Υπήρχε μία εποχή που οι άνθρωποι εξοικειώνονταν με την ιδέα του θανάτου. Οταν νεκροί και ζώντες τελούσαν σε μετ’ αλλήλων κοινωνία. Ηταν η εποχή που συνυπήρχαν ο ανορθολογισμός του επέκεινα και οι πρακτικές όψεις της καθημερινότητος. Παρήχθησαν αριστουργήματα στην Τέχνη και στα Γράμματα, όπως η κάθοδος του Οδυσσέα στον Αδη, στην 11η ραψωδία της Οδύσσειας.
Αιώνες πέρασαν και με την έλευση του Ιησού στη γη, τον σταυρικό του θάνατο, διά της Αναστάσεώς του επήλθε η λύτρωση του ανθρώπου. Εξόχου ωραιότητος οι ύμνοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.
Δεν έχει σημασία εάν πιστεύει κάποιος ή τα απορρίπτει αυτά ως δοξασίες. Είναι σαφές ωστόσο ότι τέχνη υψίστης τελειότητος ουδέποτε προκύπτει εν κενώ, αλλά από πίστη βαθυτάτη.
Στις μέρες μας φάσμα θανάτου πλανάται στον πλανήτη λόγω της μάστιγος του κορωνοϊού. Πολιτικοί και όχι μόνον υποστηρίζουν ότι η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί είναι στην κυριολεξία πόλεμος.
Αλλά στον πόλεμο ένα έθνος αντιμετωπίζει έναν μετρήσιμο και ορατό αντίπαλο. Στον πόλεμο η αδρεναλίνη των ανθρώπων εκτινάσσεται, το ηθικό είναι ακμαιότατο. Πόλεμος είναι εκδήλωση εξωστρέφειας οργανωμένης και ομαδικής στον ύψιστο βαθμό. Σήμερα αντιθέτως οι πολίτες είναι έγκλειστοι στα σπίτια τους. Αποκομμένοι από τον έξω κόσμο.
Αλλά το ποσοστό των διανοουμένων που βρίσκουν διέξοδο στον στοχασμό είναι απειροελάχιστο. Η μάζα των πολιτών είναι εκτεθειμένη στην εικόνα, τηλεοράσεως και Διαδικτύου, όπου κυριαρχεί το φάσμα της απειλής και του θανάτου.
Πλέον, η κοινωνία των δυτικών κρατών στηρίζεται αποκλειστικά σε δύο πυλώνες, στον φιλελευθερισμό και στη δημοκρατία, λαμπρά επιτεύγματα της σκέψεως και της εμπειρίας του σύγχρονου λογοκρατούμενου ατόμου.
Ο φιλελευθερισμός, ως κυριαρχούσα τάση της οικονομίας στην παγκοσμιοποιημένη εκδοχή της, έχει δοκιμασθεί σκληρότατα και η ανεπάρκειά του έναντι του κράτους επιβεβαιώνεται καθημερινά. Αλλά δεν έφθασε το τέλος του.
Τα εργαλεία επιβολής της παγκοσμιοποιήσεως και του φιλελευθερισμού είναι η τεχνολογία. Σύγχρονοι ειδωλολάτρες της τεχνολογικής προόδου, δεν πρόκειται να σπάσουμε τους ηλεκτρονικούς μας υπολογιστές ή να πετάξουμε τα smart phones. Ούτως ή άλλως, η καταστροφή των μηχανών από ανέργους δεν ανέκοψε τη βιομηχανική επανάσταση.
Οσο για τον δεύτερο πυλώνα, της δημοκρατίας, που χρησιμοποιείται τόσο ευρύτατα ώστε να μη σημαίνει τίποτε, η μάστιγα του κορωνοϊού ανέδειξε την υστέρησή της –ως συστήματος– έναντι της απολυταρχικής διοικήσεως, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσεως.
Και η μεν Ουγγαρία αποτελεί ακραίο φαινόμενο υιοθετήσεως ολοκληρωτικών επιλογών, αλλά αυταρχικές μεθόδους εφαρμόζουν για την αντιμετώπιση της μάστιγος και όλες οι δημοκρατικές χώρες της Δύσεως.
Κάποτε θα περάσουν όλα αυτά, αλλά μην τύχει, όταν πλέον παύσουμε να μετράμε κάθε μέρα απώλειες και θύματα, και αρχίσουμε την καταμέτρηση όσων έχουν ανάγκη από ψυχοθεραπεία.