Ο χρόνος είναι σχετικός. Τις τελευταίες ημέρες μετράμε μια δεκαετία που στα ελληνικά πράγματα βάρυνε σαν αιώνας. Στην άλλη όχθη του Αιγαίου, ο χρόνος ακινητεί. Ο Ερντογάν έχει ήδη κυβερνήσει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τρία χρόνια περισσότερο απ’ ό,τι ο Μουσταφά Κεμάλ.
Πριν από λίγο καιρό θα ακουγόταν υπερβολικό: Από τις αντοχές του Ερντογάν, από την ευχέρεια που θα έχει να αναπτύξει τον επεκτατισμό του και την αξίωση της περιφερειακής δύναμης που παρεμβαίνει παντού, από τη Λιβύη μέχρι τη Συρία, θα κριθεί και η δεκαετία της ελληνικής ανάκαμψης.
Μπορεί πλέον να φανταστεί κανείς μια περίοδο ετεροκαθορισμού των ελληνικών προτεραιοτήτων από την πίεση που δέχεται εξ Ανατολών. Μπορεί να φανταστεί μια Ελλάδα αναγκασμένη να υπερεπενδύει πάλι στους εξοπλισμούς και στη φύλαξη των συνόρων της – χωρίς να υπολογίζει κανείς και το μη οικονομικό κόστος. Το κόστος δηλαδή που επιφέρει η κυριαρχία της εθνικής ανασφάλειας στη δημόσια σφαίρα.
Για να τα φανταστεί κανείς όλα αυτά, δεν χρειάζεται καν να πιστέψει στο χειρότερο σενάριο. Αρκεί ο Ερντογάν να διατηρήσει ζωντανές τις απειλές. Αρκεί να διατηρήσει τη μαύρη έλξη που ασκεί σε ένα μέρος του ελληνικού πολιτικοδημοσιογραφικού συστήματος – ως ο χρήσιμος εχθρός που δικαιώνει προϋπάρχοντες ιδεασμούς.
Οι αντοχές του Ερντογάν είναι συνυφασμένες με την αντοχή που θα δείξει ο Τραμπ στην εκλογική δοκιμασία που τον περιμένει τον προσεχή Νοέμβριο. Ο Τούρκος πρόεδρος οφείλει, ώς έναν βαθμό, το πρόσφατο εκτόπισμά του στην ασυλία που του εξασφαλίζει η προσωπική του σχέση με τον Τραμπ· και, εξίσου, στις ρωγμές που ανοίγει η αλλόκοτη αμερικανική πολιτική των τελευταίων τεσσάρων ετών.
Ακόμη τέσσερα χρόνια Τραμπ σημαίνει τουλάχιστον εμπέδωση του κενού, που έχει σπεύσει να εκμεταλλευτεί η Αγκυρα. Σημαίνει ότι το γκρίζο σενάριο, μιας Ελλάδας που σπαταλιέται στον ανταγωνισμό της με την Τουρκία, δεν θα περιλαμβάνει καν το τελευταίο καταφύγιο που υπήρχε στο παρελθόν.
Η περιγραφή αυτή παραείναι μοιρολατρική, για να είναι αληθινή. Η Ελλάδα δεν είναι καταδικασμένη να συρθεί από τις δυνάμεις που δεν ελέγχει. Δεν είναι καταδικασμένη να κυνηγάει τα γεγονότα.
Αντιθέτως. Στους τελευταίους μήνες φαίνονται τα σημάδια μιας διπλής ωρίμανσης: Πρώτον, ένα πιο ώριμο κλίμα εσωτερικής συζήτησης για τα μέτωπα της εξωτερικής πολιτικής, που προστατεύει τη χώρα από ζημιογόνες παρορμήσεις.
Δεύτερον, μια πιο ψύχραιμη προμελέτη διπλωματικών αντίβαρων, που ήδη αντιστρέφει τους όρους του ανταγωνισμού, βγάζοντας την Αθήνα από ρόλο του ακί-νητου στόχου που απλώς αντιδρά στις προκλήσεις.
Ηδη η ελληνική διπλωματία δημιουργεί γεγονότα τα οποία η ερντογανική Τουρκία καλείται να κυνηγήσει.