Και τι θα κάνουμε τώρα που ανοίγει η πόρτα; Η απομόνωση ήταν μια λύση, φυγή από τον φόβο. Η ατομική μας ευθύνη περιοριζόταν στον βαθμό που δεχόμασταν ή δυσφορούσαμε με τον εγκλεισμό μας ως αναγκαίο μέτρο εναντίον της εξάπλωσης της πανδημίας. Βγαίνοντας έξω, αναλαμβάνουμε την ευθύνη για άπειρες μικρές και μεγάλες αποφάσεις που θα πάρουμε, που αφορούν τη δική μας ασφάλεια και άλλων γύρω μας. Ο κίνδυνος παραμονεύει. Με τα πρώτα διστακτικά βήματα της κυβέρνησης, με τη δική μας έξοδο από το σπίτι, αρχίζει και η νέα φάση της ζωής μας. Η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται όχι μόνο από τη δική μας κοινή λογική και υπευθυνότητα, αλλά και από την πολιτική της κυβέρνησης και της Ε.Ε.
Οσο δεν υπάρχει θεραπεία ή εμβόλιο, παραμένουμε ευάλωτοι στην COVID-19. Ετσι, πρέπει να εμπιστευόμαστε τους κανόνες προστασίας που εφαρμόζονται. Είμαστε τυχεροί που οι αρμόδιοι έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη μας. Η υπακοή και η αυτοπειθαρχία που δείξαμε αυτόν τον καιρό βασίζονται στη σοβαρότητα, στη συνέπεια και στην επιτυχία αυτών που διαχειρίστηκαν την κρίση έως τώρα. Είδαμε ότι με τους κατάλληλους ανθρώπους στην κατάλληλη θέση, με σχέδιο και με πνεύμα δικαιοσύνης (τα μέτρα, όπως και η μέριμνα, ισχύουν για όλους και εφαρμόζονται με αποφασιστικότητα), καθώς και με αρκετή τύχη, επιτύχαμε έναν δύσκολο στόχο.
(Κάπως έτσι κερδίσαμε και το πρωτάθλημα Euro το 2004. Τώρα, όμως, βρισκόμαστε στο τέλος του πρώτου ημιχρόνου: πάμε καλά, αλλά ο αγώνας δεν έχει κριθεί – και έπειτα από αυτόν υπάρχουν κι άλλοι.) Ελλοχεύει, όμως, ο κίνδυνος να πιστέψουμε ότι νικήσαμε ήδη και να γίνουμε απρόσεκτοι – χρόνια αδυναμία μας. Ετσι, ίσως αρχίσουμε να δίνουμε σημασία σε όσους επιχειρούν να υπονομεύσουν την προσπάθεια, είτε επειδή κουραστήκαμε να ακούμε πόσο επιτυχημένος και αγαπητός είναι ο Σωτήρης Τσιόδρας (η μοίρα του Αριστείδη του Δίκαιου) είτε επειδή βολεύει την κομματική ή προσωπική μας ιδιοσυγκρασία.
Πόσοι αγώνες έχουν χαθεί λόγω μικροπρέπειας και εγωισμού; Γι’ αυτό, είναι κρίσιμο η κυβέρνηση και το επιτελείο που διαχειρίζεται την κρίση να συνεχίσουν να υποδεικνύουν ότι η προσπάθεια είναι εθνική, ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για κομματικά ή προσωπικά παιχνίδια. Το ίδιο, όμως, ισχύει για την αντιπολίτευση – να βάλει φρένο σε οπαδούς και στελέχη που θα ήθελαν να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών για κομματικό όφελος. Οταν ο κίνδυνος βρίσκεται εντός των πυλών, οι πολιτικές διαφορές μπορούν να περιμένουν.
Ασφαλώς, προτεραιότητα είναι η υγεία – η δική μας, των αγαπημένων μας, των συνανθρώπων μας. Φοβόμαστε, όμως, και για τις δουλειές, τα έσοδα και τις υποχρεώσεις μας, για την ανεργία και τη μεγάλη ύφεση που προκαλεί η πανδημία, για τα δημόσια και προσωπικά χρέη που μεγαλώνουν. Αυτά είναι κρίσιμα στοιχεία της νέας πραγματικότητας. Γι’ αυτό είναι εντυπωσιακό το ότι αντιμετωπίζουμε την κατάσταση με περισσότερη αισιοδοξία παρά ανασφάλεια (39,8% έναντι 30,9%), σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Metron Analysis για λογαριασμό της διαΝΕΟσις. Το απρόσμενο αυτό εύρημα οφείλεται μάλλον στην εμπιστοσύνη που εμπνέει η έως τώρα πορεία της χώρας (αφού, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 85,7% πιστεύει ότι κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση).
Αυτό είναι σημαντικό εφόδιο για τις προκλήσεις της επόμενης ημέρας. Οι ελπίδες, όμως, δεν πρέπει να διαψευστούν. Η μάχη εναντίον της εξάπλωσης του κορωνοϊού πρέπει να συνεχιστεί με την ίδια ένταση και επιτυχία· τα μέτρα ανακούφισης εργαζομένων, επιχειρήσεων και ανέργων να είναι τέτοια ώστε να περιοριστεί όσο είναι δυνατόν το πλήγμα στην οικονομία και στην κοινωνία. Το σημαντικότερο, όμως, είναι να εκπονηθεί σχέδιο που θα προετοιμάζει τη χώρα για τη μετά κορωνοϊό εποχή.
Η πτώση του τουρισμού, η κυριαρχία του ψηφιακού εμπορίου και της τηλεργασίας, η εξάρτηση από δίκτυα υπηρεσιών και διανομής οδηγούν κάποιους τομείς σε μαρασμό και άλλους σε άνοδο. Πρέπει να δοθούν ευκαιρίες σε πολίτες που αντιμετωπίζουν την ανεργία και την ανασφάλεια. Το στοίχημα της επόμενης ημέρας είναι να αισθανόμαστε ότι ουδείς θα εγκαταλειφθεί. Ούτε εντός ούτε εκτός σπιτιού.