«Ο μεγάλος πλούτος φθείρει την αίσθηση της πραγματικότητας», σημειώνει ο Πολ Κρούγκμαν στο άρθρο του «Η μεγάλη “φούσκα” των δισεκατομμυριούχων» («Κ», 13/11/2019). Ο νομπελίστας οικονομολόγος αναφέρεται φυσικά στην Αμερική και μιλάει για την απόσταση που χωρίζει τους έχοντες τον πλούτο –και μιλάμε για μεγάλο πλούτο– από την πραγματικότητα. «Και βάσει της μη επιστημονικής εκτίμησής μου, οι δισεκατομμυριούχοι μπορούν ευκολότερα να προβούν σε λανθασμένες οικονομικές εκτιμήσεις σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους λόγω του υπερβολικού εγωισμού τους, ιδιαίτερα στην πολιτική σφαίρα», προσθέτει.
Δεν είμαι οικονομολόγος, αλλά με βάση την προσωπική μου, μη επιστημονική εκτίμηση και ίσως την κοινή λογική μπαίνω στον πειρασμό να σχολιάσω το νέο φορολογικό νομοσχέδιο και ειδικά το σημείο εκείνο που ωθεί εμένα και όλους εσάς, υποχρεωτικά, στην κατανάλωση. Νομίζω ότι οι εμπνευστές του ζουν σε μια άλλη «φούσκα».
Μπορεί να μην είναι δισεκατομμυριούχοι, αλλά μάλλον είναι μακριά από την ελληνική πραγματικότητα. Διαβάζω, λοιπόν, ότι θα πρέπει να ξοδεύουμε το 30% του εισοδήματός μας υποχρεωτικά, αλλιώς θα πέφτει πρόστιμο. Ακούγεται απίστευτο, αλλά είναι αληθινό. Σε μια χώρα ρημαγμένη εργασιακά, με τη μεσαία τάξη –όποια και αν είναι αυτή τελικά– να συνεχίζει να υφίσταται τις μεγαλύτερες φορολογικές επιβαρύνσεις, με αστεία εισοδήματα για τους μισθωτούς, τώρα θα πρέπει να έχουμε ακόμη μια έγνοια λίγο πριν το «burn out», που γίνεται της μόδας.
Εκεί που οι περισσότεροι προσπαθούν να αποταμιεύσουν και να βάλουν κάτι στην άκρη, θα πρέπει να το ξοδεύουν προκειμένου να μην πληρώσουν πρόστιμο. Αν αυτό δεν είναι ένας επιπλέον φόρος, τι είναι;
Επειδή όμως αυτές οι «φούσκες» είναι ανθεκτικές, μπορεί κάποιος εύκολα να δει τι συμβαίνει έξω από αυτές, στον πραγματικό κόσμο, μέσα από το σινεμά. Η τελευταία ταινία του Κεν Λόουτς «Δυστυχώς απουσιάζατε» περιγράφει εύγλωττα τις επιπτώσεις τού σύγχρονου τρόπου εργασίας –πολύς κόπος, μικρές απολαβές– στον στενό πυρήνα μιας τυπικής βρετανικής οικογένειας. Η υπερπροσπάθεια των χαρακτήρων του Λόουτς να αποκτήσουν δικό τους σπίτι γυρνάει μπούμερανγκ, «τρώει» την οικογένειά τους και τα μέλη της έρχονται σε σύγκρουση. Τα δράματα των μεγάλων περνάνε, όπως πάντα, στους μικρούς, σε έναν φαύλο κύκλο απελπισίας.
Οι Ελληνες πολίτες με την ψήφο τους εξέλεξαν μια κυβέρνηση με την ελπίδα να κάνει μια δίκαιη κατανομή των βαρών, σε όλα τα επίπεδα. Δεν βλέπω πως συμβαίνει αυτό. Βέβαια, δεν είμαι οικονομολόγος. Δεν ζω, όμως, σε μια «φούσκα».