«Κάποιες φορές με πιάνει κάτι και θέλω να κάνω κακό» είπε ο δολοφόνος της Αμερικανίδας βιολόγου. «Κάνοντας το κακό, εξασκείς τη δύναμή σου σ’ όλους εκείνους που νιώθεις αναγκασμένος να τους κάνεις να την αισθανθούν, γιατί το κακό, ο πόνος, είναι ένα μέσο περισσότερο αισθητό από την ηδονή» γράφει ο Νίτσε στη «Θεωρία του σκοπού της ζωής».
Το κακό, πάντα ανεξήγητο, στα χρόνια της Καινής Διαθήκης περιγραφόταν ως ασθένεια οφειλόμενη στην επήρεια των δαιμόνων, που καταλάμβαναν και όριζαν τον άνθρωπο – μετά την έκπτωσή του από τον παράδεισο και την αυτόνομη βούλησή του. Δεν είναι ούτε σήμερα εύκολα νοητό, πώς μπορεί κάποιος, μόνο και μόνο επειδή δεν είναι μαριονέτα στα χέρια κανενός, να αφαιρέσει τη ζωή από άνθρωπο, τυχαία. Δεν είναι απλώς ένας ασθενής, με διάσπαση προσωπικότητας, μανία καταστροφής, αλλά ένα τέρας που τέρπεται να ασκεί ακόρεστα πάνω στους άλλους, την ολέθρια δύναμή του. «Το γεγονός πως ο άνθρωπος γνωρίζει το καλό και το κακό, αποδεικνύει την ανωτερότητα της σκέψης του σε σχέση με τα ζώα. Το γεγονός πως παρ’ όλα αυτά, κάνει το κακό, αποδεικνύει την ηθική κατωτερότητα σε σχέση με αυτά», έλεγε ο Μάρκ Τουέιν.
Ατελείωτα τα παραδείγματα μαχών ανάμεσα σε θεούς και εωσφόρους, χερουβείμ και πεπτωκότες αγγέλους. Τόσες οι ενσαρκώσεις του καλού (Αχούρα Μάσδα, Ηρακλής, Θησέας, Γιάννης Αγιάννης…) όσες και του κακού (Εφιάλτης, Ιάγος, Εδμόνδος, Μεφιστοφελής…). Πλήθος τα έπη, ομηρικά και άλλα, με το υψηλό ήθος ηρώων, οι δάσκαλοι που δίδασκαν στους μαθητές τους, όπως ο Σωκράτης τον Αντισθένη («οι πόλεις χάνονται, όταν δεν μπορούν πια να ξεχωρίσουν τους κακούς από τους καλούς»), ο Ιησούς τους 12 μαθητές, ο Κρίσνα στον Αρτζουνα (Μπάγκαβατ Γκίτα, Μαχαμπαράτα), πώς να φωτίζουν τους σκοτεινούς χώρους του υποσυνείδητου, να δαμάζουν τις κρυφές ανεξέλεγκτες δυνάμεις του. Πώς να φορτωθούν, από παιδιά, με ιδέες και ιδανικά και δυνάμεις για να τις πολεμήσουν. Πώς να γίνουν κύριοι όλων των όψεων του εαυτού τους, κατωτέρων και ανωτέρων. Πλήθος τα πρότυπα της νίκης του καλού επί του κακού ήρωα –από τον Δαβίδ επί του Γολιάθ και τον Ράμα επί του Ραβάνα (Ραμαγιάνα) μέχρι τον Γκάνταλφ επί του Σάουρον και τον Χάρι Πότερ επί του Βόλντεμορτ. Ψιλά γράμματα, θα πει κανείς, στις κοινωνίες της επίδειξης δύναμης, της ακόρεστης δίψας για υποχθόνιες πράξεις, της μανίας για επικυριαρχία, με αποτέλεσμα ο κόσμος μας να γκρεμίζεται συχνά σε καταστάσεις ασύγγνωστες, σε πράξεις φρικαλέες.