«Το κειμηλιοφυλάκιο του Αρχιεπισκοπικού Ναού Αθηνών είναι πηγή διαρκούς έμπνευσης». Προσπαθώ από το πρωί να καταλάβω το νόημα αυτής της πρότασης, από πρόσφατη ομιλία του απερχόμενου Προέδρου κ. Προκόπη Παυλόπουλου, σε εκδήλωση στη Μητρόπολη Αθηνών. Πώς ακριβώς γίνεται αυτό που λέει; Είναι, ας πούμε, μία από εκείνες τις μέρες που δεν θέλεις να σηκωθείς από το κρεβάτι σου ή, αν είσαι Πρόεδρος, έχεις να εκφωνήσεις μια ομιλία σε κάποια βαρετή εκδήλωση και δεν ξέρεις τι να πεις. Τι κάνεις; Κλείνεις τα μάτια, συγκεντρώνεις τη σκέψη στο κειμηλιοφυλάκιο του Αρχιεπισκοπικού Ναού Αθηνών και, ιδού, εμφανίζεται η έμπνευση και βάζεις μπροστά!
Ολοι, από μια ηλικία και έπειτα, έχουμε ανάγκη από βοηθήματα και τονωτικά – το αποδεικνύει, νομίζω, το τερατώδες μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς ναρκωτικών. Απλώς, δεν φανταζόμουν ότι μπορεί να προσφέρει τέτοιες υπηρεσίες το κειμηλιοφυλάκιο της μητρόπολης. Πάντως, για τον ίδιο τον κ. Παυλόπουλο, η μέθοδος αυτή λειτουργεί. Διότι την επομένη της επίσκεψής του στην πηγή της έμπνευσης (το κειμηλιοφυλάκιο), εκφώνησε μία από τις πιο εμπνευσμένες ομιλίες του περί Ελληνισμού, σε ημερίδα του ΚΠΙΣΝ για τη σημασία των Θερμοπυλών και της Σαλαμίνας.
Η νίκη στους Μηδικούς Πολέμους, είπε ο απερχόμενος Πρόεδρος, «χάραξε το όριο μεταξύ Ανατολής και Δύσης», διότι η ανάσχεση των Περσών άφησε το περιθώριο στη Δύση (Αθήνα και έπειτα Ρώμη) να διαμορφώσει τον πολιτισμό της. Ετσι, λοιπόν, στη σκέψη του κ. Παυλόπουλου η Ελλάδα λειτουργεί ιστορικά ως «προκεχωρημένο φυλάκιο» της Δύσης και των αξιών του πολιτισμού της. Αυτό το όριο, όμως, υποστηρίζει ο κ. Παυλόπουλος, «δεν είναι προορισμένο να διχάζει και να μεγαλώνει τις αποστάσεις ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, αλλά, όλως αντιθέτως, κατεξοχήν μέσω της ιστορικής του διαδρομής αλλά και της ιστορικής του προοπτικής, να χτίζει γέφυρες επικοινωνίας με την Ανατολή, γέφυρες ειρήνης, ειρηνικής συνύπαρξης και συνδημιουργίας.
Για όσους από το ακροατήριο ενδεχομένως δεν μπορούσαν να κατανοήσουν την έννοια της «γέφυρας ειρήνης», ο απερχόμενος Πρόεδρος είχε να δώσει το τέλειο ιστορικό παράδειγμα. Υπενθύμισε ότι «η Ελλάδα παραμένει πιστή και στην κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Μακεδόνα στρατηλάτη ο οποίος, πολύ μετά τη λήξη των Μηδικών Πολέμων, πέρασε από τη Χώρα των Μήδων και έφθασε στο κατώφλι της Απω Ανατολής, όχι για να κατακτήσει εδάφη και λαούς, αλλά για να φέρει τον Ανθρωπο της Ανατολής σε επαφή με τον ελληνικό πολιτισμό, δίχως όμως και να τον επιβάλει».
Τι να προσθέσω σε αυτό; Μόνο μία παράκληση έχω να υποβάλω: Τώρα που θα έχει χρόνο ο κ. Παυλόπουλος, αυτές τις ομιλίες θα πρέπει να τις επεξεργασθεί και να τις εκδώσει, επιμελημένες με τρόπο ώστε να αναδεικνύεται πλήρως η σκέψη του για την ιστορική πορεία και το πεπρωμένο του Ελληνισμού. Φυσικά, με πρόλογο του Βύρωνα Πολύδωρα. Για να το πω με τη γλώσσα των διαφημίσεων του 1970, θα είναι ένα κόσμημα για κάθε βιβλιοθήκη!
Συμβολικές πράξεις
Στο βιβλίο του «Ταξίδια στο νέο τρίτο κόσμο», που περιγράφει την κρίση του 2009 σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες, ο Μάικλ Λιούις περιγράφει τις περίεργες νύχτες στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας. Την ηρεμία τους, γράφει ο Λιούις, διέκοπταν σποραδικές εκρήξεις· ήταν τα πολυτελή τζιπ, τα Καγιέν και τα Λαντ Ρόβερ, που οι ιδιοκτήτες τους τα ανατίναζαν για να εισπράξουν την αποζημίωση από την ασφαλιστική.
Το δικό μας κύμα εμπρησμού αυτοκινήτων είναι τελείως διαφορετικό. Κάθε νύχτα τον τελευταίο καιρό, έχουμε μεγάλο αριθμό σχετικών περιστατικών, προχθές μάλιστα ήταν το αποκορύφωμα, με 20 εμπρησμούς σε μία νύχτα. Δεν πρόκειται απαραιτήτως για ακριβά αυτοκίνητα· οι εμπρηστές είναι κατά των διακρίσεων και τα καίνε όλα, από φορτηγά μέχρι ιδιωτικά αυτοκίνητα φουκαράδων. Ο,τι τους είναι πιο βολικό.
Το μέγεθος του στόχου γι’ αυτούς δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία, διότι η πράξη τους είναι πρωτίστως συμβολική: ο εμπρησμός ενός αυτοκινήτου συμβολίζει την εξέγερση. Ο εμπρηστής δεν έχει τη δύναμη να την προκαλέσει, οπότε τη συμβολίζει καίγοντας ένα αυτοκίνητο. Η ιδέα είναι ότι το αυτοκίνητο είναι εργαλείο του καπιταλισμού, οπότε από εκεί υποτίθεται ότι αντλεί τη δύναμή του ο συμβολισμός. Στην πραγματικότητα, το αυτοκίνητο είναι το εργαλείο ενός ανθρώπου που αγωνίζεται και τον οποίο οι εμπρηστές («παιδάκια που παίζουν τον θεό με μύγες», που λέει ο Ληρ, ο γνωστός βασιλεύς) καταστρέφουν. Ο εμπρηστής χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο ενός τυχαίου ανθρώπου, χωρίς φυσικά να τον ρωτήσει προηγουμένως, για να κάνει τον δικό του συμβολισμό.
Ιδια περίπτωση ακριβώς είναι και η συμβολική πρόταση Βαρουφάκη για την προεδρία της Δημοκρατίας. Χρησιμοποίησε (αφού δεν την είχε ρωτήσει προηγουμένως) την προσωπικότητα της κ. Μάγδας Φύσσα, προκειμένου να κάνει τον δικό του συμβολισμό, όπως οι αναρχικοί χρησιμοποιούν την περιουσία του πρώτου τυχόντα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο πρόσωπο του προέδρου Βαρουφάκη οι αναρχικοί βρίσκουν τον πιο εύγλωττο και ξεδιάντροπο υπερασπιστή τους…
Γκάφα
Κάποιος την πάτησε. Είναι ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚΙΝΑΛ, Παναγιώτης Βλάχος, ο οποίος τουίταρε το εξής: «Ο πρόεδρος της Βουλής ανέφερε στη νέα ΠτΔ –εκτός των άλλων– να είναι ανώτερη “υπουργού και βασιλέως”. Κάποιος να θυμίσει στον αξιότιμο πρόεδρο ότι το πολίτευμα άλλαξε το 1974». Ο αναπληρωτής εκπρόσωπος δεν κατάλαβε ή δεν φρόντισε να εξακριβώσει ότι η αναφορά ήταν στον νόμο, που πρέπει να είναι «ανώτερος υπουργού και βασιλέως» και ότι η συγκεκριμένη φράση ήταν του Ελευθερίου Βενιζέλου, από την ιστορική ομιλία του κατά την έναρξη της λειτουργίας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στη δημοσιογραφική γλώσσα, αφού είναι αναπληρωτής εκπρόσωπος, αυτό που έκανε ο Π. Βλάχος λέγεται γκάφα: γράφεις καλοπροαιρέτως κάτι εσφαλμένο. Δεν πειράζει, και αυτό μέσα στο παιχνίδι είναι…