Ενώ οι αριθμοί των κρουσμάτων και των θανάτων παγκοσμίως συνεχίζουν να προκαλούν ανατριχίλα (στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην Ισπανία, πάνω από 45.000 οι νεκροί στις ΗΠΑ, στις 41.000 τους υπολογίζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», καθώς εκεί το σύστημα αποδεικνύεται ανεπαρκέστατο και πολλοί πεθαίνουν στο σπίτι ή στα γηροκομεία αβοήθητοι), η συζήτηση έχει στραφεί στα μέτρα χαλάρωσης και είναι πολλές οι χώρες που ήδη έχουν προχωρήσει στην επόμενη φάση, ή ετοιμάζονται γι’ αυτήν. Ανάμεσα στις τελευταίες και η Ελλάδα. Αλλωστε, ένα μέρος του ελληνικού πληθυσμού δείχνει πλέον ότι έχει εξαντλήσει τα όρια ανυπομονησίας και πειθαρχίας, κρίνοντας από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων στους δρόμους. Από την πλευρά τους βέβαια οι κυβερνήσεις βιάζονται για να περισώσουν κατά το δυνατόν τις οικονομίες τους.
Τέλος πάντων, η αλήθεια είναι ότι οι Ελληνες έδειξαν αξιοθαύμαστη στάση στη συντριπτική πλειονότητά τους στην πρώτη φάση της κορωνοϊκής κρίσης και γι’ αυτό υμνούνται από τα ξένα μίντια. Τα πολύ καλά αποτελέσματα –σε σύγκριση με άλλες χώρες– στην αντιμετώπιση της λαίλαπας αποδίδονται και σωστά στα μέτρα που πήρε εγκαίρως η κυβέρνηση και στις υποδείξεις των ειδικών γιατρών με επικεφαλής τον Σωτ. Τσιόδρα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο συγκεκριμένος έχει γίνει… θρύλος στο διεθνές στερέωμα. Το αξίζει και με το παραπάνω ο άνθρωπος, όχι μόνο για την ευθυκρισία και τις επιστημονικές γνώσεις του, αλλά και για τα επικοινωνιακά του χαρίσματα.
Ωστόσο, στην επιτυχημένη ανταπόκριση του συστήματος στην πρόκληση, αλλά και στη διατήρηση των κρουσμάτων και των θυμάτων σε πολύ χαμηλά αριθμητικά επίπεδα συνέβαλαν και άλλοι παράγοντες. Εχουν ήδη αναφερθεί η εμπιστοσύνη στην πολιτική ηγεσία –που την κέρδισε η ίδια με τις επιδόσεις της στον Εβρο αρχικά–, η αυστηρότητα και η πλύση εγκεφάλου για την αναγκαιότητα της τήρησης των μέτρων, η επιστημονική επάρκεια και ο επαγγελματισμός του ιατρικού προσωπικού και των άλλων υγειονομικών κλάδων. Αξίζει, όμως, να αναφερθούν και μερικοί ακόμη ψυχοκοινωνικοί παράγοντες που λειτούργησαν ευνοϊκά σε αυτή την περίσταση.
Ενας βασικός λόγος που ο Ελληνας πειθάρχησε αυτή τη φορά είναι ότι φοβήθηκε. Αγαπάει τη ζωή του, δεν την αντιμετωπίζει ως μία περιπέτεια, δεν παίρνει ρίσκα και συνήθως κινείται εκ του ασφαλούς. Αν σε αυτό προστεθεί και ο υπερπροστατευτισμός απέναντι στα παιδιά που χαρακτηρίζει τα τελευταία χρόνια την ελληνική κοινωνία, εξηγείται σε ένα βαθμό η θαυμαστή πειθαρχία που επέδειξε ο ελληνικός λαός σε αυτή την περίπτωση. Ανάλογα λειτούργησε και ο στενός σύνδεσμος που διατηρείται στις οικογένειες μεταξύ ηλικιωμένων και νεότερων, καθώς και το πολύ υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα που μαζί με τις επαρκείς γενικά συντάξεις αποτρέπουν τη μαζική καταφυγή σε γηροκομεία όπου επήλθε όλεθρος σε άλλες χώρες. Τέλος, έγινε πάλι φανερό ότι οι γιατροί και νοσηλευτές δεν αντιμετωπίζουν «στατιστικά» τους ασθενείς, αλλά πέφτουν πάνω τους για να τους θεραπεύσουν. Ας ελπίσουμε ότι η φάση της χαλάρωσης θα είναι το ίδιο επιτυχής με εκείνη της αντιμετώπισης.