Η δίκη για τη δολοφονία και τον βιασμό της Ελένης Τοπαλούδη είναι από εκείνες που έπρεπε να πάρουν δημοσιότητα. Ηταν μια ευκαιρία ο θάνατος της φοιτήτριας να λάβει εκ των υστέρων νόημα. Νόημα πέραν του σκέτου αποτροπιασμού ή της πορνογραφικής περιέργειας – που συχνά συντρέχουν εναλλασσόμενα στις ίδιες στήλες, στα ίδια μικρόφωνα. Νόημα παιδαγωγικό, όχι μόνο για τα παιδιά, αλλά και για τους γονείς τους.
Ολα τα στοιχεία αυτού του εγκλήματος, πριν από την ίδια την εγκληματική πράξη, μοιάζουν κανονικά. Κανονικά παιδιά από κανονικά σπίτια, που έχουν μεταξύ τους κανονικές σχέσεις. Αυτή θα ήταν και η παιδαγωγική αξία της υπόθεσης: ότι το σεξουαλικό έγκλημα, η βία κατά των γυναικών, δεν εκπορεύεται μόνο από ψυχοπαθείς άρπαγες, που παραφυλάνε στα πάρκα τις νύχτες.
Αυτή η βία επωάζεται ενίοτε και στις καλύτερες οικογένειες –για να μην πει κανείς στις καλύτερες κοινότητες– που, ακόμη και σε δεύτερο χρόνο, αδυνατούν να διακρίνουν τα νήματα της επιρροής τους. Αδυνατούν να ζυγίσουν τα στερεότυπα που οι ίδιες διαιωνίζουν.
Αν αυτή η συζήτηση ήταν ο σκοπός, δεν θα μπορούσε να τον υπηρετήσει η εισαγγελέας. Κανένας εισαγγελέας. Αντιθέτως. Ο φορτισμένος πρώτος ενικός της εισαγγελικής αγόρευσης κατέληξε να αποπροσανατολίσει τη συζήτηση. Η εισαγγελέας τροφοδότησε μόνο τον αυτονόητο αποτροπιασμό, υπονομεύοντας με την αντιδικονομική της αγανάκτηση την ετυμηγορία που η ίδια πρότεινε. Μπορεί με εξωδικαστικά κριτήρια ο λόγος της να ήταν «συγκλονιστικός». Ομως, το λειτούργημά της δεν της ζητεί να συγκλονίζει· ούτε της επιτρέπει δημοσίως να συγκλονίζεται.
Η κριτική αυτή ακούγεται σε κάποιους απάνθρωπα σχολαστική. Γιατί, αναρωτιούνται. Οι εισαγγελείς δεν έχουν ψυχή; Είναι πάντα δύσκολο να βρει κανείς το όριο μεταξύ ποινικής ορθότητας και κοινού αισθήματος. Αν, όμως, κάποιος πρέπει να ενσαρκώνει υποδειγματικά αυτό το μέτρο, είναι οι λειτουργοί που έχουν εκπαιδευτεί ακριβώς για να κρατούν την πόρτα του δικαστηρίου κλειστή στο ένστικτο.
Οταν η εισαγγελέας υποτάσσει στον θυμό τη δικανική νηφαλιότητα, πώς απαιτούμε έπειτα από τα media να βρουν τρόπο να μιλήσουν για το έγκλημα; Πώς τους ζητούμε να εγκαταλείψουν τα μελοδραματικά κλισέ και τις απόπειρες κανιβαλικής αναπαράστασης αυτού που συνέβη;
Οταν δεν έχουν οι δικαστικοί λειτουργοί θεσμική ψυχραιμία, πώς απαιτούμε από τους υπουργούς να αυτοπεριορίζονται; Πώς τους ζητάμε να μην εκφέρουν δημοσίως γνώμη για παράγοντες εκκρεμούς ποινικής υπόθεσης – όπως έκανε χθες ο Ακης Σκέρτσος, απαντώντας στο θεσμικό λάθος με θεσμικό λάθος;
Ο θυμός για το έγκλημα είναι ανθρώπινος. Αλλά από μόνος του είναι άγονος. Το μόνο νόημα που πήρε ο φρικτός θάνατος της Ελένης Τοπαλούδη είναι ότι μας έδειξε. Εδειξε πόσο ανέτοιμοι είμαστε να του δώσουμε νόημα.