Το ελληνικό υπουργείο Εθνικής Αμυνας (ΥΠΕΘΑ) είναι διαφορετικό από τα περισσότερα άλλα ευρωπαϊκά, όσον αφορά το περιβάλλον ασφαλείας, την αντίληψη απειλής, το μέγεθος του ανθρώπινου δυναμικού και το ποσοστό των αμυντικών δαπανών επί του κρατικού προϋπολογισμού. Οι απαιτήσεις πολιτικής διαχείρισης είναι, συνεπώς, αρκετά υψηλές. Δυστυχώς, την τελευταία εικοσαετία το ΥΠΕΘΑ δεν ευτύχησε ιδιαίτερα όσον αφορά τους πολιτικούς προϊσταμένους του, με χαρακτηριστικό –αλλά ασφαλώς όχι μοναδικό– παράδειγμα τον τέως κάτοχο του υπουργικού θώκου. Οι παρακάτω σκέψεις θα ήταν ενδεχομένως χρήσιμες για πολιτικούς που θα κληθούν να ασκήσουν καθήκοντα στο ΥΠΕΘΑ για μια ολόκληρη κυβερνητική θητεία:
Ακολουθήστε το παράδειγμα των σοβαρών εταίρων μας, ξεκινώντας από μια ευρεία, βαθιά και ουσιαστική στρατηγική αναθεώρηση. Χρησιμοποιήστε τον ελάχιστο δυνατό αριθμό πολιτικών συμβούλων. Το συγκεκριμένο υπουργείο διαθέτει πολύ αξιόλογα στελέχη. Ενισχύστε τον ρόλο των γενικών διευθύνσεων. Αποφύγετε την εμπλοκή, υμών και παρατρεχάμενων, σε επιλογές προσώπων πέραν του Α/ΓΕΕΘΑ και των αρχηγών Κλάδων. Οι δηλώσεις πρέπει να είναι σπάνιες, λακωνικές και ιδιαιτέρως μετρημένες όσον αφορά το περιεχόμενο. Οι ενέργειες, επίσης προσεκτικές και περιοριζόμενες στις απολύτως απαραίτητες, «μιλούν» πολύ πιο αποτελεσματικά.
Απαιτήστε ρεαλιστικές ασκήσεις, δημιουργήστε περιβάλλον ειλικρίνειας με τους υφισταμένους σας ενθαρρύνοντας τη διαφορετική άποψη και συμμετέχετε προσωπικά σε ασκήσεις χειρισμού κρίσεων. Ενημερώνετε τακτικά και χωρίς δημοσιότητα τους πολιτικούς αρχηγούς και τις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές (Εξωτερικών και Αμυνας και Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων). Βρείτε τη χρυσή τομή μεταξύ απομόνωσης και υπερβολικού συγχρωτισμού με ξένες πρεσβείες, καθώς και με εταιρείες αμυντικού υλικού. Επενδύστε στη στρατιωτική διπλωματία, επιδιώκοντας την «επίδειξη σημαίας» σε σημαντικά περιφερειακά και διεθνή φόρα και συναντήσεις, καθώς και τις συχνές επαφές με ομολόγους σας όμορων χωρών.
Δώστε ιδιαίτερη βαρύτητα στη συνεργασία με το υπουργείο Εξωτερικών, καθώς και στον ρόλο του ΥΠΕΘΑ στο πλαίσιο ενός συμβουλίου εθνικής ασφαλείας, όταν δημιουργηθεί. Τελευταίο, και πιο σημαντικό, αφιερώστε τον μέγιστο δυνατό χρόνο και ενέργεια στο νοικοκύρεμα των Ε.Δ., προωθώντας μια νέα δομή δυνάμεων, προσεγγίζοντας με σοβαρότητα το κρίσιμο ζήτημα της θητείας και διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού και αναζητώντας οικονομίες κλίμακας και μη συμβατικές λύσεις. Οι σοβαρές τομές αναπόφευκτα θα προκαλέσουν αρχικά έντονες αντιδράσεις, ιδεοληπτικής, συντεχνιακής και τοπικιστικής φύσης και η απόλυτη στήριξη του πρωθυπουργού αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση.
* Γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.