Ταξίδευα σε πόλη της επαρχίας, όπου συναντήθηκα με δημοσιογράφο στον τοπικό Τύπο. Παλαιός στον χώρο, με δική του εφημερίδα, από τις ιστορικές και έγκριτες της πόλης, ο άνθρωπος μού μετέφερε τη βαθύτατη αγωνία του: Η κρίση ισοπέδωσε τη δουλειά. Εχει απομείνει με ελάχιστους εργαζόμενους και αγωνιά μήπως αναγκαστεί να απολύσει και αυτούς. Σε κάποιο σημείο μού ανέφερε ότι προ κρίσης στην πόλη κυκλοφορούσαν δεκαέξι (16) εφημερίδες, σε σύνολο είκοσι δύο σε ολόκληρο τον νομό. Τώρα πια κυκλοφορούν πέντε (5).
Σκέφτηκα: δεκαέξι εφημερίδες σε μια ελληνική επαρχιακή πόλη – δεν είναι υπερβολικά πολλές; Δεν είναι παράλογο νούμερο; Αλλά ακόμα και οι πέντε που έχουν επιβιώσει μου φαίνονταν πάρα πολλές. «Ποια είναι, όμως, η αιτία της κατάρρευσης;» τον ρώτησα. Το Διαδίκτυο;
Οχι, καμία σχέση με το Διαδίκτυο, μου απάντησε. Δύο ήταν οι λέξεις-κλειδιά: κρατική επιχορήγηση. Με το που κόπηκε, λόγω κρίσης, το σύστημα κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Οπως μου εξήγησε, η δική του εφημερίδα είχε κατά μέσον όρο, προ κρίσης, έσοδα 35.000 ευρώ τον χρόνο μόνον από δημοσιεύσεις ισολογισμών, κρατική διαφήμιση κ.λπ. – πέρα από τα έσοδα από την κυκλοφορία, τους συνδρομητές, την ιδιωτική διαφήμιση, φυσικά. Η μεγάλη «πίτα» εσόδων, όμως, ερχόταν από το κράτος.
Οχι κι άσχημα, σχολίασα. Ναι, μου είπε με ένα ειρωνικό χαμόγελο. Πέρυσι όμως, ρώτησε μετά, ξέρεις πόσα ήταν τα αντίστοιχα έσοδα; Διακόσια σαράντα ευρώ (240). Ολο τον χρόνο; Ολο τον χρόνο. Από τις 35.000 έπεσε στα 240; Ακριβώς. Και, προφανώς, αυτά τα ποσά, τότε και τώρα, ίσχυαν και ισχύουν και για άλλες τοπικές εφημερίδες; Και για άλλες περιοχές της χώρας; Ναι, λίγο πολύ· με διαβαθμίσεις.
Μοιάζει με αστείο. Ποιο, όμως, απ’ όλα; Τις 35.000 ευρώ που πάνω-κάτω λάμβαναν τοπικές εφημερίδες από το ελληνικό κράτος ή τα, ας πούμε, 240 στα οποία κατέληξε τελικώς η μπίλια;
Προσωπικά στέκομαι περισσότερο στο τι συνέβαινε προ κρίσης. Εάν μια τοπική εφημερίδα λάμβανε επί σειράν ετών από το κράτος, κάθε χρόνο, είκοσι ή τριάντα ή τριάντα πέντε χιλιάδες ευρώ, γιατί να μην έχει μια επαρχιακή πόλη τις 16 εφημερίδες της; Μοιάζει με καλή μπίζνα.
Υπάρχει ένας κίνδυνος ισοπέδωσης εδώ. Μαζί με τα ξερά να καούν και τα χλωρά. Πολλές πόλεις της Ελλάδας έχουν τον Τύπο τους και υπερηφανεύονται γι’ αυτό – και δικαίως. Διαθέτουν ιστορικές τοπικές εφημερίδες και αισθάνονται ότι έχουν έναν τρόπο να ακουστούν, έστω και λίγο, έστω και από λίγους. Κάποια από αυτά τα έντυπα είναι απολύτως αναγκαία: Ο αθηναϊκός Τύπος, περιορισμένος σε έναν δικό του, πρωτευουσιάνικο «ιδρυματισμό» και ξιπασμένος συχνά με έναν ποζάτο, δήθεν κοσμοπολιτισμό, συχνά αγνοεί την ελληνική επαρχία και τα προβλήματά της.
Αλλά όταν το κράτος απλώς «μοιράζει λεφτά», κάποια στιγμή στις παλαιές ιστορικές εφημερίδες μιας περιοχής θα προστεθούν και άλλες πέντε, δέκα, δεκαπέντε, οι οποίες, ανεξαρτήτως κυκλοφορίας, συνδρομητών, ανεξαρτήτως ποιότητας ύλης, θα έχουν λαμβάνειν. Κάπως έτσι (πιο σωστά: και έτσι), το ελληνικό κράτος έφτασε ώς εδώ…