Επειτα από τόσα χρόνια παρακμής, η διαπίστωση πως τίποτε δεν είναι εύκολο και πως τίποτε δεν αλλάζει αν δεν δει κανείς τη σύνθετη πραγματικότητα, οδηγεί σε έδαφος υποδοχής για πιο μετριοπαθή πολιτικό λόγο. Τουλάχιστον, ένα τμήμα της κοινωνίας στο ευρύτερο κέντρο, με τις προς τα δεξιά και τις προς τα αριστερά αποφύσεις του, όλο εκείνο το σώμα των πολιτών που έχει κακοποιηθεί ψυχικά από την κουλτούρα της πολιτικής και κοινωνικής βαρβαρότητας, είναι ευνοϊκό σε κάθε κίνηση που προχωράει τη χώρα συντεταγμένα και ενωτικά. Η νέα Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας εκφράζει πολλούς που επιθυμούν κοινωνία με εσωτερική σύμπνοια. Ο προσωπικός πολιτισμός όσων κατέχουν δημόσια αξιώματα επηρεάζει πλέον περισσότερους πολίτες για την εν γένει αποτίμηση της ζωής όπως διαμορφώνεται.
Ευτυχώς, το δηλητηριώδες 2015 είναι μακριά. Νωπό στον ιστορικό χρόνο, αλλά μακρινό ως προς την ψυχική ανάγκη και την ορθολογική στόχευση του τώρα, έχει καταχωνιαστεί ως κάτι απεχθές και ως ένα παράδειγμα προς αποφυγήν. Υπάρχουν ευθύνες και η Ιστορία θα τις αποδώσει, αλλά η ανάγκη της ελληνικής κοινωνίας είναι να φύγει μπροστά. Οσο και να παθιαστήκαμε στη δεκαετία του 2010, όσο και να δηλητηριάσαμε σχέσεις και όσο και να δείξαμε τον χειρότερο εαυτό μας, όπως αυτός αναφύεται σε καταστάσεις πόλωσης, τα χρόνια που έρχονται, με όλους τους αστάθμητους διεθνείς παράγοντες, καλούν σε κατέβασμα των τόνων και ενότητα της κοινωνίας. Διαπιστώνω, συχνά, ότι αυτή η ανάγκη κερδίζει έδαφος. Σε ένα δοκίμιο του υποτιμημένου (από τον μαζικό πολιτισμό μας) Κώστα Ε. Τσιρόπουλου (1930-2017) διαβάζω: «Οταν η οποιαδήποτε πολιτική ηγεσία ενός τόπου αρχίζει να χωρίζει τους πολίτες σε πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, στους “δικούς της” και στους “άλλους”, τότε αποδυναμώνεται ο λαός, ο διχασμός τού κατατρώει τα σπλάχνα και ούτε την ελευθερία ούτε την υψηλοφροσύνη μπορεί να βιώσει πλέον. Οι “δικοί μας” και οι “άλλοι” είναι μικροπολιτική της έσχατης κατάπτωσης…»
Η ηγεσία οφείλει να γνωρίζει και να τιμάει τις διαφορετικές ομάδες της κοινωνίας, όσο αυτές συμπλέουν. Οσο πιο μακρινός φαίνεται ο απεχθής συμβολισμός του 2015, τόσο περισσότερο πιθανό είναι να οδηγηθούμε σε ευρύτερες κοινωνικές συσπειρώσεις και στην κατάκτηση του τρόπου να ζούμε μαζί. Πιστεύω ότι υπάρχουν στελέχη και οπαδοί ακόμη και στην ευρύτερη αντιπολίτευση που αποστρέφονται τις κακές ημέρες της προηγούμενης διακυβέρνησης και ότι αισθάνονται κατά κάποιον τρόπο εγκλωβισμένοι. Ενας νέος ψυχικός χώρος γεννιέται ως κοινωνική συμπεριφορά αρχικά και αργότερα, ίσως, ως πολιτική έκφραση. Η νέα δεκαετία οφείλει να υπολογίσει την αξία της κοινωνικής συμφιλίωσης.