Επιτέλους! Ολοι εκτιμούν θετικά τη μείωση του κόστους δανεισμού του ελληνικού κράτους, χωρίς κανείς να προσφεύγει στις γραφικές (και παράταιρες…) συγκρίσεις με το κόστος της Πορτογαλίας ή της Ιρλανδίας – όπως γινόταν πριν την κυβερνητική αλλαγή. Καλό είναι, όμως, να μην φτάνει κανείς στο άλλο άκρο – σε πανηγυρισμούς.
Η μείωση των αποδόσεων των ομολόγων δεν είναι μια εξέλιξη που χαρακτηρίζει αποκλειστικά ή ειδικά τη χώρα μας. Οι πολιτικές των κεντρικών τραπεζών έχουν δημιουργήσει μια πληθώρα κεφαλαίων που αναζητούν ευκαιρίες να τοποθετηθούν και, κατά συνέπεια, οι αποδόσεις καταρρέουν.
Υπολογίζεται ότι σήμερα, παγκοσμίως, ομόλογα αξίας 12,7 τρισ. δολαρίων έχουν αρνητικές, κάτω του μηδενός αποδόσεις – δηλαδή, οι κεφαλαιούχοι πληρώνουν για να δανείσουν τα κεφάλαιά τους. Κι αυτή ακόμη η αξιολόγηση της ασφάλειας περνά σε δεύτερη μοίρα: Ενδεικτικό είναι ότι στις αρχές Ιουλίου η Τουρκία εξέδωσε 5ετές ομόλογο. Και, παρότι ο Τ. Ερντογάν είχε μόλις διώξει τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας, παρά την απειλή αμερικανικών κυρώσεων λόγω της αγοράς ρωσικών πυραύλων S-400, της προσφέρθηκαν τρεις φορές περισσότερα κεφάλαια από όσα ζητούσε και, τελικά, δανείστηκε με επιτόκιο μικρότερο του προηγούμενου 5ετούς πέρυσι.
Η μείωση των αποδόσεων των ομολόγων χαρακτηρίζει τη διεθνή κατάσταση γενικά. Η Ιταλία, που έχει ένα τεράστιο σε απόλυτο μέγεθος χρέος και υψηλό πολιτικό κίνδυνο (εσωτερική αστάθεια και ορατές απειλές ρήξης με τις Βρυξέλλες), δανείζεται για 2ετία με αρνητικό επιτόκιο και για 10ετία με 1,49%. Η Ισπανία, παρότι 100 μέρες μετά τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών ανεπιτυχώς πασχίζει να σχηματίσει κυβέρνηση, δανείζεται για έως και 5ετία με αρνητικά επιτόκια.
Συμπέρασμα: Είναι πολύ θετικό το ότι η Ελλάδα καταφέρνει κι αυτή να δανείζεται σταθερά και διαρκώς φθηνότερα, αλλά δεν είναι αυτό το κλειδί για την είσοδο σε μια (νέα…) κανονικότητα.
Τα κλειδιά είναι άλλα, είναι δύο – και από αυτά εξαρτάται η συνέχιση της μείωσης των επιτοκίων, ώστε να περάσει και στον δανεισμό πολιτών κι επιχειρήσεων. (α) Η διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας – αυτή είναι η βάση της αξιοπιστίας της χώρας, άνευ της οποίας ουδέν.
(β) Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων σε ευρεία κλίμακα και σε βάθος – ώστε να διαλυθούν και οι ανησυχίες περί μεταρρυθμιστικής κόπωσης της χώρας. Σχετικά με το (β), έχει βαρύνουσα σημασία η μεταρρύθμιση του κράτους, προκειμένου να καταστεί φιλικό στον πολίτη και στην ανάπτυξη – κάτι που αισίως ξεκινά (αλλά, φυσικά, κάθε άλλο παρά τελειώνει…) με το γνωστό ως «νομοσχέδιο Γεραπετρίτη».
Οσον αφορά το (α), αυτή είναι η πραγματικά δύσκολη αποστολή του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου και ειδικά και προσωπικά του υπουργού Οικονομικών. Μέχρι τώρα, ο κ. Χρ. Σταϊκούρας έχει καταφέρει να αναστείλει ορισμένες από τις εκτός δημοσιονομικών ορίων υποσχέσεις που είχαν δοθεί προεκλογικά, ενώ ταυτόχρονα φροντίζει να διατηρεί με συνέπεια και κατά προτεραιότητα ανοικτό κάθε δίαυλο επικοινωνίας και συνεννόησης με τους εκπροσώπους των ευρωπαϊκών θεσμών. Το κρίσιμο τεστ θα γίνει τον Σεπτέμβρη. Ισως τότε η κυβέρνηση υποχρεωθεί να σπάσει κάποια αυγά, το αφορολόγητο ή την σκιώδη «13η σύνταξη», ώστε να κλείσει (και ουσιαστικά…) η προεκλογική περίοδος.