Το αποτέλεσμα των εκλογών της 26ης Μαΐου έστειλε καθαρό μήνυμα, μεταβάλλοντας την πολιτική δυναμική της χώρας και ανοίγοντας νέες προοπτικές. Οι ψηφοφόροι απέρριψαν την καθεστωτική αντίληψη διακυβέρνησης αυτών που διακινδύνευσαν με αλαζονικό ερασιτεχνισμό τις κρισιμότερες κατακτήσεις της νεότερης Ελλάδας – άλλοτε φλερτάροντας με τη δραχμή, άλλοτε αναζωπυρώνοντας νέους εμφυλίους και ανιστόρητες ταξικές ρήξεις και πιο πρόσφατα καταφεύγοντας στο ίδιο πελατειακό μοντέλο που μας έφερε στα πρόθυρα της χρεoκοπίας.
Η τρίτη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισημαίνει τα εκρηκτικά προβλήματα μιας ναρκοθετημένης οικονομίας που θα κληρονομήσει η επόμενη κυβέρνηση. Οι προεκλογικές παροχές, κόστους άνω των 2 δισ. ευρώ, μπορεί να οδηγήσουν σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Παραμένει η επικίνδυνη στασιμότητα στην εξυγίανση τόσο των κόκκινων δανείων των τραπεζών όσο και του δημοσίου χρέους, που για να εξυπηρετηθεί απαιτεί πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ, όπως συμφώνησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ το 2015.
Για την έξοδο από την κρίση χρειάζονται κυρίως υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης μέσω της προσέλκυσης κρίσιμης μάζας επενδύσεων, που θα δημιουργήσουν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, είναι αναγκαία η μείωση της φορολογίας, η επαναλειτουργία του τραπεζικού συστήματος για την παροχή ρευστότητας στην οικονομία, ένα στοχευμένο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, ένα πακέτο εμπροσθοβαρών μεταρρυθμίσεων του δημόσιου τομέα και η εμπέδωση μιας εξωστρεφούς οικονομίας βασιζόμενης στην αύξηση των εξαγωγών. Ετσι, η επόμενη κυβέρνηση όχι μόνο θα προσελκύσει τους επενδυτές, αλλά και θα μπορέσει να διαπραγματευθεί φερέγγυα τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων για να δοθεί δημοσιονομική ανάσα στην οικονομία. Το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης της Ν.Δ. είναι να σταματήσει τη διαρροή εγκεφάλων, ήδη πάνω από 500.000 νέων, με μια συστηματική προσπάθεια επαναπατρισμού τους.
Η ανάπτυξη δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς έναν ριζικό εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, της παιδείας, του συστήματος υγείας, του ασφαλιστικού. Η μεταρρύθμιση αυτών των τομέων κοινωνικής πρόνοιας –που έχουν αποσαθρώσει οι αλλοπρόσαλλες πολιτικές της σημερινής κυβέρνησης– είναι υπόθεση εθνική. Στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης πρέπει να εκμεταλλευτούμε τις καταιγιστικές εξελίξεις στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης και ρομποτικής, που μπορούν να εφαρμοστούν όχι μόνο στην οικονομία, αλλά κυρίως στους τομείς παροχής δημοσίων υπηρεσιών (παιδεία, υγεία, ασφαλιστικό σύστημα, δικαιοσύνη). Η ψηφιακή οικονομία μπορεί να μειώσει τη γραφειοκρατία, την ενδημική διαφθορά, να βελτιώσει τη ζωή του πολίτη και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
Η παιδεία, που αποτέλεσε το προσφιλές πειραματόζωο αυτής της κυβέρνησης, πρέπει να προσαρμοστεί στις καλπάζουσες διεθνείς εξελίξεις. Είναι επικίνδυνος αναχρονισμός η διατήρηση ως έχει του άρθρου 16 του Συντάγματος που –σε αναντιστοιχία με οποιοδήποτε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε.– απαγορεύει τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Αναφορικά με το ασφαλιστικό σύστημα, εν αντιθέσει προς τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε., η Ελλάδα δεν έχει ακόμη υιοθετήσει το σύστημα των τριών πυλώνων – δημόσιας, επικουρικής και ιδιωτικής. Η εύρυθμη λειτουργία του συστήματος, υπό δρακόντεια κρατική εποπτεία, θα μπορούσε να ενισχύσει και τον δημόσιο πυλώνα. Η ανάπτυξη απαιτεί δυναμικές συνέργειες ανάμεσα στην αξιοποίηση των εθνικών πόρων και ανθρωπίνου δυναμικού και στη βέλτιστη εκμετάλλευση των χρηματοδοτικών οργάνων της Ε.Ε. που επιβραβεύουν ανταγωνιστικές οικονομίες. Κυρίως όμως, η ανάπτυξη αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάκτηση της αξιοπιστίας της χώρας μας που, μετά τον οιονεί οστρακισμό της τελευταίας δεκαετίας, θα μπορέσει να επανακάμψει ως ισότιμος εταίρος, συνεισφέροντας ενεργά στο ευρωπαϊκό εγχείρημα και πρωτοστατώντας στις πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των νέων γεωπολιτικών και γεωοικονομικών προκλήσεων.
* Ο κ. Γιώργος Ζαββός είναι σύμβουλος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του προέδρου της Ν.Δ., πρώην ευρωβουλευτής της Ν.Δ. και πρώην πρεσβευτής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.