«Οταν δεις μια μεγάλη φουρνιά από σίδηρο να ξεπροβάλλει από τους αγρούς και ο Πάδος με τον Τιτσίνο να ξεχύνονται στα τείχη της πόλης όπως τα φουσκωμένα κύματα του ωκεανού, σαν μαύρα ποτάμια από σίδηρο, τότε γνώριζε ότι ο Κάρολος φθάνει», είπε, απευθυνόμενος στον τελευταίο Λομβαρδό βασιλιά Δεζιδέριο, ο μοναχός Οτκερος, ενώ, αγνάντευαν από έναν πύργο των τειχών της Παβίας, αναμένοντας την άφιξη των στρατευμάτων του Καρλομάγνου, τον Σεπτέμβριο του έτους 773. Προτού ο μοναχός τελειώσει τη φράση του, «μια καταιγίδα σαν μαύρο σύννεφο εμφανίστηκε στη Δύση και μετέτρεψε το φως της ημέρας σε μια τρομερή σκοτεινιά».
Ο Καρλομάγνος, συνεχίζει με φοβερή λεπτομέρεια ο αφηγητής, είχε φθάσει ντυμένος από την κορυφή ώς τα νύχια με τον τρομερό σίδηρο που τόσο εντυπωσίαζε τους Λομβαρδούς της Παβίας. Δεν ήταν όμως ο μόνος. «Ο σίδηρος πλημμύριζε τα χωράφια και τις πεδιάδες. Οι ακτίνες του ήλιου αντανακλούσαν πάνω στις πυκνές σειρές σιδήρου των παρατεταγμένων. Οι άνθρωποι, “παγωμένοι” από τον φόβο, έσκυψαν μπροστά στον παγωμένο σίδηρο. Ο απαστράπτων σίδηρος φώτισε το σκοτάδι στα κελάρια και αντήχησε τις ταραγμένες κραυγές των κατοίκων της πόλης: Ω, ο σίδηρος! Αλίμονο, ο σίδηρος (O ferrum! Heu ferrum!)». Αυτές οι γραμμές (αποδομένες σε ελεύθερη μετάφραση από τον γράφοντα) συντάχθηκαν πάνω από 100 χρόνια μετά την πολιορκία της Παβίας από έναν μοναχό για να υμνήσει τα κατορθώματα του Καρλομάγνου, ο οποίος το 773-74 διέλυσε το βασίλειο των Λομβαρδών, στη βόρεια Ιταλία.
Βλέποντας την εικόνα των στρατιωτικών φορτηγών να συρρέουν σε μια άλλη πόλη της Λομβαρδίας, το Μπέργκαμο, για να παραλάβουν τις σορούς των κάθε μέρα και περισσότερων ανθρώπων που καταλήγουν στα νοσοκομεία και να τις μεταφέρουν προς μαζική ταφή ή καύση, δεν μπορεί παρά να έρθει στον νου η εικόνα από εκείνο τον τρόμο στην όψη του σιδήρου.
Ο σημερινός φόβος δεν είναι οι σιδηρόφραχτες στρατιές. Ο κορωνοϊός είναι αόρατος και δεν αντιμετωπίζεται από τα σημερινά τείχη, τουλάχιστον όχι αυτά που γνωρίζει ώς τώρα η επιστημονική κοινότητα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι όπως τότε η Λομβαρδία δεν παρέμεινε παρά ένα ιστορικό όνομα, έτσι και τώρα, ο κόσμος που θα ανατείλει μετά την πανδημία θα είναι πολύ, πολύ διαφορετικός.