Σαν την παλιά πληγή που σου θυμίζει τον πόνο της όταν αλλάζει ο καιρός ή ανεβαίνει η υγρασία. Η Ευρώπη, όποτε βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κατάσταση που ξεφεύγει από τα δεδομένα της γραφειοκρατίας της, θυμάται το εσωτερικό της ρήγμα ανάμεσα στον Βορρά και στον Νότο. Μνήμη των θρησκευτικών πολέμων ανάμεσα στους προτεστάντες και τους καθολικούς, που άφησαν τις χαραγματιές τους στο ιστορικό ασυνείδητο; Ο μέρμηγκας και ο τζίτζικας, πάντως, πετιούνται από τις σελίδες του Αισώπου ή του Λα Φοντέν και γίνονται σύγχρονοί μας. Το ζήσαμε με την κρίση του 2008, το ζούμε και τώρα με την αναστολή της οικονομικής ζωής που επέφερε ο κορωνοϊός. Λογικό θα μου πείτε, αφού οι σχέσεις δεν αλλάζουν. Ο Νότος, τότε όπως και τώρα, έχει ανάγκη από τα οικονομικά δεκανίκια του Βορρά. Μπορεί στο τέλος οι βραδυκίνητοι μηχανισμοί της ευρωπαϊκής δημοκρατίας να σώσουν την κατάσταση, όμως αυτό δεν αναιρεί τη σημασία της πρώτης αντίδρασης. Αυτή αποκαλύπτει τη βαθιά καχυποψία που υπονομεύει το πολιτικό μέλλον της Ενωσης.
Αναρωτιέμαι σε τι διαφέρει η στάση του Ολλανδού πρωθυπουργού, φιλελεύθερου ποδηλάτη και θαυμαστή της Θάτσερ, από τη στάση της Λέγκας του Βορρά. Αν εξαιρέσουμε την κλίμακα, εννοείται. Στη μεν Λέγκα εθνική, στον δε Ολλανδό πρωθυπουργό ευρωπαϊκή. Και η μεν και ο δε λένε ότι δεν μπορεί ο Βορράς να πληρώνει για τα σπασμένα του Νότου. Ομως ο Σαλβίνι είναι το μαύρο πρόβατο της φιλελεύθερης Ευρώπης. Γιατί είναι κατά των αμβλώσεων, γιατί δεν θέλει τους μετανάστες και ένα σωρό άλλα που ο ποδηλάτης πρωθυπουργός της Ολλανδίας τα ακούει και του σηκώνεται η τρίχα. Και ας επικαλούνται τα ίδια επιχειρήματα, ο καθένας για τον δικό του Βορρά και τον δικό του Νότο. Ο Σαλβίνι και η Λομβαρδία του, και ας είναι ο Βορράς της Ιταλίας, παραμένουν ο Νότος της Ευρώπης. Και η γεωγραφία είναι σχετική. Για την Κίνα, η Ελλάδα ανήκει στην απώτατη Δύση.
Θα μου πείτε, τον τελευταίο λόγο θα τον έχει η Γερμανία. Αν αποφασίσει την έκδοση του κορωνοομολόγου, τότε οι ευπαθείς οικονομίες θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την ύφεση. Η Γερμανία στην οικονομική κρίση μάς ξεζούμισε αλλά μας έσωσε. Το ζήτημα είναι αν οι κοινωνίες του Νότου αντέχουν ακόμη ένα ξεζούμισμα και αν η Γερμανία είναι σε θέση να το αντιληφθεί. Ο Χάμπερμας τις προάλλες είπε στη Μοnde ότι ο Μακρόν υπολογίζει χωρίς τον γερμανικό εθνικισμό. Οι Γερμανοί περνούσαν πάντα τα σύνορά τους ως τιμωροί κατακτητές. Γι’ αυτό δεν μπόρεσαν, αν και μεγάλο ευρωπαϊκό έθνος, να συντηρήσουν αποικίες όπως οι Αγγλοι, οι Γάλλοι, ακόμη και οι Βέλγοι ή οι Ολλανδοί. Γι’ αυτό και η αμηχανία τους τώρα που τους έλαχε να αναλάβουν την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ας ελπίσουμε, πάντως, ότι η Ευρώπη, παρά το υποκείμενο νόσημά της, θα αντέξει στις συνέπειες της πανδημίας.