Πρόσωπα της εβδομάδας

3' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σωτήρης Τσιόδρας: Πατήρ και ιός

Πρόσωπα της εβδομάδας-1

Η συμβιωτική σχέση επιστήμης και πολιτικής που επέβαλε ο ιός έχει καταστήσει τα όρια δυσδιάκριτα. Η πολιτική αντλεί νομιμοποίηση από την επιστήμη, όχι μόνο εδώ, αλλά παντού στον πυρέσσοντα κόσμο. Οι πολιτικές ηγεσίες μοιράζονται την ευθύνη με τα ιατρικά συμβούλια που τους καθοδηγούν στην κρίση. Στη δική μας περίπτωση, αν δεν υπήρχε Τσιόδρας, ο Μητσοτάκης θα έπρεπε να τον εφεύρει. Θα έπρεπε να επινοήσει έναν τύπο με εκλαϊκευτικό ταλέντο που πείθει εκεί που η πολιτική συνήθως αποτυγχάνει: Στη συνειδητοποίηση του επερχόμενου κακού.

Βοηθούμενος από τον αντίκτυπο της ιταλικής συμφοράς, ο μειλίχιος καθηγητής καταφέρνει ακριβώς αυτό: Να αφυπνίζει, χωρίς να πανικοβάλλει.

Από τη σχέση επιστήμης – πολιτικής δεν ωφελείται μόνο η δεύτερη. Διά των επιδημιολόγων και λοιμωξιολόγων, που κυριαρχούν πια στη δημόσια σφαίρα, η επιστήμη παίρνει μερίδιο και του καθοδηγητικού έργου της πολιτικής. Ποιμαίνει. Και μάλιστα ποιμαίνει με έναν τρόπο που κατέστη ιλαροτραγικά σημειολογικός, όταν ο Τσιόδρας «συλλειτούργησε» με τον Αρχιεπίσκοπο, ως συμπροκαθήμενη αυθεντία στην τελευταία συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου.

Πέρα από την πλάκα, η δημόσια παρουσία του εθνικού λοιμωξιολόγου αναπτύσσει και ψυχοθεραπευτική επίδραση. Ακούγεται τραβηγμένο, αλλά η ιδιότητα του πολύτεκνου πατέρα (ο Τσιόδρας έχει εφτά παιδιά) φαίνεται να τον έχει προικίσει με παιδαγωγική πείρα ικανή, ώστε να κατευθύνει, με ίση δόση αυστηρότητας και τρυφερότητας, ένα έθνος-νήπιο. Ενα έθνος διαρκώς έτοιμο να παραδοθεί στις παρορμήσεις του.

Ως πότε μπορεί να κρατήσει αυτή η ψυχοπολιτική ισορροπία; Πόσο μπορεί να διαρκέσει μια συστράτευση όταν το φρόνημά της –η θέα της προς τον κοινό σκοπό που τη συνέχει– συντηρείται μόνο εικονικά, με ειδήσεις, τουίτ και διαγγέλματα; Δεν θα αρχίσουν κάποια στιγμή, ταυτόχρονα με τον ιό, να δαγκώνουν και οι οικονομικές παρενέργειες; Δεν μπορεί η βιολογική αγωνία να υποσκελιστεί από τη βιοποριστική; Μέχρι στιγμής, ο καθηγητής, που δίνει πρόσωπο στο κράτος, χαλιναγωγεί το στρες. Αλλά είμαστε ακόμη στην αρχή.

Μπόρις Τζόνσον: Το δίλημμα του καρχαρία

Πρόσωπα της εβδομάδας-2

Για τον Μπόρις Τζόνσον ο αληθινός ήρωας στα «Σαγόνια του καρχαρία» ήταν ο δήμαρχος. Ο δήμαρχος που, ενώ ήξερε ότι ένα σαρκοβόρο έπλεε στα ύδατα της αρμοδιότητάς του, επέμενε να κρατήσει τις πλαζ ανοιχτές.

Ο Τζόνσον είχε χρησιμοποιήσει την ταινία του Σπίλμπεργκ σαν παραβολή για τον πούρο φιλελευθερισμό του πριν από πολλά χρόνια. Οι εφημερίδες θυμήθηκαν την παλιά του ομιλία με αφορμή τη στάση του στον κορωνοϊό.

Με τα κριτήρια ενός άτεγκτου ωφελιμισμού, η αρχική στάση του Βρετανού πρωθυπουργού δεν είναι παράλογη: Ποιοι πεθαίνουν στην πανδημία; Οι ηλικιωμένοι και οι ήδη άρρωστοι. Αν δεν πάρεις υγειονομικά μέτρα, αφήνεις τη φύση –δηλαδή τον λοιμό– να απαλλάξει το κοινωνικό κράτος και το ασφαλιστικό σύστημα από μερικές χιλιάδες μυζητήρες. Αφήνεις την οικονομία απερίσπαστη από μεγάλες οχλήσεις και την κρατάς έτσι ζωντανή για τους ζωντανούς – για τους νέους, τους οποίους το μπλακάουτ θα απειλούσε με ανεργία και νέα φτώχεια.

Το γεγονός ότι καμία κυβέρνηση –ούτε ο Τραμπ ούτε ο ίδιος ο Τζόνσον– δεν ακολούθησε αυτό τον στατιστικό ευτελισμό της ανθρώπινης αξίας αποτελεί δικαίωση για τους αισιόδοξους που πιστεύουν ότι η πανδημία μπορεί να αποτελέσει τον πυροκροτητή ενός ηθικού reboot: ο κόσμος αναλαμβάνει βαρύ κόστος για να προστατεύσει τους πιο αδύναμους – με όλη την κυριολεξία του όρου.

Ποιο είναι αυτό το νέο ήθος που κυοφορείται κατά μόνας μέσα στα οικιακά καταφύγια και περιμένει να ξεπορτίσει για να αλλάξει τον κόσμο;

Πολλοί λένε μια νέα πίστη στο κράτος πρόνοιας. Αλλά το κράτος που πρωταγωνιστεί στην αναχαίτιση της απειλής δεν είναι μόνο το κράτος των γιατρών. Είναι και το κράτος του άγριου πατερναλισμού και της παρακολούθησης. Είναι τα drones που αστυνόμευαν τους πολίτες στην Κίνα. Είναι το Ισραήλ και η Νότια Κορέα που χρησιμοποιούσαν μεθόδους γεωεντοπισμού μέσω των κινητών για να παρακολουθούν τους φορείς.

Είναι όλες οι δημοκρατίες που, με τη σιωπηρή συναίνεση των πολιτών τους, αναστέλλουν τις δημοκρατικές ελευθερίες με τρόπο που κάνει τα μέτρα ασφαλείας κατά της τρομοκρατίας των αρχών του 21ου αιώνα να μοιάζουν χάδι.

Δεν μπορεί να πει κανείς ποιο υπόδειγμα κράτους θα καταλήξει να νομιμοποιήσει η εμπειρία του ιού. Ούτε μπορεί να πει αν αυτή η νέα ομοψυχία –η μονήρης αλληλεγγύη– θα αποβεί πολιτικά γόνιμη. Μέχρι στιγμής είναι μια μεγαλειώδης, αλλά αμφίρροπη συλλογική άσκηση στο νοιάξιμο.

Το βέβαιο είναι ότι η κανονικότητα δεν είναι πια κάτι στο οποίο πρέπει να «επιστρέψουμε». Η κανονικότητα είναι κάτι που πρέπει να φτιάξουμε από την αρχή.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή