Μπορεί ο λαϊκισμός να αναχαιτιστεί χωρίς εκλογές; Μπορεί να πετύχει αυτό που μεθοδεύεται από τις, ας πούμε, κεντροαριστερές πολιτικές δυνάμεις στην Ιταλία: Να αντιμετωπιστεί ο Ματέο Σαλβίνι διά της βραδύτητας – να μην του δοθεί η ευκαιρία να εξαργυρώσει τώρα στις κάλπες το δημοσκοπικό του ρεύμα, με την ελπίδα ότι θα ξεφουσκώσει.
Το στοίχημα είναι ριψοκίνδυνο. Δεν χρειάζεται να θυμίσει κανείς ότι αλλού στην Ευρώπη –όχι πολύ «αλλού»– χρειάστηκε ο λαϊκισμός να κυβερνήσει και να διαψευστεί στην εξουσία. Χρειάστηκε να καταβληθεί μεγάλο κόστος.
Ο Σαλβίνι, βέβαια, ήδη κυβερνά. Αλλά αυτό σε τίποτε δεν τον εμποδίζει να εκστρατεύει ως αντισυστημικός. Γι’ αυτό και η αποφυγή των εκλογών μπορεί να λειτουργήσει υπέρ του. Μπορεί να εξυπηρετήσει το βασικό του σύνθημα ότι εκείνος θέλει η Ιταλία να πάει μπροστά, ενώ οι άλλοι νοιάζονται μόνο για την poltrona – την πολυθρόνα τους.
Εκείνος που βιάζεται να πάρει μόνος την εξουσία καταγγέλλει έτσι τους αντιπάλους του ως εξουσιομανείς. Εκείνος που προκαλεί την αστάθεια ζητάει τάχα σταθερή κυβέρνηση. Ζητάει εκλογές, αλλά μένει στην κυβέρνηση. Ομως ό,τι κι αν πει, ο Σαλβίνι δεν βραχυκυκλώνει από τις αντιφάσεις του. Μοιάζει να έχει κι αυτός την αλλόκοτη σαγήνη του Τραμπ.
Περιοδεύει ημίγυμνος στις παραλίες, ενώ οι επικοινωνιολόγοι όλου του κόσμου θα του έλεγαν ότι αυτές οι εμφανίσεις «υποσκάπτουν το ηγετικό του προφίλ». Με κτηνώδη αυτοπεποίθηση επιχειρεί να αλώσει ακόμη και την, αφιλόξενη για τη Λέγκα, Σικελία.
Η καμπάνια του μαγιό σκίζει όλα τα πρωτόκολλα. Αλλά ο τρόπος του Σαλβίνι δεν είναι νέος. Ο πολιτικός που πουλάει ωμή βούληση· που βρίσκεται σε διαρκή, φρενήρη κίνηση· που υπόσχεται ότι μπορεί να τα λύσει όλα με την πυγμή του· που –σχεδόν κυριολεκτικά– βουτάει με το ίδιο του το σώμα στον λαό: Ολα αυτά δεν χρειάστηκε καν να τα αντιγράψει ο Σαλβίνι από το ίνδαλμά του – τον Πούτιν.
Υπήρχαν στη μεσοπολεμική πολιτική παράδοση της Ιταλίας. Συνειδητά ή όχι, ο αρχηγός της Λέγκας αρδεύεται από εκείνη τη μαύρη φλέβα, κι ας φαντάζει τις περισσότερες φορές περισσότερο κωμικός, παρά απειλητικός.
Τι θα σήμαινε για την Ελλάδα μια υποτροπή της Ιταλίας; Τι θα σήμαινε για την προσπάθεια της Αθήνας να χαλαρώσει τους δημοσιονομικούς στόχους και να πετύχει πιο γρήγορη ανάκαμψη;
Για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, η απάντηση δεν είναι αυτονόητη. Σε ένα περιβάλλον ελεγχόμενου κλυδωνισμού, θα είχαν να ωφεληθούν εκείνοι που μπορούν να προβάλουν εαυτούς ως επενδυτικά καταφύγια· ως «ευκαιρίες».
Δεν είμαστε ακόμη εκεί. Είμαστε όμως στη γλυκόπικρη θέση να παρακολουθούμε τον Σαλβίνι σαν κάτι χθεσινό. Σαν το κακό όνειρο της περασμένης νύχτας.