Θα μπορούσε να ονομαστεί το καλοκαίρι με τα φωτεινά καρότσια – τόσα ήταν τα βρέφη και νήπια που απολάμβαναν την εποχούμενη βραδινή βόλτα τους με ένα κινητό ή ένα τάμπλετ στα χέρια· κινούνταν, απλανή, σαν τεχνητές πυγολαμπίδες. Ακούνητα, αμίλητα, απολιθωμένα καθιστά στρατιωτάκια. Η οθόνη καθηλώνει, το περιβάλλον εκπλήσσει, άρα κινητοποιεί, ακόμη και θορυβεί. Αλλά και χαλαρώνει, στα θέρετρα, με τους επαναληπτικούς ήχους της παραθέρισης, τις ανεπαίσθητες δονήσεις, τα μουσικά μοτίβα της φύσης, που καθιστούν την απλότητα διασκεδαστική. Ενα δίχρονο αγοράκι παρέμεινε το ίδιο ήσυχο κι όταν το τάμπλετ γλίστρησε από τους μηρούς του και σταμάτησε, με την κινούμενη εικόνα ανάποδα, μεταξύ κνήμης και ταρσού. Επαιζε ήρεμο με ένα μπαλόνι δεμένο στο καρότσι. Οι γονείς, σε «πηγαδάκι» με φίλους, δεν είχαν αντιληφθεί την αλλαγή θέσης της συσκευής, ούτε πήραν νόγα, όταν ξανάπιασαν το σπρώξιμο του καροτσιού μετά τη διάλυση της ομήγυρης.
Η αφιέρωση υπερβολικού χρόνου μπροστά στην οθόνη σκοτώνει τη φαντασία των παιδιών, μειώνει την επινοητικότητα, είπαν 1.000 νηπιαγωγοί που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση στη Μεγάλη Βρετανία. «Δεν αφήνουμε τα παιδιά να βαρεθούν και να αναγκαστούν να φτιάξουν δικά τους παιχνίδια, να δημιουργήσουν φανταστικούς φίλους», σημείωσαν. Παλαιότερη έρευνα είχε δείξει ότι η πολύωρη προσκόλληση στην οθόνη, σε νηπιακές ηλικίες, συνδέεται και με την εμφάνιση προβλημάτων προσοχής και συμπεριφοράς και ότι περιορίζει την ικανότητα κατανόησης και χρήσης αφηρημένων εννοιών.
Πλήθος οι συνόψεις και οι καρποί των ερευνών για την εξάρτηση που «απορρυθμίζει τη δράση αμινοξέων και νευροδιαβιβαστών επηρεάζοντας τη λειτουργία του εγκεφάλου», για τους τρόπους που η τεχνολογία επιδρά στη βιολογία και στην ψυχολογία των ανηλίκων, αποδιοργανώνοντας το πραγματικό. Αλλά ισχυρός και ο αντίλογος, οι επικρίσεις για νεολουδισμό, οι ισχυρισμοί ότι τα προϊόντα της τεχνολογίας αναπτύσσουν δεξιότητες, διευρύνουν τα όρια της ανθρώπινης επινοητικότητας, κάνουν τους ανηλίκους οξυδερκείς, ταχύτερους, ότι τα ηλεκτρονικά γκάτζετ είναι ευφυείς σύντροφοι, επιδέξιοι φίλοι, κοινωνικοποιούν με έναν άλλο τρόπο, ρίχνουν φως στο εσωτερικό σκοτάδι χωρίς να επηρεάζουν τη συνείδηση, τον χώρο από όπου αναβλύζει η ονειρώδης φαντασία, όπου αφομοιώνεται η εμπειρία. Ή μήπως την επηρεάζει;
Και μετά; Το είδος μας δεν έχει αποδείξει ότι βαδίζει με κυρίαρχο αξίωμα την αποφυγή του ανεπανόρθωτου.