Αγκυρα έχει αποστείλει πλοίο για την πραγματοποίηση γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ και ενδέχεται να εξετάζει ανάλογες δραστηριότητες σε περιοχές πλησίον του Καστελλόριζου, τις οποίες η Ελλάδα θεωρεί τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ. Και ενώ η αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι κατ’ ανάγκην διπλωματικής φύσης, οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση δύσκολα θα μπορούσε να αγνοήσει μια τέτοια τουρκική κίνηση. Και η Ελλάδα έχει και άλλους τρόπους αντίδρασης, παρά το γεγονός ότι θα προτιμούσε να αποφύγει την κλιμάκωση.
Υπάρχει η ελπίδα ότι τα εσωτερικά προβλήματα ή οι σύμβουλοι του Τούρκου προέδρου δεν θα τον παρασύρουν σε μια απόφαση παραβίασης συγκεκριμένων κόκκινων γραμμών στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εξάλλου, ο κ. Ερντογάν έχει ήδη πολλά ανοιχτά ζητήματα, ενώ αναμένεται η έναρξη νέων πολεμικών επιχειρήσεων εναντίον των Κούρδων στη Συρία. Από την άλλη πλευρά, η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι η Τουρκία εκμεταλλεύεται περιόδους πολιτικής μετάβασης και προσωρινών κενών εξουσίας στην Ελλάδα για να προωθήσει τις θέσεις της στα διμερή θέματα.
Αν και δεν αποτελεί υποχρεωτικά το πιθανότερο σενάριο, σε περίπτωση που η Τουρκία θελήσει να εκμεταλλευθεί ένα «παράθυρο ευκαιρίας», η Ελλάδα οφείλει να είναι προετοιμασμένη. Εφόσον επαληθευθούν οι δημοσκοπήσεις, πολύ σύντομα η χώρα θα έχει νέα κυβέρνηση. Ο υποψήφιος πρωθυπουργός οφείλει να έχει επιλέξει ήδη την «ομάδα εθνικής ασφαλείας» (υπουργούς Εξωτερικών, Εθνικής Αμυνας και Προστασίας του Πολίτη), εκείνοι τους βασικούς συμβούλους τους και όλοι μαζί να ενημερώνονται εντατικά, προεκλογικά ατύπως και αμέσως μετά επισήμως από τους προκατόχους τους, καθώς και τους υπηρεσιακούς παράγοντες (όπου, παρά ορισμένες κακές επιλογές προσώπων, καλό θα είναι να αποφευχθούν οι έκτακτες κρίσεις). Μέχρι τη θεσμοθέτηση και τη λειτουργία Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, ο νέος πρωθυπουργός θα πρέπει να επιλέξει διπλωματικό και στρατιωτικό σύμβουλο υψηλής εμπειρίας. Στο υπουργείο Εξωτερικών είναι απαραίτητο να παραμείνει ο γενικός γραμματέας, τουλάχιστον για ένα διάστημα. Τέλος, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη η βραχυχρόνια (δίμηνη;) παραμονή του διπλωματικού συμβούλου του απερχόμενου πρωθυπουργού, ενδεχομένως και του διοικητή της ΕΥΠ, για να βοηθήσουν στη μεταβατική περίοδο. Θα αποτελούσε μια ουσιαστική χειρονομία συνέχειας και συνεννόησης στα εθνικά θέματα.
* Γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.