Ενα παράπονο έχουμε όλοι οι δημοσιολογούντες σε αυτή τη χώρα. Κάθε φορά που δημοσιεύεται ο απολογισμός κάποιου κόμματος, μιας κυβερνητικής θητείας –αν και όταν συνταχθεί και δημοσιευτεί– αναφωνούμε: «Ναι, αλλά δεν έχει ίχνος αυτοκριτικής».
Το απολογιστικό κείμενο για την επταετία 2012-2019 του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο συνέταξαν οι κ. Γιάννης Δραγασάκης, Θοδωρής Δρίτσας και Αριστείδης Μπαλτάς, εμπεριέχει πολλά στοιχεία αυτοκριτικής. Στο 84 σελίδων κείμενο «υπάρχει παραδοχή για την απουσία προετοιμασίας του ΣΥΡΙΖΑ ενόψει των κυβερνητικών καθηκόντων που ανέλαβε το 2015», ενώ αφήνεται να εννοηθεί ότι «είχαν παραγνωριστεί οι πραγματικές συνθήκες (…) η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε αντιληφθεί ότι ο “εκβιασμός” για ελληνική χρεοκοπία δεν λειτουργούσε απέναντι στους Ευρωπαίους, καθώς μετά το 2012 είχαν θωρακιστεί έναντι ενός πιθανού πιστωτικού επεισοδίου. Υπάρχει ακόμη η παραδοχή ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε κακή εικόνα για την κατάσταση στο Δημόσιο, το χρηματοπιστωτικό σύστημα αλλά και τα ΜΜΕ (…) η συγκατοίκηση με τους ΑΝΕΛ είχε αρνητικές επιπτώσεις στην εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ και θα έπρεπε να έχει τερματιστεί νωρίτερα…» κ.λπ. («Το mea culpa για την περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ», 12.2.2020).
Είναι η παραπάνω αυτοκριτική «υποκριτική», όπως συμπέραναν πολλοί δημοσιολογούντες; Πιθανόν, αλλά περί προθέσεων ισχύει ότι και περί ορέξεως: κολοκυθόπιτα. Κρίνονται μόνο τα ορατά, αυτά που γράφτηκαν. Οι μύχιες – αόρατες προθέσεις δεν δικάζονται.
Είναι αυτοκριτική λειψή; Είναι. Με την επιφύλαξη ότι δεν δημοσιεύτηκε το κείμενο ολόκληρο, ο απολογισμός των τριών έχει μια τεράστια τρύπα, η οποία μάλιστα αφορά αυτό που καίει σήμερα τον ΣΥΡΙΖΑ. Λείπει η αυτοκριτική για την κατασυκοφάντηση του όμορου χώρου, τον οποίο τώρα γλείφει και ζητάει να συμμαχήσει «προοδευτικώς», δηλαδή της ευρύτερης Κεντροαριστεράς. Εχουμε γράψει πολλάκις ότι δεν υπήρξε μικρό ή μεγάλο στέλεχος του σοσιαλιστικού ή σοσιαλδημοκρατικού χώρου, το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει συκοφαντήσει· αυτόν, αυτήν και όλο τους το σόι. Δεν υπάρχει επίσης κάποια αυτοκριτική για τις χουλιγκανικές εκδηλώσεις κατά των πολιτικών αντιπάλων, πρωτίστως κατά των υπουργών του ΠΑΣΟΚ, στις οποίες πρωτοστάτησε ο ΣΥΡΙΖΑ. Το «κινηματικό» (βλέπε χουλιγκανικό) προφίλ του κόμματος είναι στο απυρόβλητο. Αυτό το έλλειμμα είναι σημαντικό, όχι μόνο γιατί αφορά το μέλλον των συνεργασιών στις οποίες ελπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά διότι αφορά τον πυρήνα της πολιτικής, την ίδια τη δημοκρατία. Η πολιτική νομιμοποίηση της –έστω χαμηλής εντάσεως– βίας παραμένει βαρίδι για τη δημοκρατία και εκτείνεται στα ακροδεξιά.
Είτε υποκριτική είτε λειψή η αυτοκριτική, ένα πρώτο βήμα έγινε. Να ελπίζουμε ότι στην Κεντρική Επιτροπή, όπου κατατέθηκε το κείμενο, θα γίνει εμβάθυνση και θα συμπεριληφθούν οι ψηφίδες που λείπουν;