“Μα καλά”, είπε ο αναστατωμένος πιστός οπαδός της κυβέρνησης, “πώς είναι δυνατόν;” Δεν μπορούσε να συλλάβει το μέγεθος της ήττας του κόμματος που υποστηρίζει στις πρόσφατες εκλογές. Κατά τη γνώμη του οι ψηφοφόροι είχαν κάνει ένα πολύ μεγάλο λάθος, ένιωθε πληγωμένος και προδομένος και, κυρίως, δεν μπορούσε να χωνέψει το πώς μπόρεσαν οι ψηφοφόροι να στηρίξουν ξανά με την ψήφο τους αυτούς “που χρεοκόπησαν την Ελλάδα”. “Αυτούς που μας έφεραν εδώ”. Αυτό είναι ένα παραδοσιακό επιχείρημα των υποστηρικτών του παράδοξου καθεστώτος που κυβερνά τα τελευταία 4,5 χρόνια την Ελλάδα. Πως, όσα λάθη κι αν κάνουν, είναι εξ’ ορισμού καλύτεροι από τους “προηγούμενους” επειδή οι “προηγούμενοι” μας “έφεραν ως εδώ”.
Αλλά για μισό λεπτό.
Ποιοι είναι “αυτοί” που μας έφεραν ως εδώ; Ποιους εννοούν ακριβώς; Τα κόμματα της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, βεβαίως, που εναλλάσσονταν στην κυβέρνηση τα προηγούμενα 40 χρόνια, που έστησαν (κυρίως το δεύτερο) τον πανίσχυρο μοντέρνο πελατειακό χαρακτήρα του κράτους, που τον έθρεψαν και τον θέριεψαν με σπουδή και ζέση (και τα δύο) και ως εκ τούτου αναπόφευκτα μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Αυτό είναι δεκτόν και αδιαμφισβήτητο, και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι κάποιοι πιστοί του συριζαϊκού δόγματος πρεσβεύουν, ξεχνώντας επιλεκτικά την τελευταία θητεία της Νέας Δημοκρατίας στην κυβέρνηση. “Αυτοί” μας “έφεραν ως εδώ”. Σύμφωνοι.
Αλλά τι έγινε μετά; Πολλοί δεν έχουμε χωνέψει ακριβώς τι έγινε μετά. Το “εδώ”, η χρεοκοπία της χώρας δηλαδή, τοποθετείται στο 2009, και έκτοτε έχουν περάσει δέκα χρόνια. Σε αυτή τη δεκαετία το πολιτικό σύστημα της χώρας μας έχει τιναχτεί στον αέρα. Σχεδόν όλα έχουν αλλάξει -κόμματα έχουν εξαφανιστεί, άλλα έχουν εμφανιστεί, κυβερνήσει και εξαφανιστεί εκ νέου, άλλα έχουν γιγαντωθεί απροσδόκητα, άλλα έχουν συρρικνωθεί αμετάκλητα. Πολλές από τις κυρίαρχες πολιτικές μορφές της εποχής της δανεικής ευμάρειας και αναπόφευκτης κατάρρευσης έχουν εξοστρακιστεί από το πολιτικό σκηνικό, άλλες έχουν συνταξιοδοτηθεί και εξαφανιστεί και άλλες έχουν αναβαπτιστεί σε κάτι εντελώς νέο και αγνώριστο. Το ΠΑΣΟΚ από τότε έχει χάσει τα 3/4 της εκλογικής του δύναμης, έχει αλλάξει τρεις αρχηγούς και τρία ονόματα -τέσσερα, αν υπολογίσει κανείς και το “Ελιά”. Ένας Κρεμαστινός, ένας Σκανδαλίδης, ένας Λοβέρδος ένας Βενιζέλος και λίγοι βουλευτές έχουν απομείνει από το ΠΑΣΟΚ που “μας έφερε ως εδώ”.
Κι η Νέα Δημοκρατία; Η Νέα Δημοκρατία δεν εξατμίστηκε όπως το ΠΑΣΟΚ. Εκτός από τους συνταξιούχους του ΠΑΣΟΚ, κι οι νεοδημοκράτες δεν είναι που μας έφεραν “ως εδώ”; Περίπου. Γιατί και η Νέα Δημοκρατία άλλαξε εντελώς από το 2009 και ύστερα. Μπορεί να μην άλλαξε όνομα (παραλίγο) αλλά κι αυτή άλλαξε τρεις αρχηγούς και σχεδόν ολόκληρο το ανθρώπινο δυναμικό που είχε προ δεκαετίας. Όταν οι αντίπαλοί της επιτίθενται στη Νέα Δημοκρατία σήμερα, επιτίθενται κυρίως στον αρχηγό της (που πρωτοέγινε υπουργός το 2013) τον Άδωνι Γεωργιάδη (που μέχρι το 2012 ήταν σε άλλο κόμμα) ή το Μάκη Βορίδη (που πρωτοανέλαβε υπουργείο το 2011). Και βεβαίως μπορούν να τους προσάψουν πολλά -ίσως και πάρα πολλά-, αλλά οπωσδήποτε όχι το ότι είχαν κάποιον ουσιαστικό ρόλο στο να φτάσουμε “ως εδώ”. Βεβαίως υπάρχουν και σε αυτό το κόμμα κάμποσα πρόσωπα από το αμαρτωλό παρελθόν (που πάντως μνημονεύονται σπανιότερα), από τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, το Νικήτα Κακλαμάνη και το Θανάση το Μπούρα, μέχρι αξέχαστους βουλευτές όπως ο Γεράσιμος ο Γιακουμάτος και ο κύριος Γιάννης Τραγάκης που προσπάθησε να διορίσει βουλευτή το γιο του. Αλλά αφ’ ενός η δύναμη και η επιρροή τους στο σημερινό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας είναι περιορισμένη, αφ’ ετέρου αποτελούν πια μειοψηφία. Σε μεγάλο βαθμό το υπόλοιπο προσωπικό και αυτού του κόμματος έχει ανανεωθεί με ανθρώπους που πριν από το 2009 είτε βρίσκονταν στο περιθώριο της πολιτικής, είτε δεν συμμετείχαν καν.
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα και καλοί. Σε καμία περίπτωση. Πολλά μπορεί να σύρει κανείς και στις σημερινές εκδοχές των συγκεκριμένων κομμάτων. Μπορεί μάλιστα να είναι και ακόμα χειρότεροι από “αυτούς που μας έφεραν ως εδώ”. Οπωσδήποτε όμως δεν είναι οι ίδιοι. Το να τους χρεώνεις ότι αυτοί οι ίδιοι “μας έφεραν ως εδώ”, είναι άδικο κυρίως απέναντι σε αυτούς που πραγματικά μας έφεραν ως εδώ, τους αξέχαστους τιτάνες της μεταπολίτευσης, τους περισσότερους εκ των οποίων τους διατηρούμε στη μνήμη μας φωτογραφισμένους σε κάποια μπουζούκια. Οι οποίοι, αλήθεια, πού πήγαν; Πού χάθηκαν; Συνταξιοδοτήθηκαν όλοι; Ε όχι κι όλοι. Κάποιοι όντως απέχουν, πολλοί δεν είναι πια εν ζωή, αλλά μερικοί -αρκετοί μάλιστα-, κυρίως από τις παρυφές του προηγούμενου πολιτικού σκηνικού, αλλά και μεσαία στελέχη της αμαρτωλής εποχής, από στενούς συνεργάτες του Άκη Τσοχατζόπουλου μέχρι τον εκπρόσωπο τύπου του ΠΑΣΟΚ, κι από τον ΓΓ Πρόνοιας το 1993 μέχρι ιδρυτικά μέλη του ΠΑΣΟΚ από το 1974, είναι όλοι σήμερα κάπου αλλού.
Στον ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτό είπα στον συντετριμμένο οπαδό. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι γεμάτος με “αυτούς που μας έφεραν ως εδώ”. Διαλέξτε από τα ονόματα όποια νομίζετε ότι ταιριάζουν, χρεώστε τους όσες ευθύνες πιστεύετε ότι τους αναλογούν. Άλλοι ήταν λιγότερο, άλλοι περισσότερο ενεργοί, παρόντες και συνένοχοι. Αλλά κοιτάξτε τον Κουρουμπλή, το Σπίρτζη, τον Παπαγγελόπουλο, το Ραγκούση, την Κατσέλη, τον Κοτζιά, τον Κατρούγκαλο, τον Κοτσακά, το Μάρδα, τον Τόσκα, τον Τσουκαλά, το Μυλόπουλο, το Ρουμελιώτη, το Μιχελογιαννάκη, την Ξενογιαννακοπούλου, το Νίκο το Μπίστη και τον Άρη το Σπηλιωτόπουλο. Το Στέφανο το Τζουμάκα. Όλους τους υπόλοιπους που ξεχνάω. Κάποιοι από αυτούς δεν είναι που “μας έφεραν ως εδώ;”. Ίσως όχι όλοι με την ίδια επιρροή, αλλά αξιολογείστε, πού ήταν τότε; Τι κάνουν σήμερα; Το ποιος έχει περισσότερους (και πιο ένοχους) τέτοιους είναι συζητήσιμο, αλλά το σίγουρο είναι πως επειδή δύο σημερινά κόμματα έχουν το ίδιο όνομα με τα κόμματα που χρεοκόπησαν την Ελλάδα, δεν σημαίνει ότι αυτά τα σημερινά κόμματα “χρεοκόπησαν την Ελλάδα”. Οι πολιτικές δυνάμεις που χρεοκόπησαν την Ελλάδα ασφαλώς επιβιώνουν και σε αυτά, αλλά επιβιώνουν πολύ έντονα και στον ΣΥΡΙΖΑ -και, βέβαια, για να μην είμαστε άδικοι, και σε μικρότερα κομματάκια (καλησπέρα και αντίο κ. Πάνο Καμμένε, κ. Σάββα Τσιτουρίδη). Και μάλιστα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει μόνο πολλούς από τους ανθρώπους “που μας έφεραν ως εδώ” αλλά φέρει και ατόφιο το πολιτικό DNA της πελατειακής αντίληψης της δημοκρατίας, του κράτους-πατερούλη, των διορισμών και του ρουσφετιού, της χειραγώγησης των media και των θεσμών, όλα τα κόλπα και τις πρακτικές “που μας έφεραν ως εδώ”.
Αυτά είπα στον αγαπητό οπαδό του κόμματος, ο οποίος βεβαίως δεν επείσθη, πώς θα μπορούσε άλλωστε. Ο μύθος περί αυτών “που μας έφεραν ως εδώ” είναι ισχύρό κομμάτι της πολιτικής του ταυτότητας που δεν απεμπολείται με λίστες ονομάτων, όπως αυτοί που πιστεύουν στην κούφια γή ή στα φανταστικεκατομμύρια του κ. Σώρρα και δεν μπορούν να λυγίσουν απ’ την απλή αλήθεια. Έδειξα κατανόηση και δεν επέμεινα.