Πρέπει να ήταν μία από τις πιο αδιάφορες επετείους ενός κολοσσιαίου γεγονότος όπως ήταν η 11η Σεπτεμβρίου. Δεκαοκτώ χρόνια μετά, το αμερικανικό «9/11» είναι πια Ιστορία. Για τα καλά όμως.
Προφανώς και στην Αμερική ο κόσμος θυμήθηκε τους τρεις χιλιάδες νεκρούς του. Ομως, στην από εδώ πλευρά του Ατλαντικού, και ειδικά στη χώρα μας, είμαστε κάπου αλλού πια.
Ο αντιαμερικανισμός, με τα εξωφρενικά «θερίζουν ό,τι έσπειραν» που ειπώθηκαν ενώ παρακολουθούσαμε ζωντανά απλούς πολίτες να καίγονται ζωντανοί, να θάβονται ζωντανοί και να πέφτουν στο κενό, οι εποχές της επίπλαστης αφθονίας, όπου θεωρούσαμε αυτονόητη την αύξηση των μισθών και τις θέσεις εργασίας, έχουν παρέλθει.
Εχουν παρέλθει οριστικά· ό,τι άλλο έρθει αύριο, μεθαύριο, κάτι καλύτερο θέλω να πω, θα είναι κάτι άλλο, κάτι διαφορετικό. Κυρίως διότι έχουν μεσολαβήσει η γνώση, η εμπειρία της κρίσης, της οικονομικής, των κραδασμών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, της σφαγής στη Συρία, της αναταραχής με τη Ρωσία, η κλιματική αλλαγή, το σαρωτικό Διαδίκτυο – είμαστε πια κάπου αλλού.
Κι όμως, η 11η Σεπτεμβρίου ήταν το γεγονός που μας «έμπασε» βίαια στα νέα δεδομένα του εικοστού πρώτου αιώνα: στον τρόμο, στον αδιανόητο, καθολικό τρόμο, τον οποίο μπορείς να δεις να «κτίζεται» βήμα βήμα, μπροστά στα μάτια σου, στις οθόνες, σε ζωντανό χρόνο – τότε ήταν στις τηλεοπτικές οθόνες, σήμερα απλώς αυτό συμβαίνει στις οθόνες των έξυπνων κινητών.
Αν με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο κόσμος ανακάλυψε την έννοια του «ολοκληρωτικού πολέμου» (μπαίνοντας έτσι στα δεδομένα του νέου, τότε, εικοστού αιώνα), με την 11η Σεπτεμβρίου μάθαμε τον «ολοκληρωτικό τρόμο».
Αν το 2001 ο «ολοκληρωτικός τρόμος» είχε οσμή ισλαμικού φονταμενταλισμού, που όμως διαχέεται παντού και χτυπάει οπουδήποτε, σήμερα έχουν προστεθεί σε αυτόν λογής λογής ολοκληρωτικοί τρόμοι: από την παρακολούθηση της ιδιωτικής μας ζωής έως την απώλεια εργασίας ή εστίας και την ίδια την κλιματική αλλαγή, βρισκόμαστε σε έναν κόσμο όπου αυτό που λαμβάνουμε ως δεδομένο είναι ότι, έστω και κάπου βαθιά μέσα μας, πρέπει να φοβόμαστε και τη σκιά μας ακόμα.
Οταν συνέβη η 11η Σεπτεμβρίου, επικρατούσαν ακόμα ορισμένες βεβαιότητες, οικονομικής και πολιτικής φύσης, σταθερές που έμοιαζαν αναλλοίωτες στον χρόνο. Επτά χρόνια μετά, με την κατάρρευση και της Λίμαν Μπράδερς, και έπειτα από εκστρατείες αμερικανικές σε τόπους μακρινούς και απρόσιτους, ήρθε το δεύτερο χτύπημα, φαινομενικά πιο αναίμακτο, αλλά που κρατάει ακόμα, αν όχι στην ίδια την Αμερική ακριβώς, σε πολλά μέρη του κόσμου, ειδικά στην Ευρώπη.
Τα κτίρια έπεσαν το 2001, αναδύθηκαν και οι γνωστές θεωρίες συνωμοσίας, κάποιοι ανέμισαν την ξεσκισμένη σημαία του αντιαμερικανισμού, σήμερα ελάχιστοι δώσαμε σημασία σε εκείνες τις τραγικές ημέρες του Σεπτεμβρίου. Είπαμε: βρισκόμαστε κάπου αλλού.