Στις 21 Φεβρουαρίου του 2014, σαν χθες δηλαδή, δημοσίευσα σε αυτήν εδώ την εφημερίδα ένα άρθρο στο οποίο κατέγραφα τη θέση της Ελλάδας σε μια σειρά από λίστες διεθνών οργανισμών που μετρούν πτυχές της οικονομικής και της κοινωνικής δραστηριότητας σε πολλές χώρες του κόσμου.
Πολλά κοσμοϊστορικά πράγματα μεσολάβησαν έκτοτε, όπως το δίχως άλλο θυμάστε. Η προσφυγική κρίση, το καλοκαίρι του 2015, το Μάτι, το Brexit, ο Τραμπ.
Σήμερα η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική στη δικιά μας χώρα – ή, τουλάχιστον, έτσι νομίζουμε. Τι λένε όμως οι δείκτες; Αντικατοπτρίζεται καμιά αλλαγή στις λίστες; Εχει μεταβληθεί η θέση μας σε σχέση με τους άλλους; Αυτό θα κοιτάξουμε εδώ σήμερα.
Σε κάποιους από τους δείκτες αυτούς η αλήθεια είναι ότι παραμένουμε λίγο-πολύ σταθεροί. Εξι χρόνια μετά, δεν έχουμε καταφέρει πολλά στον «Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας» του Heritage Foundation, που μετράει το πόσο ελεύθερη είναι η οικονομία μιας χώρας (και άρα πόσο οικονομικά «φιλελεύθερη» είναι η χώρα).
Εκεί οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας είναι διαχρονικά τραγικές. Από την 119η θέση ανάμεσα σε 178 χώρες το 2014, τώρα έχουμε φτάσει στην 106η, σφηνωμένοι ανάμεσα στην Καμπότζη και τη Νικαράγουα. Παραμένουμε πιο χαμηλά από την Ουγκάντα, την Ονδούρα και την Μπουρκίνα Φάσο και, φυσικά, κάτω από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Είμαστε ακόμα η λιγότερο φιλελεύθερη οικονομία της γεωγραφικής περιοχής μας και μια από τις λιγότερο φιλελεύθερες οικονομίες του κόσμου.
Ούτε και στον δείκτη «Global Peace Index» του Institute for Economics and Peace τα πηγαίνουμε πολύ καλύτερα. Αυτός ο δείκτης μετράει την κοινωνική ειρήνη και τη βία σε 168 χώρες του κόσμου, και εμείς εδώ ερχόμαστε στην 65η θέση, ισοπαλία με τη Βόρεια Μακεδονία και αμέσως μετά το Καζαχστάν. Το 2014 στον συγκεκριμένο δείκτη ήμασταν 68οι.
Σε κάποιους άλλους δείκτες, βέβαια, τα πηγαίνουμε κάπως καλύτερα. Σύμφωνα με την έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, που μετράει πόσο ελεύθερος είναι ο Τύπος σε 170 χώρες του κόσμου, η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην 65η θέση, πιο χαμηλά από την Αϊτή, τη Μαδαγασκάρη και τη Σενεγάλη ακόμα, αλλά πιο ψηλά από την 99η θέση που είχαμε το 2014.
Στη λίστα της Transparency International, που μετράει την αντίληψη της διαφθοράς του κράτους, σκαρφαλώνουμε από την 80ή θέση, ανάμεσα σε 177 χώρες το 2014, στην 60ή το 2019, ξεπερνώντας ακόμα και ευρωπαϊκές χώρες όπως η Κροατία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία και η Βουλγαρία. Είμαστε ακόμη πίσω από χώρες όπως η Ναμίμπια, η Ρουάντα και η Κόστα Ρίκα βέβαια, αλλά μια πρόοδο τη σημειώσαμε.
Και στην ετήσια έκθεση «Freedom in the World» του Freedom House, τα πάμε σχετικά καλά. Αυτή βαθμολογεί τις χώρες του κόσμου ως προς την ελευθερία των πολιτικών δικαιωμάτων και τη γενικότερη κοινωνική ελευθερία, και εκεί παραμένουμε μια από τις 87 «ελεύθερες» χώρες του κόσμου, στην 51η θέση, δύο θέσεις πάνω από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Αλλά υπάρχει κι άλλο ένα θέμα στο οποίο τα πηγαίνουμε χειρότερα.
Στη λίστα του ΔΝΤ με το ονομαστικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, έχουμε πέσει από την 36η θέση που είχαμε το 2014 στην 40ή στον κόσμο.
Το συμπέρασμα, λοιπόν, έξι χρόνια μετά, είναι ότι παραμένουμε λίγο-πολύ ίδιοι. «Μια χώρα σχετικά πλούσια», έγραφα, «αρκετά ελεύθερη, κάπως ειρηνική, εξαιρετικά διεφθαρμένη, με στρεβλή και ανελεύθερη οικονομία». Εξακολουθούμε να μην είμαστε η χειρότερη χώρα του κόσμου, αλλά εξακολουθούμε να απέχουμε πολύ από τις καλύτερες χώρες σε όλους τους τομείς.
Η θέση μας σε όλες τις μονάδες μέτρησης είναι κάπου εκεί, στον πάτο της Ευρώπης, με αρκετές χώρες της Αφρικής, της Νότιας Αμερικής και της Ασίας –ακόμα και κάποιες που πολλοί θεωρούν τριτοκοσμικές– να μας ξεπερνούν.
Και ερωτώ: Πώς σας κάνει εσάς να αισθάνεστε αυτό; Σχεδόν 199 χρόνια από την έναρξη του πολέμου της ανεξαρτησίας μας, έχουμε φτιάξει ένα κράτος που στα περισσότερα θέματα σε σύγκριση με άλλες χώρες του κόσμου κρίνεται στην καλύτερη περίπτωση μέτριο. Σας ικανοποιεί εσάς αυτό; Σας ενδιαφέρει; Σπεύδετε, μήπως, να βρείτε στοιχεία που αμφισβητούν την εγκυρότητα τέτοιων δεικτών, επειδή δεν σας αρέσει το αποτέλεσμα; Και κυρίως: Πιστεύετε ότι σε άλλα έξι χρόνια θα έχει αλλάξει κάτι δραστικά; Θα έχουμε γίνει σε κάτι καλύτεροι;