Ο χρόνος αποτελεί μια έννοια η οποία εκ των πραγμάτων υπόκειται σε ερμηνείες που δεν συνδέονται κατ’ ανάγκην με την υποκειμενική αντίληψή του. Μία από τις υποκειμενικές χρήσεις του χρόνου αφορά τη στρατηγική αξία του. Στην Αθήνα, επί σειρά ετών –αν όχι δεκαετιών– επικρατούσε σε ευρύτατους κύκλους η αντίληψη ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της Ελλάδας, έναντι της Τουρκίας, η οποία βρισκόταν, περίπου αναπόδραστα, εγκλωβισμένη σε μια πορεία ολοκλήρωσης των σχέσεών της με τους πολυμερείς οργανισμούς της διεθνούς κοινότητας, όπως αυτή οριζόταν από τη Δύση.
Τα τελευταία χρόνια η Αγκυρα επαναπροσδιορίζει τους όρους του παιχνιδιού, ενώ η Αθήνα, παρά τις κατά καιρούς αναλαμπές ρεαλισμού, επιμένει σε μια παρελθούσα ερμηνεία των υφιστάμενων συνθηκών. Επιπλέον, γίνεται αντιληπτό, ευτυχώς ολοένα και ταχύτερα, ότι στην πραγματικότητα δεν ήταν η Ελλάδα που εξασφάλιζε στρατηγικό χρόνο έναντι της Τουρκίας, αλλά το αντίστροφο. Υποτιμήθηκαν όλα τα μακροοικονομικά μεγέθη, οι δημογραφικές τάσεις, ακόμα και αυτή η συνήθως πολύ απλή και παραδοσιακή έννοια του συσχετισμού δυνάμεων. Η δημοσιονομική κρίση επιβάρυνε έτι περαιτέρω την ικανότητα αντίληψης του ελληνικού πολιτικού συστήματος, ενώ περιστάσεις όπως η σύγκρουση για το ονοματολογικό λειτούργησαν σε αρκετούς κύκλους ως επιβεβαίωση ότι το δόγμα της αδράνειας στην εξωτερική πολιτική μπορεί να οδηγεί στη χρονική μετακύλιση των προβλημάτων, αλλά δημιουργεί χώρο για προσέλκυση ψηφοφόρων.
Πλέον ο χρόνος λειτουργεί αντίστροφα και η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά από επιλογές, καμία από τις οποίες δεν είναι εύκολη, ευχάριστη ή απλή. Οποιαδήποτε επιλογή απαιτεί, ακόμη, τη σοβαρότατη ψηλάφηση σεναρίων που μέχρι πρότινος θεωρούνταν επί της αρχής και εξ ορισμού εκτός συζήτησης. Κυρίως, όμως, απαιτεί μια σειρά από ψυχολογικά και διανοητικά άλματα, τα οποία καμία πολιτική ηγεσία δεν κατόρθωσε να κάνει τα τελευταία 20 χρόνια.
Ενα από τα βασικά αφορά τον απεγκλωβισμό από τη λογική του σημειακού θερμού επεισοδίου και τη σταδιακή εξοικείωση με σενάρια τα οποία είναι ευρύτερα. Η εμπειρία του μεταναστευτικού, το οποίο η Αγκυρα αξιοποιεί εργαλειακά και κατά βούληση, ελέγχοντας πλήρως τον αριθμό όλων όσοι περνούν το Αιγαίο ή τον Εβρο, θα έπρεπε έως τώρα να έχει θορυβήσει την Αθήνα, η οποία και πρέπει να αναζητήσει απαντήσεις στην επόμενη «ασύμμετρη» επιλογή που θα κάνει η Αγκυρα. Ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω…