Ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζαν. Τον Αύγουστο του 2018 ο αρμόδιος τομεάρχης της Νέας Δημοκρατίας για το μεταναστευτικό, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, επέκρινε την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για τις «εικόνες ντροπής» στον καταυλισμό της Μόριας. Λίγους μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, σε νέες δηλώσεις του έκανε λόγο για «απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούν στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης των νησιών μας» και για «διεθνή διασυρμό της Ελλάδας».
Ακολούθησε στις 10/12/2018 το σχόλιο της τότε εκπροσώπου Τύπου της Νέας Δημοκρατίας Μαρίας Σπυράκη για το μεταναστευτικό, η οποία είπε ότι «τις προηγούμενες ημέρες δεν έλαβε δημοσιότητα το γεγονός πως τρεις άνθρωποι πέθαναν σε χώρους φιλοξενίας προσφύγων από αναθυμιάσεις, από μαγκάλια». Μόνο που η κ. Σπυράκη δεν ήταν καλά διαβασμένη.
Οι τρεις θάνατοι στη Μόρια από αναθυμιάσεις είχαν σημειωθεί σε διάστημα μιας εβδομάδας τον Ιανουάριο του 2017. Δεν ήταν πρόσφατοι. Με διαδοχικές πολύμηνες έρευνές της η «Κ» είχε αποκαλύψει την ταυτότητα των θανόντων και τις αγωγές κατά του ελληνικού Δημοσίου που κατέθεσαν οι συγγενείς δύο εκ των τριών θυμάτων.
Το λάθος της εκπροσώπου της Ν.Δ., όμως, έδωσε πάτημα στην τότε ηγεσία του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής να κατηγορήσει την αντιπολίτευση για «fake news», καθώς τον Δεκέμβριο του 2018 δεν υπήρχαν θύματα στη Μόρια. Αδικαιολόγητη προχειρότητα από τη μία πλευρά, άκρατος κυνισμός από την άλλη.
Σχεδόν μία εβδομάδα μετά τις εκλογές του περασμένου Ιουλίου ο νέος υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, επισκέφθηκε τη Μόρια. Εκείνη την ημέρα (13/7/2019), σύμφωνα με την επίσημη καταμέτρηση οι διαμένοντες στο κέντρο υποδοχής ήσαν 6.125, ενώ η δυναμικότητα του χώρου ήταν για 3.100 άτομα. Διπλάσιοι άνθρωποι σε σχέση με τις διαθέσιμες θέσεις.
Μπορεί μέσα στους επόμενους μήνες να αυξήθηκε ο αριθμός των πλεούμενων που έφταναν από τα τουρκικά παράλια –αναμενόμενο έως ένα βαθμό κατά τη θερινή περίοδο– και οι συνθήκες να έγιναν ακόμη πιο ασφυκτικές.
Στη Ν.Δ., όμως, βλέποντας ότι πιθανότατα θα κέρδιζαν τις εκλογές του Ιουλίου έπρεπε να είχαν ήδη καταρτίσει σχέδιο διαχείρισης του προσφυγικού και να το έθεταν άμεσα σε εφαρμογή. Να είχαν λύσεις για την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού στη Μόρια και την ενίσχυση της Υπηρεσίας Ασύλου και να μην έτρεχαν πίσω από τις εξελίξεις. Εφόσον γνώριζαν, έπρεπε να ήταν έτοιμοι.