Μία ακόμη πυρκαγιά αγνώστου αιτιολογίας ξέσπασε προ ημερών σε εγκαταλελειμμένο μεσοπολεμικό κτίριο της οδού Πατησίων 50. Η φωτιά σβήστηκε αλλά η οδός Πατησίων παραμένει τραυματισμένη. Και όχι μόνο εξαιτίας αυτής της εξαιρετικής πολυκατοικίας της δεκαετίας του 1920, που έχει πλήρως απαξιωθεί, παρά την αρχιτεκτονική και αισθητική αξία της. Αλλά γιατί η ελεύθερη πτώση της τις τελευταίες δεκαετίες δεν φαίνεται να συγκινεί.
Υπάρχει σαφώς μία εσωτερική δύναμη που αλλάζει τη γεωγραφία των πόλεων. Η προσφορά και η ζήτηση, η κινητικότητα των πληθυσμών, οι επεκτάσεις και η ανάδυση νέων περιοχών, σαφώς παίζουν ρόλο. Αλλά η Πατησίων δεν είναι μία τυχαία λεωφόρος. Αφημένη στην τύχη της, παρακμάζει με μικρές εξαιρέσεις… Σκέφτεται κανείς πόσο ευεργετική για το σύνολο της πόλης θα ήταν η ανόρθωσή της, που σταδιακά θα γίνει έστω και σπασμωδικά από τη γενικότερη άνοδο της πόλης, χωρίς όμως σχέδιο, γνώση ή ειδικά κίνητρα για επιχειρήσεις, κατοίκους, αποκαταστάσεις κτιρίων, γραφείων και διαμερισμάτων. Το νέο ξενοδοχείο που θα ανεγερθεί στη θέση του θεάτρου «Αθήναιον» δείχνει μια τάση επιστροφής, αλλά ο δρόμος είναι μακρύς.
Η Πατησίων είναι η μήτρα του εξαστισμού της Αθήνας μετά το 1910. Ιδίως το κομμάτι από την οδό Χαλκοκονδύλη ώς την πλατεία Αμερικής ήταν για πολλές δεκαετίες ένας τεράστιος κορμός, με διακλαδώσεις και παραποτάμους, της αστικής ζωής της πρωτεύουσας. Αυτή η διαδρομή, πάνω στην οποία είναι αποτυπωμένη η πορεία ζωής αναρίθμητων επαγγελματιών, επιστημόνων και καλλιτεχνών, για τουλάχιστον 70 χρόνια, αντανακλάται σε κτίρια υψηλής ποιότητας, όχι μόνο επί της Πατησίων αλλά και σε δεκάδες οικοδομικά τετράγωνα έως κάτω στην Αχαρνών και στη Λιοσίων από την ακτίνα της Ομόνοιας ώς το τέρμα Πατησίων. Είναι απλώς αδιανόητο ένα τόσο σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας της Αθήνας να μη συγκινεί, να μην κινητοποιεί, να μην προκαλεί βροχή προτάσεων, να μη συνεγείρει τη διανόηση και τον τεχνικό κόσμο.
Η Πατησίων μπορεί να είναι το αντικείμενο ενός φιλόδοξου στόχου. Να ξαναγίνει ένα μπουλβάρ εμπορίου, κατοικίας και ψυχαγωγίας που θα αιμοδοτεί διαρκώς την Αθήνα. Με κίνητρα μόνιμης κατοικίας, με ευρύτατες αποκαταστάσεις ερειπωμένων οικιών, με το Πεδίον του Αρεως, το Πολυτεχνείο, το Μουσείο, την Πλατεία Βικτωρίας, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο, τους κινηματογράφους, τα μοναδικά μεσοπολεμικά κτίρια αλλά και τις καλές πολυκατοικίες του ’50 και του ’60, σε ένα σύνολο δυναμικό, σύνθετο, διαρκώς εξελισσόμενο. Η Πατησίων είναι ένας κόσμος, η Πατησίων πρέπει να επιστρέψει. Θα είναι ο δρόμος-έκπληξη της Αθήνας.