Μετά την πολύχρονη συνεργασία μου μαζί τους ως ανώτερο στέλεχος του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) πιστεύω πως δικαιούμαι να απευθύνω μια επίκαιρη ερώτηση, ρητορική φυσικά, προς τις δύο μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις, ΗΠΑ και Ρωσία, οι οποίες εκτός των άλλων υπήρξαν οι κύριοι εμπνευστές του διεθνούς καθεστώτος μη διασποράς των πυρηνικών όπλων (NPT) και συνάμα οι βασικότεροι ενισχυτές του έργου της υπηρεσίας μου:
«Πώς μπορεί ένας πρώην πυρηνικός επιθεωρητής να κατανοήσει και να εξηγήσει στην άφωνη κοινή γνώμη τη στάση σας σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις περί τα πυρηνικά και συγκεκριμένα την αποχώρησή σας από την ιστορική σας διμερή συνθήκη, την Intermediate Nuclear Forces Treaty INF, που απαγορεύει από το 1987 ένα ευρύ φάσμα πυρηνικών όπλων και πυραύλων;»
Προηγήθηκαν δηλώσεις του προέδρου Πούτιν τον Μάρτιο του 2018 ότι τα πυρηνικά όπλα είναι απαραίτητα για να εξασφαλίσει η χώρα του τη θέση της ως μεγάλης παγκόσμιας δύναμης. Και για να πείσει, παρουσίασε στην έντρομη παγκόσμια κοινή γνώμη τα νέα ρωσικά πυρηνικά όπλα που μπορούν να πλήξουν οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη χωρίς(!) να ανιχνευτούν.
Απάντησε τον Οκτώβριο του 2018 ο πρόεδρος Τραμπ με την απόφασή του για μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από την INF.
Οι ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι η Ρωσία από το 2014 δεν συμμορφωνόταν με τις επιταγές της INF. Η Μόσχα το αρνήθηκε και συγχρόνως επικαλέσθηκε ότι η Ουάσιγκτον αποφεύγει τη διαπραγμάτευση για επέκταση της Συνθήκης New START για τον έλεγχο στρατηγικών πυρηνικών συστημάτων που λήγει το 2021.
Το πινγκ πονγκ των αμοιβαίων κατηγοριών και προθεσμιών συνεχίστηκε. Ο Ρώσος πρόεδρος προειδοποίησε ότι, εάν οι ΗΠΑ εγκαταστήσουν πυραύλους ενδιάμεσου βεληνεκούς στην Ευρώπη, η Ρωσία θα αναγκαστεί να λάβει αντίμετρα. Συνέχισε μάλιστα με μια ανατριχιαστική προειδοποίηση για την αυξανόμενη απειλή ενός πυρηνικού πολέμου, ο οποίος «θα μπορούσε να οδηγήσει στην καθολική καταστροφή του ανθρώπινου πολιτισμού και ίσως ακόμη και του πλανήτη μας».
Η Ευρωπαϊκή Ενωση ζήτησε αμέσως αλλά μάταια να «προστατευθεί» η συνθήκη, που είναι κρίσιμη για την ασφάλειά της. Η κατάργησή της θα μετατρέψει τη Γηραιά Ηπειρο σε βάση και στόχο νέων «μοντέρνων» πυρηνικών πυραύλων των ΗΠΑ και της Ρωσίας αντίστοιχα και θα περιπλέξει την ευρωπαϊκή προσπάθεια για αμυντική χειραφέτησή της.
Η διπλωματικά σοφή –κατά την ταπεινή εμπειρική μου γνώση– Κίνα, παρόλο που γνωρίζει ότι αντίστοιχοι πύραυλοι των ΗΠΑ θα αναπτυχθούν σε εδάφη της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας και μεταξύ άλλων θα τη στοχοποιούν, αποκλείει άμεσα και κάθετα τον υπαινιγμό των ΗΠΑ για ανάμειξή της σε μία νέα διεθνή πλέον συνθήκη INF, που ενδεχομένως θα περιελάμβανε και την αντίπαλό της Ινδία.
Σημειωτέον ότι τόσο η Ινδία όσο και άλλες γεωπολιτικά «νευρικές» χώρες όπως η Τουρκία, το Ιράν, το Πακιστάν, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα έχουν ενεργά προγράμματα ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων ενδιάμεσου βεληνεκούς που θεωρούνται κατάλληλοι για την προώθηση πυρηνικών όπλων.
Εάν τελικά οι δύο υπερδυνάμεις, επικουρούμενες και από τις άλλες τρεις πυρηνικές δυνάμεις Κίνα, Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία, δεν προχωρήσουν στη δημιουργία μιας νέας διεθνούς συνθήκης INF που θα απαγορεύει τους εν λόγω πυραύλους, γεννιούνται ορισμένα σημαντικότατα ερωτήματα:
Δεν γνωρίζουν, ΗΠΑ και Ρωσία, ότι η πολιτική τους αυτή βρίσκεται σε αντίθεση με την υποχρέωσή τους με βάση τη διεθνή συνθήκη ΝΡΤ (άρθρο VI) «…για αποτελεσματικά μέτρα σχετικά με την παύση των πυρηνικών εξοπλισμών και τον πυρηνικό αφοπλισμό…»;
Δεν βλέπουν τον άμεσο κίνδυνο της ανεξέλεγκτης διάδοσης των πυρηνικών όπλων από επίδοξους μνηστήρες στη Μέση Ανατολή και στη βορειοανατολική Ασία;
Δεν είναι αρκετή η Βόρεια Κορέα;
Γιατί διακινδυνεύουν την εκθρόνισή τους από την παγκόσμια γεωστρατηγική πρωτοκαθεδρία;
Είναι δυνατόν να υποτιμούν αλόγιστα τη διογκούμενη για την ανθρωπότητα πυρηνική απειλή;
* Ο δρ Παντελής Οικονόμου είναι συγγραφέας του πρόσφατα εκδοθέντος επίκαιρου βιβλίου «Παγκόσμια πυρηνική απειλή» – εκδόσεις Ι. Σιδέρης.