Τέτοιες ώρες κρίνονται οι ηγέτες. Οταν μέσα στον ζόφο ουδείς γνωρίζει τον σωστό δρόμο, κάποιοι καλούνται να λάβουν αποφάσεις που θα κρίνουν την τύχη των λαών τους. Ουδείς εξελέγη, βάσει του προγράμματός του, για τη διαχείριση μιας πανδημίας, αλλά η υστεροφημία των σημερινών ηγετών θα εξαρτηθεί από το πώς αντιμετώπισαν την απειλή που σήμερα αντιμετωπίζουμε όλοι. Οι αποφάσεις τους ή θα μειώσουν τη ζημία ή θα την επιδεινώσουν. Οσα πράττουν σήμερα ίσως καθορίσουν και το μέλλον. Οι παλιές μέθοδοι και συνταγές δεν αρκούν. Απαιτούνται ταχύτητα, αποφασιστικότητα, πειθαρχία και φαντασία – ένας δύσκολος συνδυασμός όταν ο καθένας θα ήθελε χρόνο για να μελετήσει, να συγκρίνει εναλλακτικές προτάσεις. Είναι δυσβάσταχτη ευθύνη.
Στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχουμε την τύχη να ζούμε σε χώρες προσηλωμένες στις αρχές «της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και του κράτους δικαίου», όπως ορίζει η Συνθήκη της Ε.Ε. Επιπλέον, οι αρχές και η Ιστορία της Ενωσης αποτελούν το πλαίσιο για τη σωτηρία της ίδιας και των χωρών-μελών της. Από το 1951, με τη συμφωνία Γερμανίας – Γαλλίας για τη συνεκμετάλλευση των πηγών παραγωγής άνθρακα και σιδήρου, το εγχείρημα είχε στόχο να αποφευχθούν σημεία τριβής, να ξεπεραστούν οι εθνικισμοί που οδηγούσαν σε αέναο πόλεμο. Η συνεργασία και η αλληλεγγύη είναι μονόδρομος: χωρίς αυτές δεν υπάρχει Ενωση. Ετσι και με τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα: όποια χώρα καταπατεί αυτές τις αρχές δεν έχει θέση στην Ενωση, είτε είναι μέλος (όπως η Ουγγαρία) είτε υποψήφια προς ένταξη.
Μέσα στη συναισθηματική φόρτιση των ημερών, εκφράστηκαν φόβοι για τη συνοχή της Ενωσης, λόγω διαφωνιών για το πώς θα καλυφθούν οι καταστροφικές επιπτώσεις του COVID-19.
Ομως όλοι συμφωνούν ότι χρειάζεται νέο «Σχέδιο Μάρσαλ». Οι διαφωνίες θα ξεπεραστούν μέσω της ζύμωσης και των γνωστών διαδικασιών συμβιβασμού, με τη μέθοδο Μέρκελ. Ετσι εξελίσσεται η Ενωση, με κρίσεις και συμβιβασμούς. Σε αυτό συνηγορούν οι χθεσινές γαλλικές προτάσεις, καθώς και οι ενδείξεις για αλλαγή κλίματος στη Γερμανία και στην Ολλανδία. Κάποιοι ηγέτες καλούνται να αποχωριστούν ισχυρά δόγματα, άλλοι να υπερβούν τη συγκίνηση της στιγμής, όλοι μαζί να αναζητήσουν λύσεις που θα ωφελήσουν τους λαούς τους και την Ενωση. Αυτή τη φορά, η βοήθεια δεν θα είναι από τις ΗΠΑ. Είναι στιγμή ενηλικίωσης της Ευρώπης.