Ακόμη κι ένας είναι πολλοί οι νεκροί. Αναφερόμαστε στο τραγικό συμβάν της Καλαμάτας, όπου ανήμερα τη μεγάλη γιορτή ένας 53χρονος εικονολήπτης έχασε τη ζωή του από «σαΐτα», ένα αυτοσχέδιο πυροτέχνημα που κατασκευάζεται και χρησιμοποιείται στην περιοχή κάθε Πάσχα.
Πέραν όμως του δυστυχήματος, υπήρξαν και πολλά παρατράγουδα, τα οποία πρέπει να προσέξουμε. Το πρώτο ήταν η θεαματική στροφή των καναλιών για το «πατροπαράδοτο αυτό έθιμο», που μέσα σε ένα βράδυ έγινε «βάρβαρο». Τις προηγούμενες ημέρες –λόγω της ελλειμματικής σε όγκο επικαιρότητας– γέμιζαν τα δελτία ειδήσεων με τις προετοιμασίες των πάσης φύσεως πυροτεχνημάτων. Οι πρωταγωνιστές της διοργάνωσης καμάρωναν τηλεοπτικώς για τα επιτεύγματά τους και για την τήρηση της πρακτικής που «μάθαμε από τους πατεράδες μας», η οποία μάλιστα παρουσιάζεται και εθνoφελής: όλα αυτά τα έθιμα έχουν κάποια αναφορά στην Τουρκοκρατία, «για να τρομάζουν τους αλλόθρησκους». Στο τέλος, οι παριστάμενοι των βάρβαρων αυτών εθίμων δηλώνουν ότι «ήταν κάτι μοναδικό» και ότι «θα ξανάρθουμε». Μετά το φονικό όλοι εξέφρασαν αποτροπιασμό και την απορία «γιατί τέτοια έθιμα επιτρέπονται;».
Στην Ελλάδα, με το πυκνό νομοθετικό πλαίσιο, όλα απαγορεύονται. Ισως γι’ αυτό και αρρήτως όλα επιτρέπονται, με τις Αρχές να κάνουν τα στραβά μάτια. Τρανή απόδειξη οι μπαλοθιές στην Κρήτη, που μετρούν πολλούς νεκρούς. Το περίεργο είναι ότι οι θαυμαστές των πολυποίκιλων εκρηκτικών εθίμων της επαρχίας πέρασαν από τον ενθουσιασμό στην απαγόρευση δίχως να σταθούν στα μέτρα ασφαλείας. Ετσι όλοι ψέγουν τον δήμαρχο, ο οποίος χρηματοδότησε αυτό το «ματωμένο έθιμο» (λες και υπήρχε ποτέ περίπτωση δημοτικό συμβούλιο να καταργήσει έθιμο ή «έθιμο» επειδή υπάρχει πιθανότητα σωματικής βλάβης των παρισταμένων), αντί να τον ψέξουν για τα ελλιπή μέτρα ασφαλείας.
Οι απαγορεύσεις είναι η κορυφαία επιθυμία των νεοελλήνων. Η δεύτερη μεγαλύτερη είναι η άρνηση εφαρμογής τους. Ετσι έχουμε εκατομμύρια λέξεις νομοθετημάτων που ισχύουν περιστασιακώς και αναλόγως της βοής στον δήμο. Βεβαίως, η ασφάλεια τρίτων είναι επαρκής λόγος έκδοσης κάποιας απαγόρευσης. Αλλά πάλι, και οι μπότηδες στο νησί των Φαιάκων ενέχουν κινδύνους. Ομως κανένα από τα πελώρια, γεμάτα νερό, κανάτια που πετούν οι Κερκυραίοι από τα παράθυρά τους δεν κατέληξε στο κεφάλι κάποιου, διότι λαμβάνονται επαρκή μέτρα ασφαλείας.
Υπάρχουν οι μπαλοθιές, που κανένα μέτρο ασφαλείας δεν είναι επαρκές και ορθώς απαγορεύονται. Υπάρχουν όμως και έθιμα ή «έθιμα» που μπορούν να συνυπάρξουν με το… DNA των Ελλήνων, λαμβάνοντας μέτρα ελαχιστοποίησης του κινδύνου. Ας δούμε πρώτα το δεύτερο και μετά μπορούμε να καταλήξουμε σε μια ακόμη απαγόρευση, που δεν θα εφαρμοστεί.