Η πόλη αλλάζει, το ίδιο κι εμείς

Η πόλη αλλάζει, το ίδιο κι εμείς

3' 7" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ποια είναι η σχέση μας με την Αθήνα; Τη θεωρούμε «πόλη μας» με τον τρόπο που οι Νεοϋορκέζοι μιλούν για τη «δική τους» Νέα Υόρκη, για παράδειγμα; Την αγαπάμε, την αποστρεφόμαστε, την επαινούμε, εστιάζουμε στην ειδυλλιακή όψη της ή στην ασχήμια και στη δυσοσμία της;

Μας απασχολεί η ζωή μας στην πόλη ή το έχουμε πάρει πια απόφαση και δεν αναρωτιόμαστε, δεν συζητάμε, απλώς κυκλοφορούμε χωρίς να έχουμε άλλη επιλογή; Τα ζωτικά προβλήματα της κρίσης υποκατέστησαν τον διάλογο για το όποιο επόμενο βήμα; Θα επανέλθει ή θα γίνουμε απαθείς παρατηρητές, εκλεκτικοί σε ό,τι μας αφορά και παγερά αδιάφοροι σε ό,τι αγγίζει τον δημόσιο χώρο;

Η αφορμή για να «επανασυνδεθούμε» με την εικόνα της Αθήνας είναι το αφιέρωμα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος την ερχόμενη εβδομάδα (12-18 Σεπτεμβρίου) με τίτλο «Κινηματογράφος και πόλη». Θα προβληθούν 13 ταινίες σημαντικών σκηνοθετών, στις οποίες «πρωταγωνιστούν» 11 περιζήτητες πόλεις. Το αφιέρωμα δεν είναι πρωτότυπο, το θέμα έχει πολλές φορές επανέλθει, μαζί με το Παρίσι, το Βερολίνο, τη Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη, τη Λισσαβώνα, το Μιλάνο, με το βλέμμα του Βέντερς, του Αντονιόνι, του Τριφό, του Φελίνι, του Γούντι Αλλεν κ.ο.κ. Ομως κάθε φορά που διοργανώνεται ένα παρόμοιο αφιέρωμα, η σχέση μας με την πόλη έχει ήδη μετατοπιστεί. Η πόλη αλλάζει, το ίδιο κι εμείς. Ισως αυτό ακριβώς να είναι και το ενδιαφέρον. Παρακολουθώντας το «Delivery» του Νίκου Παναγιωτόπουλου (1941-2016), λόγου χάρη, ενός σκηνοθέτη που εγκατέστησε την Αθήνα στο κέντρο του κινηματογραφικού έργου του, τι παρατηρούμε; Πώς ήταν η Αθήνα του 2004 και τι διαδρομή έχει διανύσει από τότε έως σήμερα;

«Ποιο είναι το πρόσωπο της Αθήνας στην ταινία σας;» είχαμε ρωτήσει τον Παναγιωτόπουλο. «Είναι η Αθήνα που υπάρχει. Δεν διαφέρει σε τίποτα από οποιαδήποτε μεγαλούπολη. Μιλάω λοιπόν για την εξόριστη πραγματικότητα μιας μεγαλούπολης. Αυτή που κάνουμε ότι δεν υπάρχει.

Αυτή που προσπερνάμε και απωθούμε. Υπάρχουν άνθρωποι που ούτε καν τη γνωρίζουν». Η ταινία, που συμπεριλαμβάνεται στο αφιέρωμα, γυρίστηκε με κάμερα στο χέρι, «βρώμικη» φωτογραφία και νυχτερινές λήψεις. O ήρωας, ένας πιτσαδόρος που έρχεται από το πουθενά, κάτι μεταξύ αφασικού και έκπτωτου αγγέλου, περιφέρεται και ακούει μαύρες ιστορίες. Αυτές συνθέτουν την ταινία. Για την ακρίβεια, δεν είναι καν ιστορίες. Είναι σπαράγματα λόγου.

Οπως υποστήριζε ο Ν. Παναγιωτόπουλος, «η πόλη για έναν κινηματογραφιστή ήταν πάντα μια ιδανική σκηνή για να παιχτεί ένα δράμα…». Και, τώρα, που τα δράματα πλήθυναν; Που οι ιστορίες πολλαπλασιάστηκαν (προστέθηκαν και οι δεκάδες χιλιάδες των μεταναστών), που τα ντοκιμαντέρ για την πόλη της κρίσης περίσσεψαν από ξένους, κυρίως, αλλά και Ελληνες σκηνοθέτες; Η Αθήνα αποτυπώθηκε σαν εμπόλεμη ζώνη, αλλά και σαν πόλη που συμβαίνουν θαύματα, όταν νέοι άνθρωποι προχωρούν με καινοτόμες ιδέες.

Ο,τι παρακολουθήσαμε όλα αυτά τα χρόνια προκάλεσε ανησυχία, θυμό, πείσμωσε κάποιους και βύθισε στην απραξία κάποιους άλλους. Με έναν τρόπο, όμως, έσπρωξε την πόλη να βρει λύσεις και τους κατοίκους της να ενεργοποιηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση. Οχι όλοι και ενδεχομένως όχι για πολύ. Η επιθυμία εγκαταλείπει καμιά φορά και τους πιο παθιασμένους και τολμηρούς. Η Αθήνα, όμως, έπαψε να είναι ένα συμβατικό αστικό τοπίο. Ο χάρτης τροποποιήθηκε, οι διαδρομές παρεκκλίνουν για να συναντήσουν νέες αφηγήσεις. «Αφηγήσεις», η λέξη που μοιάζει να έχει συχνά θεραπευτικές ιδιότητες. Πριν από περίπου έξι μήνες, δημιουργήθηκε η πολιτισμική σύμπραξη Athens Walking Stories, που προσφέρει περιηγήσεις οι οποίες επιχειρούν να μας δείξουν έναν άλλο τρόπο σύνδεσης με το αστικό τοπίο, με συντονιστές δημοσιογράφους και συγγραφείς. Μία από τις περιηγήσεις με θέμα τα «Αθηναϊκά βήματα του Παπαδιαμάντη», με «ξεναγό» τον συγγραφέα Σταύρο Ζουμπουλάκη, είχε τόση επιτυχία, που επαναλήφθηκε τρεις φορές και επίκειται τέταρτη… Γιατί άραγε; Τι προκαλεί την κοσμοσυρροή σε ίχνη του παρελθόντος που επί χρόνια προσπερνάμε; Κι αυτή η Αθήνα υπάρχει, «ως εξόριστη πραγματικότητα μιας μεγαλούπολης», όπως κι εκείνη του «Delivery», κι άλλες πολλές εκδοχές ανάμεσά τους. Ενα παλίμψηστο βλεμμάτων και βημάτων είναι οι πόλεις. Οσο τις βλέπουμε και τις περπατάμε υπάρχουν.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή