Το ετήσιο Φόρουμ της Δημοκρατίας στην Αθήνα έχει εξελιχθεί σε σταθερό σημείο, απ’ όπου μπορούμε να αξιολογήσουμε τις διεθνείς εξελίξεις. Το φετινό ανέδειξε την ανάγκη η δημοκρατία να συμβάλλει στη βελτίωση της ζωής των πολιτών και αυτοί να συμμετέχουν στην πολιτική. Οταν διοργανώθηκε το πρώτο Φόρουμ, το 2012, από τους New York Times σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων και την «Καθημερινή», στην Ελλάδα βλέπαμε ένα κύμα θυμού και αμφισβήτησης να καταποντίζει το πολιτικό κέντρο και να ενισχύει τα άκρα. Τότε, όμως, το μοντέλο της «φιλελεύθερης δημοκρατίας», όπως εξελίχθηκε στις «δυτικές» κοινωνίες, έμοιαζε κυρίαρχο, αδιαμφισβήτητο – το μέτρο με το οποίο μετρούσαμε την ευημερία λαών.
Σήμερα, ενώ η δημοκρατία έχει εξαπλωθεί σε μέρη όπου δεν υπήρχε, οι εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες που και οι χώρες με ώριμη δημοκρατία κλονίζονται από την ολοένα και μεγαλύτερη ανισότητα, από την κλιματική αλλαγή, την κυριαρχία των αγορών, την έλλειψη ασφάλειας στον «κυβερνοχώρο», από τη διασπορά ψεμάτων και μισαλλοδοξίας στα κοινωνικά δίκτυα. Είναι «μια εποχή που η εμπιστοσύνη είναι μικρή και η αγωνία μεγάλη», σημείωσε ο γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, σε μήνυμά του. «Οι άνθρωποι αγανακτούν από την ολοένα και μεγαλύτερη ανισότητα και ταράζονται από τις σαρωτικές αλλαγές που προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση και την τεχνολογία».
Φυσικό είναι όλα αυτά να συζητούνται στο φετινό Φόρουμ, που άρχισε προχθές στην Αθήνα και λήγει μεθαύριο στο Κόστα Ναβαρίνο. Πολλοί ομιλητές σημείωσαν την ανάγκη οι νέοι (ο μισός πληθυσμός της Γης είναι κάτω των 30) να συμμετέχουν στην πολιτική. Επίσης, η δημοκρατία πρέπει να αποδείξει ότι βελτιώνει τις ζωές ανθρώπων. Καλεσμένοι στο Athens Democracy Forum, πάντως, δεν ήταν μόνον όσοι αγωνιούν για τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Μεταξύ αυτών και ο πρώην σύμβουλος στρατηγικής του Αμερικανού προέδρου, Στιβ Μπάνον, ο οποίος φιλοδοξεί να ενορχηστρώσει ένα κύμα λαϊκισμού που θα διαλύσει την Ε.Ε. Ο Μπάνον, όμως, δεν εμφανίστηκε στο προγραμματισμένο πάνελ χθες. Λίγες ώρες αργότερα, η ευρωβουλευτής Μαγνταλένα Αντάμοβιτζ παρέλαβε το βραβείο Δημοκρατίας της Πόλης των Αθηνών εκ μέρους του ανδρός της, Πάβελ Αντάμοβιτζ, δημάρχου της πόλης Γκντανσκ, ο οποίος δολοφονήθηκε μέσα στο κλίμα μισαλλοδοξίας που υπάρχει στην Πολωνία. Μιλώντας προχθές, η κ. Αντάμοβιτζ υπογράμμισε την ανάγκη οι πολίτες να μάθουν για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν. «Πρέπει να αρχίσουμε με τους εαυτούς μας», είπε. «Να σταθούμε μπροστά στον καθρέφτη και να αναρωτηθούμε “τι έκανα για τη Δημοκρατία σήμερα;”».