Η θυσία του ηγέτη

1' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είναι δυνατόν να υπολογίσουμε για πόσο καιρό ένας ηγέτης μπορεί να διατηρηθεί σε μια θέση εξουσίας στην πολιτική ή στις επιχειρήσεις ή για πόσο καιρό ένας νέος προπονητής μπορεί να παραμείνει επικεφαλής της ομάδας του; Κατ’ αρχάς, ένα είναι σίγουρο: όλοι οι ηγέτες είναι προορισμένοι να γίνουν παρελθόν αφού όλα στον κόσμο, οι ζωές, οι δουλειές, οι σχέσεις και οι εξουσίες, ενσωματώνουν την κυκλική ροή της μέρας, που πάντα αρχίζει και πάντα τελειώνει. Πάντα έρχεται το τέλος του κάθε κύκλου. Εκείνο, όμως, που επηρεάζει την ταχύτητα ολοκλήρωσης του κύκλου είναι ο φόβος. Προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον φόβο μήπως ο κύκλος δεν ξαναρχίσει, οι αρχαίες κοινωνίες εφηύραν τον θεσμό του «ιερού βασιλιά» (sacral king), εκείνου που δεν άρχει μόνον, αλλά θυσιάζεται τελετουργικά, δηλαδή εκπαραθυρώνεται μια ώρα αρχύτερα, προκειμένου να «ξεκολλήσει» ο τροχός του χρόνου και να επιστρέψουν οι καλές μέρες. Η θυσία του βασιλιά έχει εντυπωθεί στο συλλογικό υποσυνείδητο ως τελετουργική πράξη απαραίτητη για να διασφαλίζεται η κυκλικότητα. Αλλωστε το «ιερό» (sacral) και η «θυσία» (sacrifice) έχουν κοινή ρίζα και σχετίζονται με αρχαίες τελετές «εξαγνισμού». Ακόμα κι αν ένας βασιλιάς είναι άριστος, δεν είναι Θεός για να ελέγχει τα πάντα. Πολλά θα πάνε στραβά και γι’ αυτό οι υπήκοοί του θα τον θυσιάσουν μετά βεβαιότητος.

Αυτή τη θεωρία ανέπτυξε πρώτος το 1890 ο Σκωτσέζος ανθρωπολόγος σερ Τζέιμς Τζορτζ Γκρέιντζερ στο έργο του «The Golden Brough» («Ο χρυσός κλώνος»). Σύμφωνα με τον Γκρέιντζερ, ο βασιλιάς γίνεται αντιληπτός από τον λαό του ως μια «ηλιακή θεότητα» που ενσαρκώνει τον κύκλο της γονιμότητας, και γι’ αυτό δεν μπορεί παρά να πεθαίνει και να ξαναγεννιέται. Οι κοινωνίες από τα πανάρχαια χρόνια αναθέτουν στους βασιλιάδες την ευθύνη του βροχοποιού, αλλά και το καθήκον να θυσιάζονται για τον εξευμενισμό των ανώτερων δυνάμεων. Κατά συνέπεια, όπως εκτιμούν σύγχρονοι μελετητές, η συνήθεια της θυσίας είναι τόσο εντυπωμένη στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση που οι ηγέτες, από τα πολιτικά κόμματα και τις χώρες ώς τις επιχειρήσεις και τις ποδοσφαιρικές ομάδες, είναι αναπόφευκτο να υποστούν, θέλοντας και μη, την τελετουργία της θυσίας. Κι επειδή στην εποχή μας ο χρόνος έχει επιταχυνθεί, οι κύκλοι κλείνουν γρηγορότερα απ’ όσο υπολογίζουμε. Οι ηγέτες που κατανοούν τα μυστικά της ανθρωπολογίας παίρνουν τα μέτρα τους εγκαίρως προτού βρεθούν προ δυσάρεστων εκπλήξεων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή