Είναι μεγάλο και αυτό το κυβερνητικό σχήμα, επειδή είναι μεγάλο και συγκεντρωτικό το κράτος που καλείται να διαχειριστεί. Οι μικρές και ευέλικτες κυβερνήσεις απαιτούν αποκέντρωση αρμοδιοτήτων –άρα κι εξουσίας– σε μικρότερα, και ευκολότερα ελέγξιμα από τους πολίτες σχήματα. Οταν, για παράδειγμα, το υπουργείο Παιδείας ασχολείται ακόμη και με τις προαγωγές ΔΕΠ στα ΑΕΙ, τρεις υπουργοί δεν φτάνουν.
Είναι πολλές οι αποφάσεις που καταλήγουν κάθε μέρα σε κάθε υπουργείο. Αυτό σημαίνει μεγάλη χαρτούρα, πολλές υπογραφές, άδικες ευθύνες. Να θυμηθούμε την κ. Αννα Διαμαντοπούλου, που έκανε τη μεγαλύτερη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση των τελευταίων δεκαετιών, και απολογείτο διότι μια χρονιά δεν βγήκαν τα βιβλία του ΟΕΔΒ στην ώρα τους; Οι κυβερνήσεις ασχολούνται με τόσες λεπτομέρειες της διοικητικής οργάνωσης, ώστε στο τέλος αποτυγχάνουν. Είτε επειδή ασχολούνται μόνο με αυτές, είτε διότι τους ξέφυγε κάποια από αυτές.
Η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων εκτός των υπουργείων (σε ΑΕΙ, Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.λπ.) είναι αναγκαίος όρος για την καλή λειτουργία μιας κυβέρνησης. Ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης υποσχέθηκε κάποιες πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση, αλλά τα πολιτικά, γραφειοκρατικά και άλλα συστήματα –που διαφεντεύουν κάθε λεπτομέρεια της διοίκησης από το Σουφλί μέχρι τη Γαύδο– πνίγουν αθόρυβα κάθε αφαίρεση των αρμοδιοτήτων τους. Κλείνουν το μάτι στους παλιούς πολιτικούς ότι θα έχουν την ευκαιρία να εκδίδουν δελτία Τύπου του στυλ «κατόπιν ενεργειών του τάδε υπουργού…» και τρομάζουν τους νέους με το ερώτημα «και τι θα γίνει αν;».
Ετσι το σύστημα αναπαράγεται ανέπαφο, αλλά σε όλο χαμηλότερα επίπεδα, επειδή οι προκλήσεις γίνονται όλο και πιο σύνθετες και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από συγκεντρωτικούς μηχανισμούς. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους που οι κυβερνήσεις απογοητεύουν γρήγορα τους πολίτες. Υπόσχονται να τα κάνουν όλα και πνίγονται στις λεπτομέρειες.
Η αποκέντρωση, φυσικά, δεν είναι μια ανέφελη διαδικασία. Οπως όλες οι μεταρρυθμίσεις, δυσλειτουργεί στην αρχή επειδή απορρυθμίζει κατεστημένες λειτουργίες. Πολλές φορές μοιάζει να δικαιώνει εκείνους που διαβάλλουν τα νέα εγχειρήματα με το παραλυτικό «και τι θα γίνει αν;». Η διατήρηση, όμως, ενός αποδεδειγμένως δυσλειτουργικού συστήματος από τον φόβο πιθανών δυσλειτουργιών είναι συνταγή αποτυχίας. Παρά τα όποια προβλήματα παρουσιάσει στην αρχή η αποκέντρωση, το ισοζύγιο στο τέλος θα είναι θετικό κι αυτό θα μετρήσει. Οι υπουργοί θα ασχοληθούν με το κύριο έργο τους που είναι η χάραξη πολιτικών, αντί να υπογράφουν χαρτιά για ζητήματα του Διδυμότειχου ή της Κω, οι τοπικές κοινωνίες θα έχουν την ευθύνη των αποφάσεων για τα του οίκου τους και η κυβέρνηση θα κριθεί με βάση την αποτελεσματικότητα που θα επιδείξει στα μεγάλα και σημαντικά.