Το περίφημο «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» μάλλον δεν ειπώθηκε όπως έμεινε στην Ιστορία. Ηταν μια φράση του Τρικούπη «εν τη ρύμη του λόγου», ενταγμένη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Η σχολαστική ανάλυση των πηγών μάς οδηγεί στο συμπέρασμα πως η φράση ειπώθηκε όταν ο Τρικούπης αναφερόταν στις πιέσεις των δανειστών, λέγοντας πως «πρέπει να λαλήσωμεν προς αυτούς επτωχεύσαμεν δυστυχώς». Αυτά φυσικά είναι ψιλά γράμματα. Η Ιστορία δεν αλλάζει.
Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, ως αρχηγός της αντιπολίτευσης, έκανε «σημαία» τη φράση και σάρωσε στις επόμενες εκλογές του 1895, όπου το Εθνικό Κόμμα έβγαλε 150 έδρες ενώ ο Τρικούπης δεν κατάφερε να εκλεγεί καν βουλευτής στο Μεσολόγγι. Ας μην πάμε όμως τόσο πίσω για να βρούμε παραδείγματα του τρόπου της «ελληνικής αντιπολίτευσης». Εχουμε το παράδειγμα της πρόσφατης ελληνικής περιπέτειας που ίσως να ήταν πιο σύντομη και λιγότερο κοστοβόρος, όχι με άλλες… κυβερνήσεις, αλλά με διαφορετική… αντιπολίτευση.
Από το 2009 που εμφανίστηκε μπροστά μας το «τέρας» της χρεοκοπίας, σχεδόν όλοι αντιπολιτεύονταν με τη γνωστή νοοτροπία «ο θάνατός σου η ζωή μου». Ο Γιώργος Παπανδρέου το 2009 δεν βρήκε την παραμικρή μετριοπάθεια στον τρόπο που αντιπολιτεύτηκε την κυβέρνηση Καραμανλή. Ο στόχος βεβαίως επετεύχθη. Οι δέκα μονάδες διαφορά όμως του ΠΑΣΟΚ από τη Ν.Δ. θα κατέρρεαν λίγο καιρό μετά στο Καστελλόριζο και μετά το περίφημο διάγγελμα. Ο Αντώνης Σαμαράς που ακολούθησε έλεγε με αντιμνημονιακό πρόσημο πως «δεν θα συναινέσει στο λάθος», κάτι που γρήγορα αντιλήφθηκε ως πρωθυπουργός πως «προσκρούει» στη διεθνή πραγματικότητα. Τη στρεβλή αντιπολίτευση την «απογείωσε», ως γνωστόν, ο Αλέξης Τσίπρας.
Από την εποχή της πλατείας μέχρι που μπήκε στο Μαξίμου. Σημειωτέον πως και οι τρεις προαναφερθέντες, ως πρωθυπουργοί και υπό το βάρος των ευθυνών, λειτούργησαν με μεγαλύτερη σύνεση, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο.
Εικάζω πως αν οι εκάστοτε αντιπολιτεύσεις έβρισκαν το θάρρος να σκεφτούν με τη μισή ωριμότητα που σκέφτονταν όταν περνούσαν το κατώφλι του Μαξίμου, τα πράγματα ίσως να ήταν λιγότερο επώδυνα. Από τον κανόνα άλλωστε του φαινομένου που λέγεται «ελληνική αντιπολίτευση» δεν ξέφυγε κατά περιπτώσεις ούτε η σημερινή κυβέρνηση. Μπορεί ο κ. Κυρ. Μητσοτάκης να λειτούργησε κατά κανόνα με αυτοσυγκράτηση, δεν ίσχυε το ίδιο όμως για πολλά στελέχη του, που υπέπεσαν στο υπεραιωνόβιο ελληνικό αμάρτημα του λαϊκισμού και των υπερβολών. Πλέον, έχουμε αντιπολίτευση ΣΥΡΙΖΑ.
Η πραγματική πολιτική ωρίμανση του Αλέξη Τσίπρα θα φανεί τώρα, που δεν έχει το βάρος της διακυβέρνησης. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έχει μια χρυσή ευκαιρία να δείξει πως η σωστή αντιπολίτευση μπορεί να γίνει χωρίς «υπερβολές και αυταπάτες». Και εκεί που θεωρεί πως γίνεται κάτι σωστό να συναινεί. Θα είναι μεγάλο κέρδος για τη χώρα και για το δικό του πολιτικό κεφάλαιο.