Σήμερα το Συμβούλιο της Ευρώπης, ο παλαιότερος ευρωπαϊκός πολιτικός οργανισμός, γιορτάζει τα 70 χρόνια από την ίδρυσή του. Η ημέρα είναι σημαντική όχι μόνο για τον θεσμό που θέτει ως βασικό στόχο την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, αλλά και για την Ελλάδα, που είναι μέλος του για σχεδόν 70 χρόνια. Σήμερα, για πρώτη φορά, Ελληνας δικαστής, ο Λίνος-Αλέξανδρος Σισιλιάνος, αναλαμβάνει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο, διασφαλίζοντας την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (του 1950) από τις χώρες-μέλη, έχει διαδραματίσει κορυφαίο ρόλο στην εξέλιξη της Ευρώπης ως χώρου Δικαιοσύνης και ειρήνης. Ασφαλώς, δεν είναι όλα ρόδινα στη Γηραιά Ηπειρο σε αυτή τη ρευστή εποχή, αλλά το Συμβούλιο είναι η έμπρακτη προσπάθεια 47 χωρών-μελών με πληθυσμό πάνω από 830 εκατ. να αφήσουν πίσω τους εφιάλτες που κορυφώθηκαν με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και να εξασφαλίσουν την ασφάλεια, τα δικαιώματα και την ευημερία των πολιτών τους. Το εγχείρημα δεν αφορά μόνο τις σχέσεις μεταξύ των χωρών της αιματοβαμμένης ηπείρου αλλά και τις σχέσεις κράτους-πολίτη, δίνοντας φωνή στον καθένα και ελπίδα σε όποιον αισθάνεται αδικημένος.
Η περίπτωση της Ελλάδας είναι ενδεικτική. Η χώρα μας έγινε το 11ο μέλος του Συμβουλίου τον Αύγουστο του 1949, τρεις μήνες μετά την ίδρυσή του. Τον Δεκέμβριο του 1969, η χούντα αναγκάστηκε να αποσυρθεί από το Συμβούλιο για να αποφύγει την αποπομπή της λόγω της καταπάτησης των αρχών του Συμβουλίου και των δικαιωμάτων των Ελλήνων πολιτών. Αυτό ήταν το πρώτο μεγάλο πλήγμα στη δικτατορία. Ηταν και ήττα για τις ΗΠΑ, που επιχείρησαν ματαίως να στηρίξουν τη δικτατορία με παρεμβάσεις στο Συμβούλιο. Η εξέλιξη αυτή ενθάρρυνε την αντίσταση εναντίον της χούντας. Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974, το Συμβούλιο κάλεσε την Ελλάδα να επιστρέψει. Εκτοτε, Ελληνες πολίτες και μετανάστες στρέφονται συχνά στο Δικαστήριο στο Στρασβούργο για να βρουν το δίκιο τους όταν τα ένδικα μέσα στην Ελλάδα έχουν εξαντληθεί. Το 2018, το Δικαστήριο εξέτασε 408 αιτήματα που αφορούσαν την Ελλάδα. Απ’ αυτά, απέρριψε 370, ενώ σε 30 περιπτώσεις βρήκε ότι τουλάχιστον μία αρχή της Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε παραβιαστεί. Τον Ιανουάριο του 2019, εκκρεμούσαν 737 υποθέσεις που σχετίζονται με την Ελλάδα. Ο συνολικός αριθμός υποθέσεων (διακρατικών αλλά και ατομικών προσφυγών) είναι εντυπωσιακός: το 2017 κατατέθηκαν 63.350 προσφυγές, ενώ εκκρεμούσαν 56.250.
Από την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης δεν δεσπόζει στην καθημερινότητά μας όσο οι θεσμοί της Ε.Ε. Ο παλιότερος οργανισμός, όμως, συμβάλλει συνεχώς στην προσπάθεια να ξεπεράσουμε (και όχι μόνο εμείς) και τα προβλήματα που χρονίζουν και όσα εμφανίζονται τώρα. Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση (όπου συμμετέχουν επτά Ελληνες βουλευτές και επτά αναπληρωτές) και διάφορες επιτροπές του Συμβουλίου επιτηρούν τις εξελίξεις σε κάθε χώρα-μέλος. Μεταξύ αυτών είναι η μάχη κατά των βασανιστηρίων, του ρατσισμού, της διαφθοράς, του ξεπλύματος «μαύρου» χρήματος, της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και η προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, του κράτους δικαίου και των κοινωνικών δικαιωμάτων. Περυσινή επίσκεψη της επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ντούνια Μιγιάτοβιτς, στην Ελλάδα, εντόπισε, μεταξύ άλλων, ανησυχητικά φαινόμενα στη διαχείριση μεταναστών και προσφύγων αλλά και ότι η οικονομική κρίση είχε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις για την ψυχική υγεία πολλών πολιτών.
Από την αρχή, η σχέση της Ελλάδας με το Συμβούλιο της Ευρώπης και τους θεσμούς του ήταν ουσιαστική. Οπως, εξάλλου, και στην περίπτωση πολλών άλλων χωρών. Το Συμβούλιο είναι ακρογωνιαίος λίθος για την Ευρώπη που γνωρίσαμε, μια Ευρώπη αρχών που οφείλουμε να γνωρίζουμε για να μπορούμε να τη διαφυλάξουμε.