Το 1978 ο ελληνικός Τύπος απορούσε με την αποτυχία των παιδιών στις εξετάσεις εισαγωγής στο λύκειο· κυμαινόταν από 25% έως 40%. «Τι μαθαίνουν στα θρανία;» ήταν ο τίτλος έρευνας στην «Κ», και ο καθηγητής Παιδαγωγικών Ηλίας Βιγγόπουλος σημείωνε πως «για τα μέσα θεραπείας πρέπει να γίνει πλατειά, εξονυχιστική παιδαγωγική έρευνα, μεθοδικά σχεδιασμένη και εκτελεσμένη».
Πέρασαν 40 χρόνια και η απορία για το μέτριο επίπεδο της εκπαίδευσης είναι μόνιμη. Μάλιστα, ετησίως οι επιδόσεις στις εξετάσεις για τα ΑΕΙ αποτυπώνουν στατιστικά το ίδιο τοπίο με το 1978: σχεδόν ένας στους τρεις γράφει κάτω από τη βάση – φέτος το 25% των υποψηφίων Γενικών Λυκείων και το 40% των Επαγγελματικών.
Το πρόβλημα ξεκινάει από το Δημοτικό και έχει επισημανθεί ουκ ολίγες φορές. Χαρακτηριστικά, από το 2000, όταν έγινε ο πρώτος διαγωνισμός PISA του ΟΟΣΑ (αξιολογεί τις επιδόσεις των 15χρονων σε κατανόηση κειμένου, μαθηματικά και φυσικές επιστήμες) έως σήμερα, η Ελλάδα και στα τρία πεδία βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ.
Μετά την πρόσφατη δημοσιοποίηση δύο μελετών, της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΔΔΕ) και της Ε.Ε., η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως δήλωσε ότι «υπάρχουν θετικά και αρνητικά. Θα τα δούμε αναλυτικά για να δώσουμε νέα ώθηση στην εκπαίδευση εν συνόλω».
Από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ καταλόγισε σε μερίδα των ΜΜΕ πως «χρησιμοποίησαν την έκθεση της Ε.Ε. για να δημιουργήσουν εντυπώσεις, υπονοώντας πως τα ευρήματα της μελέτης αποτελούν “χαστούκι” για την εκπαιδευτική πολιτική των τελευταίων ετών». Μάλιστα, αγνοώντας την έκθεση της ΑΔΙΠΔΔΕ, ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι η Ε.Ε. χρησιμοποίησε στοιχεία του διαγωνισμού PISA του 2015 και ότι αναμένει την έκδοση των συμπερασμάτων του PISA 2018.
Βέβαια στις 8/12/2016 ο τέως υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου, εξαιτίας των μετριότατων αποτελεσμάτων στον διαγωνισμό PISA του 2015, ζήτησε από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής να συγκροτήσει ειδική επιστημονική επιτροπή για μελέτη τους. Η επιτροπή ολοκλήρωσε το έργο της («Κ», 21/9/2017») αλλά ο κ. Γαβρόγλου δεν δημοσιοποίησε το πόρισμά της. Ισως ένας λόγος να είναι πως η επιτροπή επέρριψε ευθύνες και στους εκπαιδευτικούς. Αλλωστε, οι εκπαιδευτικές συντεχνίες απορρίπτουν τον διαγωνισμό PISA, ενώ αντάρτικο εναντίον του είχαν προβάλει και αριστεροί συνδικαλιστές. Σήμερα βέβαια, ο ΣΥΡΙΖΑ τα ξεχνάει αυτά και αναμένει τα αποτελέσματα του PISA 2018!