Ιβάν Σαββίδης: Οι τρεις μύθοι της μπάλας
Ο,τι ισχύει για τον πολιτικό χουλιγκανισμό, θα μπορούσε να ισχύσει και για τον κοινό χουλιγκανισμό. Οι οργανωμένες κερκίδες θεωρούνται παράγοντας αστάθειας επειδή το ίδιο το πολιτικό σύστημα τους απονέμει τέτοια σημασία. Αν, αντί να τους προσδίδει περιωπή αντάρτικου, τους έφερνε απλώς αντιμέτωπους με τα μέσα της συντεταγμένης πολιτείας, ποιος θα επικρατούσε;
Η δραματοποίηση της δύναμης των χουλιγκανικών ορδών είναι ο ένας μύθος. Ο δεύτερος μύθος αφορά την ισχύ των παραγόντων που τους καθοδηγούν.
Ολες οι κυβερνήσεις εμφανίζονται τουλάχιστον διαλλακτικές απέναντί τους. Υποτίθεται ότι αυτοί –που ελέγχουν χρήμα, media και στίφη– αποτελούν επίζηλους συμμάχους για κάθε εξουσία. Και όμως. Ποτέ κανένας ολιγάρχης δεν μπόρεσε να σώσει καμία κυβέρνηση. Το παράδειγμα Σαββίδη και η άδοξη σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι απλώς το πιο νωπό – και, λόγω αλλότριας πολιτικής κουλτούρας, το πιο γκροτέσκο.
Στην πραγματικότητα, αυτοί οι παράγοντες όχι απλώς δεν βοηθούν τις κυβερνήσεις –εκτός από εφήμερες διευθετήσεις– αλλά απομυζούν το πολιτικό τους κεφάλαιο.
Αρκεί κανείς να σκεφτεί τι συνέβη τις τελευταίες ημέρες: Προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στα συμπλεκόμενα συμφέροντα, η κυβέρνηση δεν κατάφερε ούτε τους οπαδοπατέρες να κατευνάσει, ούτε την κοινωνία να πείσει, ούτε να ενισχύσει τα ερείσματά της στα ελεγχόμενα από τους παράγοντες μέσα ενημέρωσης. Το μόνο που κατάφερε είναι να σπαταλήσει νομιμοποίηση, για να καταλήξει όχι μόνο να είναι, αλλά και να φαίνεται πιο ευάλωτη. Ενδοτική ακόμη και σε απειλές για διαμελισμό της χώρας.
Μεγάλο μέρος της πολιτικής τάξης, από έλλειψη φαντασίας ή κυνισμό, έχει μοιρολατρικά αποδεχθεί ότι το τέλμα της ελληνικής μπάλας δεν μπορεί να αποξηρανθεί. Δεν μπορεί, γιατί, εκτός από μοχλούς εξουσίας, ελέγχει και τις συνειδήσεις πολλών ανθρώπων. Αυτός είναι ο τρίτος μύθος.
Μύθος που συντηρούν όλα τα κόμματα, επειδή δεν έχουν ακόμη διανοηθεί ότι οι παράγοντες μπορούν να αποκολληθούν συμβολικά από τις ομάδες τους. Μπορεί να θεσπιστεί ένας μηχανισμός (τουλάχιστον) οικονομικών κυρώσεων που θα ζημιώνει τους ιδιοκτήτες, αλλά όχι τα «λαοφιλή» σωματεία. Μπορούν οι ταυτότητες να αποσυνδεθούν από τους καπηλευτές τους.
Μπόρις Τζόνσον: Δύσκολοι αποχαιρετισμοί
Η μεθόδευση πάντως του ακρωτηριασμού ωφέλησε το ευρωπαϊκό σώμα. Σε μια στιγμή αποπροσανατολισμού, με τις φυγόκεντρες δυνάμεις να κερδίζουν σε επιρροή, η Ευρωπαϊκή Ενωση ευεργετήθηκε από τη Βρετανία με ένα ζωντανό αντιπαράδειγμα.
Οσο η πολιτική δυστοκία στην εφαρμογή του Brexit εξελισσόταν σε θεσμικό βραχυκύκλωμα· όσο φανερωνόταν η ένδεια της λαϊκιστικής επαγγελίας για εθνική χειραφέτηση από την ευρωγραφειοκρατία, τόσο γίνονταν περισσότερο ορατές οι αρετές του συκοφαντημένου ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Οι εικόνες από το Λονδίνο φώναζαν: Καλύτερα μέσα, παρά έξω. Καλύτερα μαζί, παρά μόνοι.
Ο τρόπος που ήρθε το αποτέλεσμα όξυνε την παιδαγωγική επίδραση του προς αποφυγήν παραδείγματος. Το βρετανικό πολιτικό σύστημα κατέληξε στην έξοδο μάλλον διολισθαίνοντας από πολιτική και κοινωνική κόπωση – επειδή, επιτέλους, έπρεπε κάτι να γίνει. Επειδή ο στρόβιλος της πολιτικής-για-την-πολιτική είχε εξουθενώσει τους ψηφοφόρους. Γι’ αυτό και το «Get Brexit done» του Μπόρις Τζόνσον ήταν το σοφότερο σύνθημα.
Και τώρα; Ο Τζόνσον καλείται να επιζήσει μιας αντινομίας που ο ίδιος βοήθησε να επωαστεί: Ενώ ο ορθολογικός δρόμος είναι το άνοιγμα του Ηνωμένου Βασιλείου στην παγκοσμιοποίηση, η εκλογική βάση επιθυμούσε και επιθυμεί την έξοδο από την Ε.Ε. ως εθνική περιχαράκωση.
Το λέει με έναν αιρετικό παραλληλισμό ο οξυδερκής Ιβάν Κράστεφ: Η Βρετανία μπήκε στη θέση των παλαιών αποικιών της. Πόθησε τη χειραφέτηση από την «ευρωπαϊκή κηδεμονία» τόσο, ώστε να αδιαφορήσει για το τίμημα. Και διαπραγματεύεται με μια ανώτερή της γραφειοκρατία, διχασμένη και μεθυσμένη από ιδεασμούς εθνικού μεγαλείου.
Θα ήταν προς το συμφέρον της Ε.Ε. να μην επιβεβαιώσει –τώρα που η απόσχιση έχει πια τελεσιδικήσει– αυτό το σχήμα· να μην επιχειρήσει να επιβληθεί «αυτοκρατορικά» επί του πρώην μέλους της· να μην υποδαυλίσει τις διαλυτικές τάσεις στο εσωτερικό μιας χώρας που μπορεί να εξελιχθεί στον πολυτιμότερό της σύμμαχο.
Η Ιστορία θα πηγαίνει για τους επόμενους μήνες ακροποδητί. Η Ευρώπη ίσως έχει πια σοβαρότερα προβλήματα να ασχοληθεί.