Νικόλαος Λιναρδάτος: Ενας φιλελεύθερος αστός, αφοσιωμένος στον δημόσιο βίο

Νικόλαος Λιναρδάτος: Ενας φιλελεύθερος αστός, αφοσιωμένος στον δημόσιο βίο

4' 7" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Εχουν ενδιαφέρον οι περιπτώσεις ανθρώπων οι οποίοι, μολονότι δεν επιζητούν την επικοινωνιακή προβολή και το θεαθήναι, καταφέρνουν να αφήνουν ευκρινές το αποτύπωμά τους στο τοπικό και στο εθνικό κοινωνικό τους περιβάλλον. Και εντέλει αυτή είναι η ουσία ή, τουλάχιστον, αυτό ήταν το νόημα και η στοχοθεσία του συναναστρέφεσθαι για τον Νικόλαο Λ. Γ. Λιναρδάτο (1924-2019). Γι’ αυτόν, βασικοί άξονες της ζωής του ήταν η άοκνη προσπάθεια του συλλογισμού για τα δημόσια πράγματα της χώρας και η δράση για την ποιοτική βελτίωση των υλικών συνθηκών της διαβίωσης του κοινωνικού συνόλου. Αυτά τα χαρακτηριστικά νομιμοποιούν την παρουσία του ανθρώπου στη φθαρτή εκδοχή του και, κατά συνέπεια, τη δική του παραδειγματική συμπεριφορά.

Ο Νικόλαος Λ. Γ. Λιναρδάτος μεγάλωσε στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς, προερχόμενος από οικογένεια με αξιομνημόνευτη οικονομική δραστηριότητα στο εμπόριο σταφίδας και διαποτισμένος από «αστική» φιλελεύθερη κουλτούρα, αγωνιούσε για τη σύζευξη του πνευματικού στοχασμού με την πράξη. Η πράξη είναι η υπέρτατη ανθρώπινη έκφραση, το πράττειν είναι εκείνο που πρέπει να διακρίνει έναν πολιτικό.

Γεννήθηκε σε μια εποχή όπου η Ελλάδα καλείτο να διαχειριστεί μια εθνική καταστροφή σε ένα περιβάλλον εθνικού διχασμού. Νεαρός έζησε την τραυματική εμπειρία της δεκαετίας του ’40. Σπούδασε πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στη Νομική Σχολή Αθηνών. Ως νέος μεγάλωσε σε μια ατμόσφαιρα όπου μεσουρανούσε ο Μαρξ και ο Φρόιντ, αλλά ο ίδιος έμεινε αταλάντευτος στον φιλελευθερισμό. Δεν παρέκκλινε ποτέ από αυτόν τον κανόνα: βαθύτατα δημοκράτης και προσηλωμένος στους φιλελεύθερους θεσμούς.

Με την επιβολή του καθεστώτος της 21ης Απριλίου παραιτήθηκε από τη θέση του ως κρατικού αξιωματούχου: εργαζόταν στη Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών την περίοδο 1965-1967. Τότε γνωρίστηκε με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, του οποίου υπήρξε στενός συνεργάτης. Η επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή τον Ιούλιο του 1974 σήμανε την πρώτη του ανάμειξη στην ενεργό πολιτική. Ο Καραμανλής του ανέθεσε, αρχικά, καθήκοντα γενικού γραμματέα Τύπου και Πληροφοριών και κατόπιν τον διόρισε υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ με αρμοδιότητα τα θέματα Τύπου στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Η θητεία του διήρκεσε από τις 9 Οκτωβρίου έως τις 21 Νοεμβρίου 1974, οπότε διορίστηκε η πρώτη εκλεγμένη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης.

Ο δεύτερος κύκλος της κυβερνητικής του εμπλοκής ήλθε μόλις μετά τις πρώτες βουλευτικές εκλογές του 1989, όταν ανέλαβε υφυπουργός Προεδρίας στην κυβέρνηση Τζ. Τζαννετάκη. Στις τρεις διαδοχικές εκλογές των ετών 1989-1990 εξελέγη βουλευτής Επικρατείας με τη Νέα Δημοκρατία. Τη διετία 1991-1992, τέλος, διετέλεσε υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Ως σύμβουλος του πρωθυπουργού, ανέδειξε τα προσόντα του: ειλικρίνεια, ρεαλισμός, σύνεση, συναίνεση.

Η γνωριμία του με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη εφορμούσε από τα μέσα της δεκαετίας του ’60. Ο δεσμός τους εδραζόταν στις κοινές δημοκρατικές και φιλελεύθερες πεποιθήσεις. Η συμπόρευσή του με τη Νέα Δημοκρατία και η κυβερνητική ανάληψη καθηκόντων συνέπεσαν με μια στιγμή βεβαρημένη από τη σκανδαλολογία, τη διαφθορά των θεσμών και την πολιτική πόλωση. Ο Νικόλαος Λ. Γ. Λιναρδάτος εξέφραζε τη νέα μεθοδολογία διακυβέρνησης που είχε προσδώσει ο Μητσοτάκης στην κεντροδεξιά παράταξη: μείωση του κράτους, χρηστή διοίκηση, εναρμόνιση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, διεθνείς συνεργασίες, φιλελεύθερη κουλτούρα και συναίνεση. Παρόμοια χαρακτηριστικά διέθετε επίσης ο Παύλος Μπακογιάννης. Και οι δύο συνεργάστηκαν για τη συγγραφή του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας που αφορούσε τη λειτουργία των μη κρατικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών. Το νομοσχέδιο, τελικά, που κατατέθηκε από τον Νικόλαο Λ. Γ. Λιναρδάτο ως υφυπουργό Τύπου το 1989 πέτυχε να αλλάξει ριζικά τον καταστατικό χάρτη των ΜΜΕ στη χώρα.

Ευρυμάθεια και οξύνοια

Η ευρυμάθεια, η ενσυνείδηση της Ιστορίας και η στοχαστική οξύνοια του Νικόλαου Λ. Γ. Λιναρδάτου αποτυπώθηκαν στο βιβλίο του με τον τίτλο «Ευτάκτως ερριμμένα: Συλλογισμοί απέναντι στην θολούρα των καιρών» (Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις), που κυκλοφόρησε μόλις το 2018. Σε αυτό, ο συγγραφέας συγκεντρώνει δημοσιευμένα και ανέκδοτα κείμενά του. Εύκολα διαπιστώνει κανείς την ποικιλομορφία των θεμάτων, τη διεισδυτικότητα της σκέψης του και το ιδιότυπο κεφαλονίτικο χιούμορ του. Τον απασχολεί η καχεξία της ελληνικής κοινωνίας και αγωνιά για την ευημερία της. Το κατεξοχήν αίτημα της μεταπολεμικής γενιάς επανέρχεται στο περιβάλλον της κρίσης. Εγραφε, για παράδειγμα, τον Δεκέμβριο του 2008, λίγους μήνες μετά την πτώση της Lehman Brothers, αλλά ένα χρόνο πριν από το τσουνάμι φτάσει στις ελληνικές ακτές: «Μήπως η παρούσα κρίση αποτελεί, παράλληλα με την αγωνιώδη αναζήτηση τρόπων αντιμετωπίσεώς της, και μία ευκαιρία; Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα πλήξει επώδυνα πολλούς συμπολίτες μας. Κύρια ασφαλώς προσπάθεια της κυβερνήσεως πρέπει να είναι να κάμει την αγωνία τους όσο γίνεται πιο ελαφρά· υποφερτή. Μήπως αποτελεί και ευκαιρία; Να αρχίσει η χώρα να παράγει κάτι; Να δημιουργηθεί πραγματικά οικονομική δραστηριότητα; Εθνική οικονομία. Οπως το 1929-1932 (κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου) να βγούμε από την κρίση με κάποιο όφελος. Να αποκτήσουμε μια διαφορετική αντίληψη του ρόλου της κυβερνήσεως. Να καταργηθούν τα πολλά προνόμια πολλών ομάδων λίγων ατόμων προς όφελος των πολλών πολιτών. Για μια πιο δίκαιη κοινωνία».

Μια προσπάθεια αποτίμησης της προσωπικότητάς του δεν θα μπορούσε να ήταν άλλη από τα λεγόμενά του στην παρουσίαση του βιβλίου του τον Μάρτιο του 2018 σε κεντρικό βιβλιοπωλείο της Αθήνας: η σκέψη του κινείται στο χώρο του φιλελευθερισμού, «όχι ως ιδεολογίας, αλλά ως αντίληψης της ζωής και του κόσμου».

* Ο κ. Κωνσταντίνος Λούλης είναι μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Κων. Μητσοτάκη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή