Οι αποφάσεις των κυβερνήσεων δεν είναι ποτέ καρπός ευσπλαχνίας, αλλά μιας πολιτικής φιλοσοφίας η οποία εγκαθιστά στο κέντρο τις συγκεκριμένες αξίες. Κι αυτή απουσίασε. Σχεδόν μηδενικά αποτελέσματα είχε η προχθεσινή έκκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να υποδεχθούν ασυνόδευτα παιδιά από ελληνικά κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης μεταναστών και προσφύγων όπου η κατάσταση είναι εκρηκτική – σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Λέρο, Κω ζουν σε κέντρα 1.922 ασυνόδευτοι ανήλικοι, 5.276 συνολικά στη χώρα. «Δεν μπορούμε να υποστούμε όλη την εξαθλίωση του κόσμου» ακούστηκε για άλλη μια φορά από επίσημα χείλη.
Η βαριά διαλυτική σκιά του πολυπρόσωπου εφιάλτη (πολυεπίπεδοι φόβοι, ρατσιστικές επιθέσεις) που έχει πέσει πάνω στην Ευρώπη καταστρέφει τον καταλύτη που έθεσε σε κίνηση τη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία, την ενότητα. Εθνικισμοί, εσωστρέφεια, φράχτες σχίζουν την ευρωπαϊκή βεντάλια. Μετριάζεται η ορθοβουλία, ενισχύεται η γραφειοκρατία, κυριαρχεί η απροθυμία των χωρών να συνδράμουν. Δεν στέλνουν συνοριοφύλακες, αρνούνται τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις προσφύγων, μεταβάλλονται σε οχυρά, μετατρέποντας τις ενωτικές ιδέες σε διασπαστικά είδωλα.
Σίγουρα η προσφυγική κρίση έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον ρευστό, αναβράζον, με συχνές διακυμάνσεις ανάμεσα στην αδιαφορία, την εχθρικότητα και τη βία. Σε αυτό δεν χωράει ο ανθρωπισμός. Το πνευματικό κίνημα που κληροδοτήθηκε από τους Ελληνες και τους Λατίνους στους Ιταλούς της Αναγέννησης, ανανεώθηκε από τους Γάλλους Διαφωτιστές και τους Γερμανούς Φιλανθρωπιστές και Νεοανθρωπιστές του 18ου αι., εκσυγχρονίστηκε από τους μαρξιστές και τους υπαρξιστές του 20ού αιώνα, στον 21ο αι. πέρασε ως ένας μάλλον θολός και ρευστός στόχος συχνά αντίρροπων ιδεολογιών. Σήμερα ο ανθρωπισμός θεωρείται ατομική υπόθεση.
Επανέρχεται μόνο τις ημέρες των Χριστουγέννων, όταν σε ομιλίες εορταστικής ρουτίνας διατυπώνονται οι προβλέψεις ότι τα ηθικά αισθήματα, η εντιμότητα, η αλληλεγγύη, θα γίνουν σταθεροί τρόποι ζωής συντελώντας στην αξιοπρεπή επιβίωση των περισσοτέρων. Ομως ο επιμερισμός του προσφυγικού δεν έχει να κάνει με ηθικά αισθήματα, έναν εξανθρωπισμό άλλωστε ξένο προς τη σημερινή μας ταυτότητα. Αφορά την ενίσχυση των ενωτικών μας δεσμών, την ευρωπαϊκή επιβίωση· τη φροντίδα να μη σπάσουν σημεία στον κύκλο…