Ο «αόρατος εχθρός» που χτύπησε τον πλανήτη καλπάζει. Μέσα σε μία εβδομάδα, από 100.000 τα κρούσματα του κορωνοϊού σε όλον τον κόσμο ξεπέρασαν τις 250.000, ενώ πάνω από 10.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους – η Ιταλία έχει πλέον περισσότερους θανάτους από όσους είχε συνολικά η Κίνα, και ο ιός δεν έχει ακόμη αγγίξει την Αφρική, τις αραβικές χώρες, τη Λατινική Αμερική…
Είναι φανερό ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας παγκόσμιας καταστροφής που μπορεί να κρατήσει έναν, δύο, ακόμη και τρεις μήνες και θα αφήσει πίσω του δεκάδες χιλιάδες νεκρούς σε όλον τον πλανήτη.
Πριν από δύο εβδομάδες κάναμε κριτική στην κυβέρνηση επειδή δεν ήταν αρκετά τολμηρή στις κινήσεις της για την αντιμετώπιση του ιού, ενώ περνούσε και αντιφατικά μηνύματα: π.χ. απαγόρευε το υπαίθριο καρναβάλι της Πάτρας, αλλά επέτρεπε την μπασκετική συνάντηση Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού στο κλειστό γήπεδο του ΣΕΦ, χωρητικότητας 12.000 ατόμων.
Σήμερα βγάζουμε το καπέλο στον κ. Μητσοτάκη και στους συνεργάτες του, αφού αντελήφθησαν εγκαίρως ότι με ημίμετρα δεν σταματάει η διασπορά του ιού. Οπως έδειξε το θαύμα της Κίνας –η οποία πλέον έχει ελάχιστα κρούσματα κορωνοϊού–, ο μόνος τρόπος να χτυπήσεις την πανδημία είναι να κινηθείς αστραπιαία και να μην του αφήσεις πεδίο εξάπλωσης.
Δυστυχώς, την ανάγκη για ακαριαία αντίδραση δεν κατανόησαν ούτε η Ιταλία ούτε η Ισπανία. Η Ιταλία είχε τα πρώτα ανεπιβεβαίωτα κρούσματα του ιού στα τέλη Ιανουαρίου, αλλά έκλεισε τα σχολεία στις αρχές Μαρτίου, όταν τα κρούσματα είχαν εκτοξευθεί στις 3.000 και απαγόρευσε την κυκλοφορία των πολιτών όταν τα κρούσματα ήταν 9.000. Η Ισπανία επίσης ολιγώρησε. Εκλεισε τα σχολεία στα μέσα Μαρτίου, όταν είχε 4.200 κρούσματα και απαγόρευσε την κυκλοφορία όταν τα κρούσματα ήταν 7.700. Η Ελλάδα, αντιθέτως, πήρε γρήγορα το μήνυμα και έπειτα από κάποιο δισταγμό 2-3 ημερών έκλεισε τα σχολεία στις 11 Μαρτίου, στα μόλις 100 κρούσματα, ενώ προχθές απαγόρευσε τη συγκέντρωση σε ομάδες άνω των 10 ατόμων και προειδοποιεί κατά της άσκοπης μετακίνησης πολιτών.
Οι δύσκολοι καιροί αναδεικνύουν ηγέτες. Ο Τραμπ εξαρχής δεν μπόρεσε να αντιληφθεί την κρισιμότητα της κατάστασης και εμφανίστηκε άσχετος και αυθάδης απέναντι στη μάστιγα, για να αναγκαστεί υπό την πίεση των συνεργατών του και της δεινής πραγματικότητας να κάνει κωλοτούμπα κορυφής.
Κατώτερος των περιστάσεων αποδείχθηκε για μία ακόμη φορά ο Μπόρις Τζόνσον, υιοθετώντας τη δαρβινικής προέλευσης στρατηγική της «ανοσίας της αγέλης». Που θυσιάζει τους ασθενέστερους ηλικιωμένους βασιζόμενη στους βιολογικά ισχυρότερους νέους. Μια εγκληματική επιλογή που έγινε, όμως, για να προστατευθεί η αδύνατη, λόγω Brexit, βρετανική οικονομία, η οποία θα μπορούσε έτσι να συνεχίζει να λειτουργεί (χωρίς κλείσιμο καταστημάτων και απαγόρευση της κυκλοφορίας) παρά την έξαρση της πανδημίας. Ηδη η βρετανική ηγεσία, μετά τη διεθνή κατακραυγή, έκανε στροφή 180 μοιρών επιστρέφοντας άρον άρον στα μέτρα της απομόνωσης του πληθυσμού.
Ο πόλεμος κατά του κορωνοϊού θα δοκιμάσει όλους μας, ενώ θα επιβαρύνει ξανά την οικονομία μας, που μόλις βγήκε από 10 χρόνια μνημονίων, σκληρής λιτότητας, μαζικής ανεργίας και ραγδαίας αποβιομηχάνισης.
Οπως όμως η κοινωνία και το πολιτικό σύστημα άντεξε τον οδοστρωτήρα των μνημονίων και τη λαίλαπα του ακατάσχετου λαϊκισμού, επιστρέφοντας έπειτα από κάποια σκαμπανεβάσματα στην οδό της λογικής, της προκοπής και της συνεργασίας με την Ευρώπη, έτσι και τώρα –με υπομονή και πειθαρχία που ήδη επιδεικνύει η μεγάλη πλειονότητα– θα βγούμε κάποια στιγμή στην άλλη όχθη.
Αυτό που θα μείνει από αυτή την οδυνηρή περιπέτεια θα είναι η εμφανής πλέον αναχρονιστική καθυστέρηση κάποιων θεσμών μας (όπως, π.χ., της Εκκλησίας), η ανάγκη να ενισχύσουμε σημαντικές δομές, όπως της υγείας (έχουμε τις λιγότερες ΜΕΘ ανά κάτοικο στην Ευρώπη) αλλά και της τηλεργασίας και της εξ αποστάσεως μάθησης, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της νέας εποχής.
Με αφορμή, όμως, την πανδημία και την κατάρρευση –έστω προσωρινά– όλων όσων θεωρούσαμε δεδομένα, είναι καιρός όλοι μας να κάνουμε μια ενδοσκόπηση. Και να δούμε τα πράγματα γύρω μας στις πραγματικές τους διαστάσεις. Να πάψουμε να συμπεριφερόμαστε σαν κατακτητές στον πλανήτη που μας γέννησε και μας φιλοξενεί και να αντιληφθούμε μέσα στην τρέλα του μεγαλείου και της ευμάρειας ότι στην πραγματικότητα κινδυνεύουμε να πεθάνουμε κατά δεκάδες χιλιάδες από έναν αόρατο ιό ενός προϊστορικού μυρμηγκοφάγου. Ισως τότε να βγούμε σοφότεροι από τη μάχη με τον κορωνοϊό.