Ευέλικτη αποδεικνύεται η χρονική οριοθέτηση της μεταπολίτευσης. Δεδομένη η αφετηρία της όταν κατέρρευσε η χούντα και επανήλθε η δημοκρατική κανονικότητα με την ηγεμονική μορφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, αλλά η γραμμή τερματισμού μετακινείται ανάλογα με τη ματιά του κάθε θεατή στην εξέδρα.
«Ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;» είχε διερωτηθεί ως πρωθυπουργός (1963) σε μια συγκλονιστική προδικτατορική ώρα. Ο ίδιος κορυφαίος πολιτικός –για πολλούς ισότιμος με εθνάρχη– αποφάνθηκε (1989) σε συνθήκες σεισμικής πόλωσης ότι «η Ελλάς μετεβλήθη σε απέραντο φρενοκομείο». Οκτώ χρόνια νωρίτερα, η σαρωτική κατίσχυση του ΠΑΣΟΚ έδειχνε σαν πρώιμη λήξη της μεταπολίτευσης με τα θρυλικά προτάγματα του Ανδρέα Παπανδρέου: Η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες – ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο – Ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά, Χρονοντούλαπα, περήφανα γηρατειά κ.ο.κ. Γιατί όχι τέλος εποχής το 1990, όταν ο Κ. Μητσοτάκης, κατανικώντας εκτός από τον μεγάλο του αντίπαλο και τον ύπουλο εκλογικό νόμο, με αιτούμενο την πάντα λαοφιλή κάθαρση, αναλάμβανε τα ηνία της χώρας; Ή όταν ο Κ. Σημίτης με «διά ταύτα» τον εκσυγχρονισμό, τη σύγκλιση με την Ε.Ε., την εξυγίανση της οικονομίας, τη σοβαρότητα, γινόταν τρις πρωθυπουργός; Μήπως το τέλος εποχής σήμανε όταν ο Κ. Καραμανλής με ούριο άνεμο σεμνότητας και ταπεινότητας ύψωνε το λάβαρο κατά «νταβατζήδων»; Λέτε η εσπευσμένη παράδοση μιας θωρακισμένης οικονομίας στα χέρια του επόμενου οραματιστή πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου, να ήταν η αρχή του τέλους εποχής; Μήπως από αυτή την επιδερμική περιοδολόγηση τεκμαίρεται ότι η αυλαία της μεταπολίτευσης έπεσε από την εισβολή της χρεοκοπίας σε χώρα βαρυστομαχιάς και τη βίαιη απορρύθμιση κάθε νοούμενης κανονικότητας; Επίσης, πολλοί ψηφίζουν ως ιστορικό τέλος μεταπολίτευσης –ύστερα από την ταραχώδη, υπέρ σωτηρίας, συγκυβέρνηση του αστικού παλαιοκομματισμού– τη θριαμβική μετά βαΐων και μνημονίων ανάρρηση στην εξουσία μιας πληθωρικής αριστεράς συνιστωσών, η καταρρακτώδης ασυνέπεια των λόγων και οι αναστροφές της οποίας εκτιμήθηκαν απλόχερα –η αλήθεια να λέγεται– στην κάλπη της Κυριακής. Κραυγάζει ότι ο όρος «επιστροφή στην κανονικότητα» εχθρεύεται κάθε λογική επεξεργασία και παράθεση ακριβοδίκαιου υλικού. Ποια αρραγής, άξια μίμησης, κανονικότητα οδηγεί στον γκρεμό; Πόσους και ποιους πρωταγωνιστές, σιωπηλούς και μη, μοιραίους και αιθεροβάμονες, χρίσαμε εγγυητές της εθελότυφλης κανονικότητάς μας; Η απάντηση εμπίπτει προαιρετικά στα προσωπικά δεδομένα.