Οι ρυθμίσεις για τα τραπεζοκαθίσματα έχουν σκοπό, αν πιστέψουμε τον υπουργό Εσωτερικών, να «σώσουν θέσεις εργασίας» στον τομέα της εστίασης (εστιατόρια, μπαρ, καφενεία κ.λπ.). Eξυπνος άνθρωπος είναι ο Θεοδωρικάκος, ως εκ τούτου δεν φαντάζομαι ότι εννοεί τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας, διότι αυτές είναι αδύνατο να σωθούν με τους κανόνες ασφαλείας υπό τους οποίους θα λειτουργούν εφεξής τα καταστήματα του είδους.
Με λιγότερο εκμεταλλεύσιμο χώρο, λόγω των επιβεβλημένων υγειονομικών αποστάσεων, ο επιχειρηματίας δεν θα χρειάζεται τον ίδιο αριθμό προσωπικού και, αναγκαστικά, οι υπεράριθμοι υπάλληλοι θα απολυθούν, για να μείνουν εκείνοι που αποτελούν τον κορμό της επιχείρησης. Ετσι, όμως, έχει ελπίδες να επιβιώσει η επιχείρηση, και αυτό είναι το σπουδαίο εδώ. Διότι, όταν θα πάρει μπροστά ξανά η οικονομία, αυτές οι επιχειρήσεις που θα έχουν επιζήσει θα είναι εκείνες που θα δημιουργήσουν και πάλι τις τόσο απαραίτητες θέσεις εργασίας. Ο σκοπός των ευνοϊκών ρυθμίσεων, δηλαδή, είναι να μην καταρρεύσουν οι υποδομές του συγκεκριμένου τομέα παροχής υπηρεσιών, ώστε η ανάκαμψη να μην ξεκινήσει από το μηδέν. Λογικό και σωστό.
Εντούτοις, αυτό το λογικό και σωστό συνεπάγεται ένα κοινωνικό κόστος, για το οποίο οι αρμόδιοι είναι, στην καλύτερη περίπτωση, δημιουργικά ασαφείς. Η προϋπόθεση για την επέκταση του χώρου των καφενείων, είπε, λ.χ., ο υπουργός Εσωτερικών, είναι «να μη δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στη ζωή της πόλης». Η επιλογή του επιθέτου τα λέει όλα. Αρκεί το πρόβλημα να μην είναι πάρα πολύ μεγάλο. Αν είναι πολύ μεγάλο ή απλώς μεγάλο, τότε μάλλον δεν είναι πρόβλημα. Η άλλη προϋπόθεση που επίσης ανέφερε είναι «να μη θίγονται αντίστοιχα δικαιώματα». Και εδώ το επίθετο που προσδιορίζει τα δικαιώματα είναι το κλειδί του πραγματικού νοήματος. Τα δικαιώματα είναι «αντίστοιχα», δηλαδή δεν μιλούμε για στάθμιση των δικαιωμάτων των τραπεζοκαθισμάτων έναντι των δικαιωμάτων των πεζών, αλλά για τραπεζοκαθίσματα με τραπεζοκαθίσματα και τα μεταξύ αυτών δικαιώματα.
Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, η ενίσχυση της λειτουργίας αυτών των μαγαζιών με επέκταση του χώρου τους κατά 50% πλέον του νομίμου σημαίνει ότι θα την πληρώσουν οι πεζοί, για τους οποίους ο διαθέσιμος χώρος εκ των πραγμάτων θα περιοριστεί. Θα υπάρξει, να το πω μεταφορικά, ένας σύντομος πόλεμος τραπεζοκαθισμάτων εναντίον πεζών, από τον οποίο οι πεζοί θα ηττηθούν κατά κράτος, ως συνήθως. Δεδομένης, δε, της επιθετικότητας που χαρακτηρίζει τους επιχειρηματίες του είδους, θα είναι μια σύντομη υπόθεση, χωρίς πολλά θύματα, περισσότερο σαν άσκηση με πραγματικά πυρά – όπως π.χ. η κατάληψη του Βελγίου από τους Γερμανούς στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μεταξύ οικονομίας και πεζών κερδίζει η οικονομία και, πιστεύω, δικαίως, διότι είναι το υπέρτερο αγαθό εν προκειμένω. Υπέρτερο όχι γενικώς και αορίστως για ιδεολογικούς λόγους, αλλά επειδή βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα οικονομική κρίση και μάλιστα πάνω που είχαμε σχεδόν ξεμπερδέψει με την προηγούμενη. Επομένως, οι προτεραιότητες πρέπει να είναι σαφείς, για όσους τουλάχιστον είναι σε θέση να εκτιμήσουν το μακροπρόθεσμο κόστος από την πλήρη κατάρρευση της οικονομίας.
Κάποιοι θα κρίνουν μοιρολατρικό εκ μέρους μου ότι ξεγράφω με τόση ευχέρεια τα δικαιώματα των πεζών και ίσως έχουν δίκιο. Η μόνη απάντηση που έχω είναι ότι στην ηλικία μου επιτρέπεται πλέον (αν δεν επιβάλλεται κιόλας) να βρίσκω καταθλιπτικό και μάταιο τον δονκιχωτισμό. Ποιοι πεζοί; Ολη η μεταπολεμική ανάπτυξη της Αθήνας –μιλώ για κάτι που το έχω ζήσει– πραγματοποιήθηκε αν όχι εις βάρος των πεζών, πάντως με τους πεζούς ως αμελητέα ποσότητα. Οι πεζοί είναι η χαμηλότερη κάστα Αθηναίων, είναι οι «untouchables» της Ινδίας.
Συντρέχει και ένας λόγος ακόμη, για τον οποίο η λειτουργία των συγκεκριμένων επιχειρήσεων θα αποβεί προς το κοινό συμφέρον. Η αποκατάσταση του καφενειακού βίου, με την ευρεία έννοια, θα επιτρέψει την εκτόνωση της δίψας, κυρίως των νέων, για «κανονικότητα», έστω και με εισαγωγικά, λόγω των νέων όρων λειτουργίας. Αυτή η δίψα είναι πραγματική και θα είναι λάθος εάν την αγνοήσουμε ως πολιτική παράμετρο. Ωραίο το μαστίγιο, το χαιρόμαστε, αλλά καλό είναι, βρε παιδί μου, να υπάρχει και λίγο καρότο! Καλύτερα να διοχετευθούν οργανωμένα, σε συγκεκριμένα και ελεγχόμενα κανάλια, ο δυναμισμός και η χαρά της ζωής, που είναι απαραίτητο να εκτονωθούν παρά να καταπιεστούν διακινδυνεύοντας εκρήξεις.
Τώρα που το σκέφτομαι, ίσως αυτή να είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που γράφω υπέρ του καφενειακού βίου, τον οποίο κατά τα λοιπά βδελύσσομαι. Ζούμε όμως πρωτόγνωρες καταστάσεις και αλλάζουμε – τόσο απλό είναι.
Απορία
Από τη δήλωση «πόθεν έσχες» του Πάνου Καμμένου (των αειμνήστων ΑΝΕΛ) διαπιστώνεται το εξής παράδοξο: ενώ το ζεύγος έχει έσοδα περίπου 600.000 ευρώ εκείνη τη χρονιά, τα συσσωρευμένα χρέη του ανέρχονται στις 700.000 ευρώ. Η απορία μου είναι γιατί δεν τα αποπληρώνουν, αφού η κατάστασή τους προφανώς θα το επέτρεπε. Εγώ τουλάχιστον αυτό θα έκανα· και έχω την εντύπωση ότι όλοι οι άνθρωποι εκείνοι τους οποίους γνωρίζω και εκτιμώ το ίδιο θα έκαναν. Είναι θέμα τιμής, στο κάτω κάτω – ή κάνω λάθος;