμφυλίου δεκαετίες μετά το ιστορικό του τέλος. Το ενδιαφέρον είναι ότι αποδίδει τη στάση τους στην ψυχολογική ανάγκη των ανθρώπων να υιοθετούν τον ρόλο του Μεσσία, τον οποίον δεν τον εγκαταλείπουν ακόμη κι όταν ο κόσμος τους τον αρνηθεί. Εκεί παρεμβαίνουν οι δύο ελληνικότατες αρετές, η «επιμονή» και το «γινάτι».
Εννοείται δεν είχε κατά νουν, ίσως να μην υποψιαζόταν καν, ότι αυτή η στάση, κακοφορμισμένη, θα γεννήσει τα «αλαλάζοντα κύμβαλα» της κυνικής Αριστεράς. Μιας Αριστεράς που ενώ έχει πετάξει προ πολλού το μεσσιανικό της σύνδρομο, σαν τη σαβούρα στην τρικυμία, το κραδαίνει σαν σκιάχτρο για να φυλάει το χωράφι της και το χρησιμοποιεί σαν πρόσχημα για να διεκδικήσει τη θέση του διαχειριστή της πραγματικότητας, κοινώς της διακυβέρνησης. Είναι η Αριστερά που ζήσαμε εμείς. Ενα συνονθύλευμα από υπερτροφικά «εγώ» που δεν φρόντισαν να καλλιεργηθούν, με μοναδική τους φιλοδοξία να κυκλοφορούν σε αυτοκίνητα με οδηγό και αστυνομική προστασία. Με το «γινάτι» τους και τους αλαλαγμούς τους, μάζεψαν σαν τον μαγνήτη όλα τα περιτρίμματα της δημοκρατίας. Ε, αυτοί όχι μόνον δεν έχουν το αίσθημα της «μελαγχολικής οπισθοφυλακής». Οπως τα αλαλάζοντα κύμβαλα του Παύλου, δεν τα πάνε καλά με τα αισθήματα.
Αυτοί δεν κινδυνεύουν από μελαγχολία όταν αντιληφθούν ότι ο κόσμος που κάποτε πίστεψαν πως τους ανήκει τούς έχει γυρίσει την πλάτη. Ισως τους ξαναβγεί το γινάτι, μπορεί να ξαναρχίσουν να φωνάζουν, πλην όμως επί ματαίω. Γύρω τους έχουν φτιάξει μια ψυχική έρημο φτιαγμένη από καιροσκοπισμό και κουτοπονηριά. Αυτοί, μην ανησυχείτε, θα βρουν κάποιον τρόπο για να συνεχίσουν να σιτίζονται στο πρυτανείο. Μπορεί να κάνουν τους θυμωμένους, μπορεί να απειλούν με το γινάτι τους, όμως συγχρόνως θα υποκλιθούν, θα διαπραγματευθούν, θα κολακεύσουν. Σιγά το δύσκολο. Και τους σοσιαλδημοκράτες θα παίξουν, και τους κεντροαριστερούς, και γέφυρες θα περάσουν. Εδώ τον Βαρουφάκη τον θαυμάζει ο Γαβράς και του ετοιμάζει κοτζάμ διαφημιστικό σποτ – διότι όλο και περισσότερο οι ταινίες του Γαβρά θυμίζουν διαφημιστικά σποτ. Δεν θα βρεθεί και κάποιο Νομπέλ για τον Τσίπρα;
Ο Λορεντζάτος το σημείωμα αυτό το έγραψε με αφορμή τον θάνατο του Μολότοφ. Μερικά χρόνια μετά, φίλη συγγραφέας, με αφορμή την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, δήλωνε σε συνέντευξή της πως το γεγονός τής προκάλεσε κάτι σαν ψυχολογική κρίση. Ανήκε κι αυτή στη «μελαγχολική οπισθοφυλακή». Είχε καταρρεύσει ο καθεδρικός ναός της πίστης της και τα είχε χαμένα. Ηταν βέβαια αργά. Δεν είχε διαβάσει τι έγραφε ο Καστοριάδης, τι έλεγε ο Σολζενίτσιν και δεν είχε πάρει είδηση από τη μεταχείριση του Ζαχάροφ. Κι ας μην ήταν η ίδια ΚΚΕ. Ηταν όμως αριστερή. Δεν ξέρω πόσες απ’ αυτές τις δυστυχισμένες συνειδήσεις βρήκαν καταφύγιο στην αγκαλιά του ΣΥΡΙΖΑ που θα έφερνε την «ελπίδα» και θα αναβάπτιζε τον μεσσιανισμό τους στον σύγχρονο κόσμο. Πώς ανέχθηκαν τη συνεργασία με τον Καμμένο, την απότομη μετάλλαξη του εξαγριωμένου επαναστάτη σε ταχυδρομικό διανομέα των ευρωπαϊκών εντολών;
Ο μελαγχολικός αριστερός δύσκολα θα αποχωριστεί τη μελαγχολία του. Το πιθανότερο είναι να ξαναψηφίσει τον ΣΥΡΙΖΑ, διότι δεν «πάει το χέρι του να ψηφίσει Δεξιά». Το δε ΠΑΣΟΚ πάντα τον τρομάζει διότι του θυμίζει την εποχή που είχε καταπιεί και την Αριστερά, και την επιμονή της, και το γινάτι της. Το πολύ να μην πάει να ψηφίσει. Αυτός όμως είναι η μειονότητα. Η πλειονότητα είναι «οι άλλοι», οι κυνικοί, όσοι μαγνητίζονται από την προοπτική της εξουσίας. Κι αυτούς φοβούνται ο Τσίπρας και η παρέα του. Διότι ξέρουν πώς σκέφτονται και πώς αντιδρούν, όπως σκέφτονται και όπως αντιδρούν οι ίδιοι. Αυτοί είναι έτοιμοι να ψηφίσουν οτιδήποτε. Δεν έχουν τίποτε να χάσουν παρά τον Τσίπρα τους, που όταν χάσει, δεν τους νοιάζει κι αν θα τον χάσουν.
Εννοείται ότι από το πεδίο εξαιρείται το ΚΚΕ. Ούτε μελαγχολικό ούτε ακριβώς κυνικό. Απλώς ΚΚΕ.