Πλέγμα συμφερόντων και κινδύνων

Πλέγμα συμφερόντων και κινδύνων

3' 3" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είτε κλιμακωθούν οι εχθροπραξίες μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν, είτε όχι, όλες οι χώρες της ευρύτερης περιοχής μας καλούνται να εξασφαλίσουν ό,τι καλύτερο μπορούν μέσα στη δύσκολη συγκυρία. Ο κόσμος αλλάζει, οι πρωταγωνιστές είναι απρόβλεπτοι και οι διεθνείς οργανισμοί δεν είναι σε θέση να επιβάλουν την τάξη, να εξασφαλίσουν τη νομιμότητα. Οι σημερινές κινήσεις στη γεωπολιτική σκακιέρα θα καθορίσουν συσχετισμούς και επιρροές για χρόνια.

Ας δούμε πού βρίσκονται σήμερα οι πρωταγωνιστές και ποιες οι δυναμικές που μπορούν να αναπτυχθούν στο άμεσο μέλλον. Οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους και σε διαφορετική τροχιά η καθεμία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απρόβλεπτες – τη μια στιγμή απούσες και αδιάφορες, την άλλη σε θέση να ανατρέψουν τα πάντα. Είναι ευχής έργον ότι η επίσκεψη του πρωθυπουργού επέτρεψε να ακουστούν οι ελληνικές θέσεις στην Ουάσιγκτον την ώρα της μεγάλης ταραχής. Η μεσολάβηση των ΗΠΑ ίσως «παγώσει» λίγο την ένταση με την Τουρκία. Η στενή σχέση με τις ΗΠΑ και η δραστήρια συμμετοχή στην Ε.Ε., η δεύτερη υπερδύναμη, είναι μονόδρομος για τη χώρα μας. Τα δύσκολα θα αρχίσουν εάν υπάρξει ρήξη μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. λόγω της πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ εναντίον του Ιράν. Εν τω μεταξύ, η Ρωσία, η τρίτη μεγάλη δύναμη, είναι κερδισμένη σε κάθε επίπεδο. Εισχώρησε στο κενό που άφησαν οι ΗΠΑ και κερδίζει συνεχώς σε επιρροή, έχοντας στενές σχέσεις με το Ιράν, με την κυβέρνηση της Συρίας, με την Τουρκία και τους Κούρδους· όταν φύγουν οι Αμερικανοί από το Ιράκ, θα πρωταγωνιστεί και εκεί. Στη Λιβύη, παίζει καθοριστικό ρόλο μέσω μισθοφόρων. Με έναν συνδυασμό τύχης και πολιτικής μαεστρίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έφερε τη Ρωσία σε θέση να εκμεταλλεύεται πολιτικά και την απουσία των ΗΠΑ και τις επιπτώσεις της πολιτικής τους.

Η συγκυρία είναι δύσκολη και για μικρότερους πρωταγωνιστές – κυρίως Τουρκία, Ισραήλ και Σαουδική Αραβία. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ότι ο «πόλεμος διά αντιπροσώπων» που διεξάγεται εδώ και χρόνια μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας (ηγέτιδες δυνάμεις των σιιτών και σουνιτών μουσουλμάνων, αντιστοίχως) μπορεί να εξελιχθεί σε πόλεμο μεταξύ των ιδίων. Αυτό θα εξαρτηθεί από το εάν το Ιράν ξεσπάσει προς τη Σαουδική Αραβία ή αν αυτή επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί τη δυσκολία που αντιμετωπίζει το Ιράν σήμερα. Για το Ισραήλ, παρότι ο πρωθυπουργός του πάντα επιδίωκε σκληρή αμερικανική στάση εναντίον της Τεχεράνης, ο μεγάλος κίνδυνος είναι εάν η Χεζμπολάχ αρχίσει να εκτοξεύει ιρανικούς πυραύλους από τον νότιο Λίβανο εναντίον του, προκαλώντας αντίποινα κατά του Λιβάνου και του Ιράν και γενικότερη ανάφλεξη.

Οσον αφορά την Τουρκία, εδώ και καιρό «αξιοποιεί» την αλλαγή στο γεωπολιτικό περιβάλλον. Προσποιείται την υπερδύναμη, αυτονομείται και αυθαιρετεί, αδιαφορεί για τις διαμαρτυρίες των γειτόνων και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ. Οι παρεμβάσεις στη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη είναι ενδεικτικές της αλαζονείας και αυτοπεποίθησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τι θα κάνει, όμως, όταν κληθεί να στηρίξει τις ΗΠΑ εναντίον του Ιράν; Θα τολμήσει να εμποδίσει αμερικανικές επιθέσεις από τουρκικό έδαφος, γνωρίζοντας ότι και οι ΗΠΑ και το Ιράν είναι σε θέση να κάνουν τη ζωή του πολύ δύσκολη; Τα μέτωπα που έχει ανοίξει η Τουρκία, από το Ιράκ έως τη Λιβύη, την εκθέτουν σε σοβαρότατους κινδύνους. Θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ της οργής του Τραμπ και της ικανότητας του Ιράν να κινητοποιήσει τους πολιτοφύλακες που ελέγχει σε όλη την περιοχή εναντίον της Τουρκίας καθώς και να στηρίξει δυνάμεις των Κούρδων εντός και εκτός Τουρκίας.

Ο κίνδυνος γενικευμένης αστάθειας και απρόβλεπτων εξελίξεων είναι μεγάλος. Μεγάλη είναι η ευθύνη της διπλωματίας από εδώ και μπρος. Ισως είναι ευτύχημα ότι η αμετροέπεια της Αγκυρας (με τη συμφωνία με την Τρίπολη) κινητοποίησε την ελληνική διπλωματία πριν εκραγεί το μέτωπο ΗΠΑ – Ιράν. Ευτυχές θα είναι εάν και η Ε.Ε. επιχειρήσει να διαμορφώσει το μέλλον της αντί να παραμένει θεατής.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή