Γιώργος Παπανδρέου: Ο μεγάλος ύπνος
Αν οι νεοκαραμανλικοί μοιράστηκαν την εξουσία του ΣΥΡΙΖΑ, όσο ήταν κραταιός, οι νεοπαπανδρεϊκοί μοιάζουν να σπεύδουν στα ύστερά του να μοιραστούν την πτώση του. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι, όπως ο Καραμανλής δεν φταίει για όποιον δηλώνει καραμανλικός, έτσι και ο ΓΑΠ δεν μπορεί να χρεώνεται τη δίψα όσων κάποτε φυτοκομούσαν στην αυλή του.
Ο ίδιος, όμως, ο πρώην πρωθυπουργός φαντάζεται την 8η Ιουλίου όπως δεν τολμά να τη φανταστεί ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ για τον εαυτό του. Η ιδέα του ότι Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να πιεστούν από τις συνθήκες να συγκυβερνήσουν δεν είναι μόνο δική του. Είναι κι άλλοι στο ΚΙΝΑΛ που το λένε: «Ας βγάλουν αυτοί τα μάτια τους κι εμείς θα είμαστε στην αντιπολίτευση».
Το σενάριο του μεγάλου συνασπισμού, εκτός από ανέφικτο, είναι και αντίθετο στη δημοκρατική λογική. Ο ΓΑΠ και οι υπόλοιποι ζητούν να έχει ρόλο στη διακυβέρνηση η δύναμη που αποδοκιμάστηκε συντριπτικά στις ευρωεκλογές. Ζητούν να προστατευθεί ο ΣΥΡΙΖΑ από τη λαϊκή ετυμηγορία.
Το ίδιο ισχύει και για το σενάριο των δεύτερων εκλογών με απλή αναλογική: Ο ηττημένος ΣΥΡΙΖΑ θα επανερχόταν, παρά την απονομιμοποίησή του, σε ρόλο ρυθμιστή.
Αυτά τα παράδοξα φαίνεται να συνειδητοποίησε όψιμα και η ηγεσία του Κινήματος Αλλαγής. Γι’ αυτό και καταφεύγει στη νεφελώδη διακήρυξη ότι «δεν θα αφήσει τη χώρα να πάει στα βράχια». Από τη μία, επιχειρεί έτσι να πείσει για τη χρησιμότητα του ΚΙΝΑΛ· και από την άλλη, ανασύρει όπλα βαγγελογιαννοπουλικά, λέγοντας ότι «Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ στήνουν το νέο ’89».
Σε αυτές τις αναφορές –και όχι μόνο– βλέπει κανείς ότι η επιρροή που ασκεί ο Παπανδρέου στο ΚΙΝΑΛ είναι πολύ πιο καθοριστική από εκείνη που ασκεί ο ομόλογός του στη Ν.Δ.
Για επίδοξους κληρονόμους του ΠΑΣΟΚ –τους φυσικούς, αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ– το όνομα Παπανδρέου δεν είναι μόνο μια κορνίζα στον τοίχο. Είναι όργανο ενεργού μαγείας – διεγερτικό των αντιδεξιών αντανακλαστικών της ανδρεϊκής περιόδου. Είναι όρος επιβίωσης – αφού από τη λειψανομαχία με τον ΣΥΡΙΖΑ το ΚΙΝΑΛ έχει φτάσει να εξαρτά την ύπαρξή του.
«Αντρέα, ζεις και σπέρνεις εφιάλτες», φώναζαν στη συγκέντρωση του ΚΙΝΑΛ στη Θεσσαλονίκη. Οντως. Ετσι διεξάγεται το δράμα της Κεντροαριστεράς. Σαν θρίλερ για όσους αποκοιμήθηκαν στο νεκροταφείο.
Κώστας Καραμανλής: Μετά την αφωνία
Η επανεμφάνιση του Καραμανλή την περασμένη Τετάρτη στο Βελλίδειο ήταν η μετάβασή του από την πολυφωνική σιγή στην κοινή ομιλία· από την αλληγορική αφωνία, στην πεζή κυριολεξία περί παραταξιακής ενότητας και εθνικής ομοψυχίας.
Ο πρώην πρωθυπουργός κατηγορήθηκε ότι αυτά που αποσιώπησε –για τα κυβερνητικά του πεπραγμένα– ήταν πιο ηχηρά από αυτά που είπε. Ομως, ένας απολογισμός που δεν αρθρώθηκε επί δέκα χρόνια δεν θα μπορούσε ξαφνικά να ακουστεί σε μια εκδήλωση πανηγυρική.
Ισως το πιο καθαρό μήνυμα της παρέμβασης Καραμανλή είχε σταλεί προτού ο ίδιος ανέβει στο βήμα. Το γεγονός ότι ένας πολιτικός προικισμένος με το δικό του ένστικτο αυτοπροστασίας επέλεξε να «εκτεθεί» στη σκηνή τώρα, συνιστά επίσημη αναγνώριση όσων, ερήμην του, έχει πετύχει το κόμμα. Θα είχε επιχειρηθεί το επαναλανσάρισμα αν η Ν.Δ. δεν είχε πλησιάσει, ήδη σε μια κάλπη, τα προ κρίσης ποσοστά της;
Σε αυτές τις συνθήκες, η ενεργοποίηση του πρώην πρωθυπουργού ήταν χωρίς ρίσκο. Θα μπορεί μόνο να του πιστωθεί μέρος της επιτυχίας –όπως, ας πούμε, η προσπάθεια να αναχαιτιστεί ο Βελόπουλος στη Βόρεια Ελλάδα– χωρίς να μπορεί να του χρεωθεί τίποτε.
Οι εικόνες από το Βελλίδειο υπενθύμισαν, πάντως, πόσο παρόν είναι το παρελθόν της Νέας Δημοκρατίας. Ο Μητσοτάκης στην αυριανή κοινοβουλευτική του ομάδα θα έχει δύο πρώην πρωθυπουργούς – ένα πάντα ομιλητικό και έναν που μόλις ξαναβρήκε τη φωνή του. Θα έχει πολύ περισσότερους πρώην βουλευτές, ορισμένοι εκ των οποίων περιμένουν από το 2009 τη στιγμή για την επανεκλογή τους.
Αυτά τα μεγέθη μπορεί να αποδειχθούν σκέτη στατιστική. Οσο πιο ισχυρός βγει από την κάλπη ο Μητσοτάκης, τόσο πιο περιορισμένη θα είναι η επιρροή των άλλων πόλων εσωκομματικής ισχύος· τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ευχέρεια του πρόεδρου της Ν.Δ. να αξιοποιήσει, όπως λέει, στελέχη εξωκοινοβουλευτικά μεν, αλλά με πολιτική πείρα.
Το είχε πει ένα δημόσιο πρόσωπο με τελείως ιδιωματική ειρωνεία πριν από τις εκλογές του 2000: Θα ψηφίσω, είχε πει, Σημίτη, γιατί είναι ο μόνος τρόπος να μην επιστρέψει το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.
Ισχύει και για τον Κυριάκο: Η άνετη αυτοδυναμία του είναι ο μόνος τρόπος να μην επιστρέψει η παλιά Νέα Δημοκρατία.