Γράφει ο ένας ότι η Ελλάδα μπορεί μεν να είχε ελάχιστα θύματα από τον κορωνοϊό, όμως η χώρα θα υποστεί τις βαρύτερες οικονομικές συνέπειες από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές. Το διαβάζεις και λες ότι προφανώς εννοεί ότι υπήρχε και ένας άλλος δρόμος, τον οποίον η Ελλάδα κακώς δεν ακολούθησε. Μήπως οι συνέπειες θα είναι βαρύτερες επειδή η ελληνική οικονομία εξαρτάται περισσότερο από τον τουρισμό από όσο εξαρτάται το Βέλγιο, φέρ’ ειπείν; Και αν ναι, τι θα έπρεπε να έχει κάνει η Ελλάδα που δεν έκανε για να προστατευθεί από τον κορωνοϊό προστατεύοντας συγχρόνως και τον τουρισμό της; Ισως να συνέχιζε μονομερώς τις πτήσεις, ασχέτως αν οι υπόλοιπες χώρες τις είχαν καταργήσει. Αεροπλάνα προσγειώνονται χωρίς να απογειωθούν. Αν υπάρχει πολιτική βούληση γίνεται. Θα μπορούσε επίσης να κρατήσει ανοικτά τα ξενοδοχεία και αν δεν έρχονταν τουρίστες, οι υπεύθυνοι θα κοιμούνταν τουλάχιστον με τη συνείδησή τους ήσυχη, αφού θα είχαν κάνει το καθήκον τους. Ολα αυτά τα περισπούδαστα μπορούν να προσφερθούν δωρεάν, χωρίς προσαύξηση του κομίστρου από τους οδηγούς ταξί. Τα προσφέρει όμως και ο κ. Μάρδας, εκείνος με το Νταβός του Ευβοϊκού, ο οποίος, χάριν ακριβείας, ζητεί να προστεθούν και οι αυτόχειρες του εγκλεισμού στο άθροισμα με τα θύματα του κορωνοϊού. Θα πρότεινα να προσθέσουμε και τη νοημοσύνη μας στα θύματα της επιδημίας. Ενός Μάρδα μύριοι έπονται.
Γράφει ο άλλος. Η ασιατική γρίπη άφησε 1 εκατομμύριο νεκρούς αλλά δεν έκλεισαν πόλεις και χώρες ολόκληρες. Το διαβάζει ο τρίτος και μαγεύεται τόσο πολύ από την πληροφορία, που δεν σκέφτεται μήπως επειδή ακριβώς δεν έκλεισαν πόλεις και χώρες ολόκληρες οι νεκροί έφθασαν το 1 εκατομμύριο. Αλλος, πάλι, συμπεραίνει ότι για τη διάδοση του κορωνοϊού ευθύνεται η παγκοσμιοποίηση. Η μαύρη πανώλη τον Μεσαίωνα διεδόθη και χωρίς παγκοσμιοποίηση. Δεν τη σταμάτησαν ούτε εκείνες οι πανοπλίες που σε σκέπαζαν με σίδερο από την κορφή ώς τα νύχια. Ούτε οι ζώνες αγνότητος κατάφεραν να τη σταματήσουν. Οντως, η παγκοσμιοποίηση έχει ελαχιστοποιήσει τις αποστάσεις. Και μπορεί κατ’ αυτόν τον τρόπο να επιταχύνθηκε η μετάδοση του ιού, επιταχύνθηκε όμως και η μετάδοση των πληροφοριών, οι οποίες βοήθησαν όσους μπόρεσαν να τις εκτιμήσουν να τον περιορίσουν.
Ολα καλά λοιπόν; Ουδείς το ισχυρίζεται. Και αν υπάρχει ένα πρώτο γενικό συμπέρασμα από την πανδημία, είναι ότι μας βοήθησε να βγούμε από το κουκούλι της ψευδαίσθησης για την παντοδυναμία μας. Ψευδαίσθηση τόσο ισχυρή ώστε να φθάσουμε να πιστέψουμε πως αν η ζωή μας κινδυνεύει από κάτι, είναι από τα έργα μας. Οι μυστικιστές της οικολογίας, όπως η Γκρέτα, θα πρέπει να παραδεχθούν ότι υπάρχουν εξωτερικές δυνάμεις που απειλούν την ανθρώπινη φύση. Εξίσου ισχυρές και επικίνδυνες με την κοινή βλακεία.